Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы

Түзүлгөн күнү: 2012-05-10

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын “Ченемдик актылары”»

журналынын 2009 жылдын № 12 саны

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 30.09 № 38\8 токтому

Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 22-августунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 4-октябрында 88-07 номеринде каттоодон ёткёртългён № 38/11 «Кыргыз Республикасында майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън пакеттик клиринг системасында тёлёмдёрдъ ёткёръъ тартиби жёнъндё» нускоо тууралуу» токтомуна ёзгёртъълёрдъ

киргизъъ тууралуу

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7, 43- статьяларына таянуу менен Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 22-августунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 4-октябрында 88-07 номеринде каттоодон ёткёртългён №38/11 «Кыргыз Республикасында майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън пакеттик клиринг системасында тёлёмдёрдъ ёткёръъ тартиби жёнъндё» нускоо тууралуу» токтомуна, ушул токтомго кошо тиркелген тиркемеге ылайык, ёзгёртъълёр жана толуктоолор киргизилсин.

1. Банктык эсептешъълёр башкармалыгы ушул токтом менен коммерциялык банктарды, Улуттук банктын областтык башкармалыктарын жана Баткен областындагы ёкълчълъгън тааныштырсын.

1. Токтом расмий жарыялангандан 1 ай ёткёндён кийин къчънё кирет.

1. Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън бул токтомду Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.

1. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орунбасары З.Л.Чокоев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк

Башкармасынын 2009-жылдын 30.09

№ 38\8 токтомуна карата тиркеме

«Кыргыз Республикасындагы майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън пакеттик клиринг системасында тёлёмдёрдъ жъргъзъъ тартиби жёнъндё» нускоого ёзгёртъълёр жана толуктоолор

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2007-жылдын 22-августунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 4-октябрында 88-07 номеринде каттоодон ёткёртългён №38/11 токтому менен бекитилген «Кыргыз Республикасындагы майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън пакеттик клиринг системасында тёлёмдёрдъ жъргъзъъ тартиби жёнъндё» нускоого тёмёнкъдёй ёзгёртъълёр жана толуктоолор киргизилсин:

1. Нускоонун бътъндёй тексти боюнча «эсептешъълёрдън гросстук системасы» деген сёз «ГСРРВ» деген сёз менен тиешелъъ жёндёмёлёрдё алмаштырылсын.

2. Нускоонун 6.2.2-пунктундагы «Эсептешъъ лимиттеринин суммасынын чегинде катышуучулардын болжолдуу таза позициялары эсептелинет» деген съйлём алынып салынсын.

3. Нускоонун 6.2.3- пунктундагы «Системанын катышуучулары он-лайн режиминде системага талап жёнётъъсъз эле лимиттин ёзгёргёндъгъ жёнъндё маалыматты ала алышат» деген съйлём алынып салынсын.

4. Нускоо тёмёнкъ редакциядагы 6.2.4-пункт менен толукталсын:

«6.2.4. Катышуучунун(лардын) белгиленген эсептик лимитинин(теринин) мааниси ГСРРВдан алынган маалыматтардын негизинде камдын(дардын) маанисине ёзгёръп кетиши мъмкън. Системанын катышуучулары он-лайн режиминде эсептик лимиттин же камдын ёзгёргёндъгъ жёнъндёгъ маалыматты системага талап жёнётъъсъз эле ала алышат. Эсептик лимиттин же камдардын суммасынын чегинде катышуучулардын болжолдуу таза позициялары эсептелинет».

5. Нускоонун 6.3.7-пунктундагы экинчи жана ъчънчъ съйлёмдёр «эсептик лимитти» деген сёздён кийин «же камды» деген сёз менен толукталсын.

6. Нускоонун 6.4.2-пунктундагы «дебеттик таза позициялар лимиттери» деген сёздёр «эсептик лимитти же камды» деген сёздёр менен алмаштырылсын.

7. Нускоонун 6.5.2-пунктундагы «дебеттик таза позициялар лимиттерди» деген сёздёр «камдарды» деген сёз менен алмаштырылсын.

8. Нускоонун 6.6.2-пунктундагы «(ушул Нускоого карата 1-тиркеме (1.п.)» деген сёздёр «ушул Нускоого карата 1-тиркемеге (2.п.))» деген сёздёр менен алмаштырылсын.

9. 1-тиркеменин 2-пункту тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«2. Эсептик лимиттин же камдын артышына карата учурдагы дебеттик таза позицияларды текшеръъ эрежелери.

Система тёлём документин алган учурда катышуучунун учурдагы таза позициясын эсептейт, анын эсептик лимити же камдары жетишилгенби, ошону текшерет. Эгерде катышуучунун учурдагы дебеттик таза позицияларынан белгиленген эсептик лимиттин же камдын 80% артып кеткен шартта, система катышуучуга тиешелъъ эскертъълёрдъ жёнётёт.

Катышуучунун учурдагы дебеттик таза позициясы белгиленген эсептик лимиттин же камдын 100% жеткен шартта, ошол катышуучунун эсебин дебеттеген тёлёмдёрдън топтому системага «Активдъъ эмес» статусунда кабыл алынып, утурумдук таза позицияны эсептёёдё ага кошулбайт. Катышуучуга ошол тёлёмдёрдън статусу жёнъндё маалымат жёнётълёт. Электрондук тёлём документтеринин файлдарын жана билдиръълёрън кабыл алуу жана иштеп чыгуу мезгили аралыгында катышуучунун позициясынын жакшыруусу жърсё (жаьы камды белгилёё же катышуучу анын эсебин кредиттеген тёлёмдёрдъ алуусунун натыйжасында), «Активдъъ эмес» статусундагы тёлёмдёр топтому приоритеттъълъгънё жараш «FIFO» принциби боюнча алар учурдагы таза позицияны эсептёёгё автоматтык търдё кошулат. Катышуучуга эсептёёгё алынган ар бир топтомдун статусунун ёзгёргёндъгъ тууралуу билдирме жёнётълёт. Мындан тышкары, «активдъъ эмес» статусундагы топтомдордун учурдагы таза позицияларды эсептёёгё кошулуусу катышуучу тарабынан жаьы камдын белгилениши аркылуу да жъръшъ мъмкън».

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 30.09 № 39\4 токтому

"Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ келишимдерге талаптар жёнъндё" убактылуу жобо тууралуу

"Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ келишимдерге талаптар жёнъндё" убактылуу жобонун долбоорун карап кёръп, Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7 жана 43-статьяларына ылайык Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. "Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ келишимдерге талаптар жёнъндё" убактылуу жобо, ушул токтомго кошо тиркелген тиркемеге ылайык бекитилсин.

2. Токтом расмий жарыялангандан бир ай ёткёндён кийин къчънё кирет.

3. Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън бул токтомду Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.

4. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары К.К.Боконтаев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 30 сентябрындагы № 39/4 токтомуна карата тиркеме

Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ келишимдерге талаптар жёнъндё убактылуу жобо

Бул убактылуу жобо Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё», «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамдарына жана башка ченемдик укуктук актыларга ылайык иштелип чыккан.

Бул жобону Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынан ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык операцияларды ёткёръъ боюнча лицензия алышкан коммерциялык банктар милдеттъъ търдё колдонууга тийиш.

I- бёлък. Жалпы жоболор

1.1. Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык келген бътъмдёр боюнча банк менен кардардын ортосундагы тъзълъъчъ типтъъ келишимдерди стандартташтыруу бул Жобонун максаты болуп саналат.

1.2. Бул Жободо Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамда берилген аныктамалар колдонулат.

1.3. Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ келишимдер тёмёнкъ талаптарга ылайык келъълёръ тийиш:

а) Шариат стандарттарына милдеттъъ търдё ылайык келъъсъ:

· келишимдер тараптардын пайыздык кирешелерди алуусун алдын ала кароого тийиш эмес;

· эгерде келишим предметинин търъ, саны, ошондой эле келишим мёёнётъ боюнча аныксыздык (тъшънъксъздък) камтылган болсо, анда ал келишим тъзълъъгё тийиш эмес;

· кумар оюндарына, тамеки жана алкоголдук продукцияларды ёндъръъгё байланышкан келишимдерди тъзъъгё жол берилбейт;

· келишимдер Шариат стандарттарында тыюу салынган алып-сатарлык мънёзъндёгъ бътъмдёрдъ алып салууну кароого тийиш;

б) келишим тъзъъ эркиндиги:

· келишим ыктыярдуу негизде тъзълъъгё тийиш. Эгерде тараптардын бирёё кандайдыр бир себептерден улам келишим тъзъъгё аргасыз болсо, анда мындай келишим жараксыз деп саналат;

в) келишим предметинин болушу:

· келишим тъзълъп жаткан учурда келишим предмети бар болууга тийиш;

· эгерде келечекте товар ёндъръъ келишим предмети болуп саналса, анда ал келишим товардын мънёздъъ ёзгёчёлъгън так чагылдырууга жана ал даярдала турган мёёнёттъ алдын ала кароого тийиш;

г) келишимдердин укук чегинде болушу:

· келишим шарттары ъчънчъ жактын(тардын) менчик укугун бузууга тийиш эмес;

· келишим шарттарынан келип чыккан аракеттер Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына, Шариат стандарттарына каршы келбёёгё, ошондой эле коомдук тартипти жана келишим тъзгён тараптардын жарандык-этикалык принциптерин бузбоого тийиш;

д) тёмёнкълёр милдеттъъ търдё аныкталууга тийиш:

· келишим предмети;

· келишим предметинин саны жана кёлёмъ;

· келишим тъзъшкён тараптардын укуктары жана милдеттери.

Эгерде келишим шарттарында пайда алуу каралса, анда келишим ал пайданы тараптар ортосунда бёлъштърълъшън кароого тийиш.

1.4. Банктар, ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык келъъчъ айрым операциялар боюнча тъзългён типтъъ келишимдердин търлёрън белгиленген тартипте аныктоого укуктуу.

1.5. Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык банк менен келишилген типтъъ келишимдердин бардык търлёръ, белгиленген тартипте банктын Шариат кеьеши менен макулдашылууга тийиш.

II бёлък. Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ келишимдердин търлёръ

1-глава. Мудараба келишими

1.1. Жалпы жоболор

1.1.1. Мудараба келишими тёмёнкъчё тъзълъшъ мъмкън:

а) эгерде, инвестор активдердин же мудариб тарабынан инвестирлениши ъчън обьекттердин тизмесин белгилёё укугуна ээ болсо, анда чектелген/атайын мудараба келишими търъндё. Мында, инвестирленъъчъ ар бир обьектке карата мудариб менен инвестордун ортосунда ёзънчё келишим тъзълёт;

б) эгерде, мудариб сунушталган каражаттарды ёз ыктыяры менен пайдаланууга укуктуу болсо, чектелбеген/жалпы мудараба келишим търъндё.

1.1.2. Мудариб менен инвестор мудараба келишиминин тараптарынан болушат. Банк инвестор катары сыяктуу эле, мудариб катары да чыга алат.

1.1.3. Мудараба келишими ъчънчъ жактарга займдарды беръънъ, акча каражаттардын максатка ылайыксыз пайдаланылышына тыюу салууларды алдын-ала кароого тийиш.

1.1.4. Мудараба келишиминде, тараптар алардын негизинде келишимдерге кол коюуга укуктуу болгон, документтердин тизмеси милдеттъъ търдё кёрсётълъъгё тийиш.

1.2. Мудараба келишими тараптардын укуктарын жана милдеттерин алдын-ала кароого тийиш:

1.2.1. Инвестордун укуктары жана милдеттери тёмёнкълёрдъ алдын-ала кароого тийиш:

1) келишим шарттарына ылайык иш алып барууга инвестордун милдеттенмесин;

2) акча каражаттарын келишимде белгиленген мёёнёттё мударибге беръъ боюнча инвестордун милдеттенмесин;

3) берилген акча каражттардын сарпталышына контролдук жъргъзъъгё инвестордун укугун;

4) мониторинг жана консультациялар менен гана чектелип, келишим шарттарын аткаруу боюнча мударибдин къндёлък ишине кийлигишпёёгё инвестордун милдеттенмесин;

5) укуктук маселелерди кошо алганда, келишим шарттарын аткаруунун жъръшъндё мударибге консультацияларды беръъгё инвестордун укугун;

6) келишим шарттарынын мудариб тарабынан аткарылышын текшеръъгё инвестордун укугун, ушуга байланыштуу ал сурашы мъмкън болгон кайсы болбосун отчетторду, мудариб инвесторго сунуштайт;

7) пайданы келишимде белгиленген мёёнёттё алууга инвестордун укугун;

8) мудараба келишиминин шарттары аткарылбаган же алгылыксыз аткарылган шартта, келишим боюнча, анын ичинде мудариб тарабынан сунушталган камсыздоонун эсебинен берилген сумманы мёёнётънён мурда кайтарып беръънъ мударибден талап кылуу боюнча инвестордун укугун.

1.2.2. Мударибдин укуктары жана милдеттенмелери тёмёнкълёрдъ алдын ала кароого тийиш:

1) келишим шарттарына ылайык иштёё боюнча мударибдин милдеттенмелерин;

2) келишимдин максатына - эь кёп пайда алууга жетишъъ ъчън зарыл болгон бардык къч-аракеттерди жумшоого мударибдин укугун;

3) Шариат стандарттарынын зарыл болгон талаптарын жана келишим шарттарын ошондой эле, акча каражаттарды сарптоонун финансылык тартибин сактоо максатында ишке ашырылып жаткан бизнес-долбоордун сапатына толугу менен контролдук кылууга мударибдин милдеттенмесин;

4) келишим шарттарын аткаруунун жъръшъндё ёзъ иштёёгё (анда болгон эмгек ресурстарынын катышуусу менен) мударибдин милдеттенмесин. Эгерде, келишим шарттарын аткаруу ъчън мударибдин ишинин/компетенциясынын чегинен чыгып кеткен иштерди аткаруу зарыл болгон шартта, ал тиешелъъ билим деьгээлине ээ же ушул келишим боюнча иштерди аткарууга лицензиясы же уруксат беръъчъ документтери бар ъчънчъ тарапты тартууга укуктуу;

5) мударибдин келишим шарттарына жана мыйзам актыларындагы талаптарга, ал эми мындай шарттардын жоктугу учурунда мурдатан колдонулуп келе жаткан ишкердик аракеттерге же адатта сунушталуучу башка талаптарга ылайык, келишим шарттарын аткарууда, ошондой эле максатка жетъъ ъчън ак ниеттъъ жана алгылыктуу болуп саналган ыкмада иштёёгё милдеттенмеси;

6) мударибдин, инвестордон алган акча каражаттарды мудараба келишиминде каралган максаттар ъчън гана пайдаланууга укугу;

7) мударибдин мудараба келишиминин аракеттенъъсъ мезгили ичинде, келишим тъзъшкён тараптардын ортосунда бёлъштърълъъгё тийиш болгон пайданы аныктоого мъмкъндък берген, инвестордон алынган жана келишим шарттарын аткаруу процессинде алынган акча каражаттарын (кирешени) пайдалануунун эсебин жъргъзъъ милдеттенмеси. Мудариб мудараба келишиминин шарттарынын аткарылышына тиешелъъ бардык сарптоолорду документалдык търдё эсепке алууга тийиш;

8) мударибдин келишим шарттарын аткаруунун жъръшъндё ишкердик иштерди инвестордун катышуусуз, ёз алдынча жъргъзъъгё укугу, мында мудариб мудараба келишим шарттарын натыйжалуу аткаруу максатында, инвестордон консультацияларды ала алат;

9) мудараба келишимине ылайык сыйакыларды алууга мударибдин укугу.

1.3. Келишим мёёнётъ

Келишимдин аракеттенъъ жана аткарылыш мёёнёттёръ тараптар тарабынан аныкталат.

1.4. Камсыздоо ыкмасы.

Келишим, инвестордун мудариб сунуштаган каражаттарды (кърёёнъ) камсыздоого алуу мъмкънчълъгън, ошондой эле мудариб тарабынан мыйзамга жатпаган аракеттерге, этиятсыз мамиле жасоо менен келишимди бузууга жол берилген жана анын натыйжасында чыгашага дуушар болгон шартта, чыгашаларды жабуу эсебине камсыздоо предметинен ёндъръънъ жъргъзъъгё инвестордун укугун алдын-ала кароого тийиш.

1.5. Пайданы бёлъштъръъ же сыйакыларды тёлёп беръъ.

1.5.1. Мудараба келишими, келишим тъзъшкён тараптардын ар биринин пайдасы, инвестор тарабынан сунушталган каражаттарды пайдалануу учурунда мудариб тарабынан алынган пайдадан ълъш търъндё (пайыздык катышта) аныктала тургандыгы боюнча шарттарды алдын-ала кароого тийиш.

1.5.2. Мудараба келишимине тёмёнкъ шарттар милдеттъъ търдё киргизилъъгё тийиш:

1) эгерде, мудариб келишим шарттарын аткаруунун натыйжасында, пайда албай калуу менен чыгымга да дуушар болгон шартта, инвестор акча каражаттардын сунушталган суммасы ёлчёмъндё чыгымга дуушар болот, ал эми мудариб мындай жагдайларда ёз эмгеги ъчън сыйакы албайт. Бул эреже, чыгымга учуроо мударибдин кънёёсънён улам келип чыкпаган учурларда гана колдонулат;

2) эгерде чыгымга дуушар болуу мударибдин кънёёлъъ же укукка жатпаган аракеттеринен/аракетсиздигинен келип чыккса, ал чыгымдардын орду мударибдин эсебинен толтурулууга тийиш. Мында, инвестор келишим боюнча берилген акча каражаттарды мударибден алган камсыздоонун эсебинен алууга, ал эми камсыздоо жетишсиз болгон шартта, анын башка мълкънън эсебинен алууга укугу бар.

1.6. Мудараба келишиминин бузулушу.

Мудараба келишими тёмёнкъ учурларда бузулушу мъмкън боло тургандыгын алдын-ала кароого тийиш:

1) келишимдин иштёё мёёнётъ аяктаганда;

2) келишим тъзъшкён тараптардын макулдашуусу боюнча;

3) же келишимде каралган башка жагдайларга ылайык.

Мудараба типтъъ келишиминин ългъсъ (чектелген) ушул Убактылуу жобого карата 1-тиркемеде келтирилген.

2-глава. Мурабаха келишими

2.1. Мурабаха келишиминин жалпы жоболору.

2.1.1. Белгилъъ бир товарды банк тарабынан сатып алуу жёнъндё билдирме берген банк жана кардар, мурабаха келишиминин тараптарынан болушу мъмкън.

2.1.2. Банк, мурабаха келишими боюнча кардардын табыштамасы боюнча келишим предметин ёз атынан сатып алууга жана бёлъп-бёлъп тёлёп беръъ шартында ага сатууга милдеттенет.

2.1.3. Мурабаха келишими боюнча келишим предметин кардарга сатууда банк, келишим предметине карата менчик укугуна ээ болууга тийиш.

2.1.4. Келишим предметине карата менчикке укук, эгер келишим шарттарында башкасы белгиленбесе, келишим предметинин баасы толугу менен тёлёнгёндён кийин кардарга ётёт.

2.1.5. Банк сатып алуу-сатуу келишимин ёз алдынча дагы, агент аркылуу да тъзё алат. Банк, агент катары ёз атынан жана банктын эсебинен иштеген кардарды дайындай алат.

Кардар банктын атынан агент катары иштеген шартта, тёмёнкъ шарттарды сактоого тийиш:

а) банк сатуучуга тёлёп беръъ менен келишим предметинин баасына агент катары кардардын эсебинен кошпоого тийиш;

б) банк сатуучудан сатуу жъзёгё ашырылгандыгы жёнъндё документ търъндёгъ тастыктоону алуусу абзел.

2.1.6. Кардар банктын агенти катары болгон къндё да, келишим предметин сатып алуу-сатууга байланышкан бардык документтер жана контракттар банктын атынан болууга тийиш.

2.1.7. Банк, келишим предметин товар беръъчънън аймагынан же беръънън шарттарында кёрсётългён кайсы болбосун башка жерден алуусу зарыл.

2.1.8. Банк мурабаха келишимине тёмёнкъ шарттарды киргизе алат:

а) товар кардардын менчигине ёткёндён кийин, келишим предметиндеги кандайдыр бир кемчиликтери ъчън банк жооп бербейт;

б) мурабаха келишими къчънё киргизилгенден кийин кардар келишим предметин сатып алуудан баш тарткан учурда банк, келишим предметин сатып алууга байланышкан, сатылган товардын наркындагы банктын жабылбай калган чыгашаларынын ордун толтуруу боюнча милдеттенмени кардарга жъктёё менен мурабаха келишиминин предметин ъчънчъ жакка сатуу укугуна ээ.

2.1.9. Банк мурабаха бътъмън тёмёнкълёр боюнча тъзъъгё укугу жок:

а) баалуу металлдар (алтын, къмъш ж.б.), чет ёлкё валюталары боюнча;

б) дебитордук карыз активдердин камсыздоосу болуп саналган айланма капитал менен;

в) бътъмдёрдъ кайра каржылоодо.

2.1.10. Банк, кардар тёлёёлёрдъ келишимде кёрсётългён мёёнёттён кечиктирген шартта, келишим предметин сатууга укугу бар. Эгерде банк, келишим предметин саткан болсо, анда кардардан мурда алынган тёлёёлёрдън орду толтурулат.

2.1.11. Эгерде банк, кардардан камсыздоону алган шартта, кардар сотко кайрылуусуз эле карыздын ордун жабуу ъчън кърёёнъ саткандыгы жёнъндё буйрууну банкка берет.

2.2. Мурабаха келишиминде баасы жана тёлёё тартиби алдын-ала каралууга тийиш.

2.2.1. Мурабаха келишиминде келишим предметинин банк тарабынан сатууга карата баасы, сатып алуу баасынын суммасы катары тараптар жана келишим тараптарында макулдашылган баага кошулган сумма аркылуу аныктала тургандыгы жёнъндёгъ шарттар каралууга тийиш. Ъстёк баа тёмёнкъдёй търдё белгилениши мъмкън:

- бир жолку тёлёнъъчъ белгиленген сумма;

- келишим предметинин ёздък наркынан ълъш.

Ъстёк бааны милдеттъъ търдё кёрсётъъ жана белгилеп коюу, мурабаха келишиминин олуттуу шарттарынын бири болуп саналат.

2.2.2. Мурабаха келишими, келишим предмети ъчън бааны тёлёё, кыска мёёнёттъъ же узак мёёнёттъъ негизде ъзгълтъксъз тёлёмдёр търъндё жъргъзълё тургандыгын алдын ала карай алат. Ал эми кардар бёлъп-бёлъп тёлёп беръъ шартында сатылган келишим предметине кезектеги тёлёмдъ белгиленген мёёнёттё тёлёбёгён шартта, тараптар тарабынан белгиленген ёлчёмдё, мёёнётъ ёткёрългён ар бир кън ъчън кардар айып тёлёйт, ал банк тарабынан кёрсётългён кайрымдуулук уюмунун дарегине кайрымдуулук максаттары ъчън жёнётълёт.

2.2.3. Мурабаха келишими боюнча сатылып алынган келишим предметинин баасына кошулган чыгашалар ёзънё тёмёнкълёрдъ камтый тургандыгын алдын-ала кароого тийиш:

- камсыздандыруу боюнча чыгашалар;

-товар сатып алуу менен байланышкан банктын кийинки сарптоолору, ошондой эле ташып жеткиръъгё, импорттук алымдарга чыгашалар жана башка чыгашалар.

2.2.4. Мурабаха келишиминде банк, мурда белгиленген келишимдин тъзългёндъгънё далил катары жана анын аткарылышын камсыздоо ъчън мурабаха келишими боюнча тиешелъъ тёлёмдёрдън эсебине кардардан аванс алса боло тургандыгы каралууга тийиш.

2.2.5. Мурабаха келишимин тъзъъдё, анын негизинде бътъмдёр жъзёгё ашырыла турган бардык шарттар мурдатан белгиленъъсъ зарыл, анын ичинде:

а) банк, ъчънчъ тарапка тёлёёнъ кошо алганда, банктын бардык чыгашаларын сатуу баасына камтуу шарты. Мында, чыгашаларга банктын кызматкерлеринин эмгек акысын тёлёё боюнча чыгашалар камтылышы мъмкън эмес;

б) сатып ёткёръъ баасы;

в) ъстёк баанын ёлчёмъ- банк ушул бътъмдён алган сыйлыктар.

Мында, сатып ёткёръъ баасы же ъстёк баа аныксыздыктын негизинде, мисалы, келечекте белгилъъ боло турган кандайдыр бир кёрсёткъчкё жараша белгилениши мъмкън эмес. Келишим тъзъъдё кардарга мурдатан белгилъъ болгон кёрсёткъчтёргё жараша сатып ёткёръъ баасын жана ъстёк баанын суммасын белгилёёгё жол берилет. Ъстёк баанын ёлчёмъ убактылуу факторлорго кёз каранды болбойт.

2.2.6. Мурабаха келишими тёлёё мёёнётъ жёнъндё Банк тарабынан кардарды алдын ала кабарлаган шартта, кезектеги тёлём негизсиз кечиктирилсе, банктын мёёнётънён мурда тёлёёнъ кардардан талап кыла турган укугун кароого тийиш.

2.2.7. Мурабаха келишими, кардар тарабынан келишим предмети ъчън тёлёё келишиминде каралган мёёнёттён кыйла узак убакытка кечиктирилген шартта, банктын каалоосуна ылайык укугун кароого тийиш:

а) келишим предметин жарым-жартылай тёлёёнън эсебине, эгер андай болгон болсо, кардар акыркыдан алынган акчанын ордун толтуруп беръъ менен товарды ъчънчъ жакка сатуу;

б) келишим предмети толугу менен тёлёнгён учурга чейин кардардын товарга менчикке укугун тариздебёё.

2.2.8. Банк тарабынан мурабаха келишими боюнча каржылоону сунуштоо мъмкънчълъгъ ъчън комиссиялык сыйлыктар жана тёлёёлёр кардардан ёндърълбёйт.

2.2.9. Мурабаха келишими боюнча документтерди даярдоо ъчън чыгашалар, эгерде келишимде башкасы каралбаса, банк менен кардардын ортосунда бёлъштърълёт. Мында, тараптардын бардык чыгашалары алардын ортосунда адилеттъъ жана тараптардын ар биринин аткарган иштеринин реалдуу кёлёмън эске алуу менен бёлъштърълъъгё тийиш.

2.2.10. Эгерде кардардын ётънъчъ боюнча жана анын пайдасы ъчън техника-экономикалык негиздеме тъзълсё жана кардар аны тёлёёгё уруксатын берген шартта, банк кардардан акы ёндърё алат.

2.3. Келишимди камсыздоо.

2.3.1. Банк, мурабаха келишими боюнча милдеттенмелер кардар тарабынан тиешелъъ търдё аткарылышын камсыз кылуу максатында, акча каражаттарын же камсыздоонун башка търлёрън кърёёгё коюу жёнъндё кардар менен келишим тъзъъгё тийиш. Къърёёгё алынган акча каражаттарын банк инвестициялай албайт, эгерде келишимде башкасы каралбаса.

2.3.2. Кърёё катары берилген акчалай сумма кардардын билдирмеси боюнча, мурабаха келишимине ылайык товарга тёлёё эсебине чегерилиши мъмкън.

2.3.3. Банк, мурабаха келишими боюнча бардык милдеттенмелер кардар тарабынан аткарылгандан кийин, кърёёнъ кайтарып бёръъгё милдеттъъ.

2.3.4. Банк, товарларды жъктёёдё же сактоодо алардын бузулушуна, жок кылынышына жана жоголушуна байланыштуу бардык тобокелдиктерди алып жърёт жана кърёёнън эсебинен алардын ордун толтурууга болбойт.

Мурабаха типтъъ келишиминин ългъсъ ушул убактылуу жобого карата 2-тиркемеде келтирилген.

III-бёлък. Корутунду жоболор.

3.1. Банк ёз ыктыяры менен ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык тъзългён келишимге ушул убактылуу жобого жана Шариат стандарттарына каршы келбеген кошумча шарттарды киргизе алат.

«Ислам банк иши жана каржылоо

принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ

келишимдерге талаптар

жёнъндё» убактылуу жобого карата

1-тиркеме

Мудараба келишими (чектелген/атайын).

№ _______

Бишкек ш.

2009-жылдын «____» ______________

Мындан ары «Банк» деп аталуучу,________________________________ылайык иш алып барган _______________________________________________атынан

________________________________________________________бир тарап жана мындан ары «Мудариб» деп аталуучу, ____________________________________ ылайык иш алып барган _____________________________________________________________атынан ______________________________экинчи тарап, биргелешип «Тараптар» деп аталуучулар тёмёнкълёр жёнъндё ушул келишимди тъзъштъ.

1. Келишим предмети.

1.1. Банк ушул келишимге ылайык, мударибге акча каражаттарын сунуштайт, ал эми мудариб ал каражаттарды ёздък эмгек ресурстарын колдонуп жана зарылчылык келип чыккан шартта, пайда алуу ъчън жана ушул келишимге ылайык акча каражаттарын Тараптар ортосунда бёлъштъръъ максатында, ______________________________ боюнча бизнес долбоорду ишке ашырууга уруксат берген зарыл болчу документтери бар башка уюмду жалдоо менен пайдаланат.

Мудариб ______________________________________________, ошондой эле анын компетенциясына тиешелъъ бардык юридикалык жана иш жъзъндёгъ аракеттерди жасоого жана ушул келишимге кол коюлган къндён тартып ___________________________ ёткёндён кечиктирбестен __________________________________________ камсыз кылууга милдеттенет.

1.2. Мудараба ушул келишим боюнча чектелген/ атайын болуп саналат, ошол себептен Мудариб сунушталган акча каражаттарын ____________________________ гана жёнётъъгё укуктуу.

1.3 _______________________________(бизнес-долбоордун) наркы тараптар тарабынан _______________________________сом суммасында аныкталган.

1.4. Мудараба ушул келишим боюнча ачык болуп саналат, ошол себептен Банк мударибден, эгерде ал тарабынан келишим шарттарынын бузулуусуна жол берилген болсо, сунушталган акча каражаттарын биринчи эле талап кылуу боюнча, мёёнётънён мурда алууга укуктуу, мында Банк пайданын бёлъгън талап кылууга укугу жок.

2. Каржылоо тартиби

2.1. Банк ушул келишимге ылайык мударибге ___________________________сом суммасындагы акча каражаттарын сунуштайт.

2.2. Мудариб Банктын катышуусу менен тёмёнкълёрдъ бекитет:

-ушул келишимге карата 1-тиркеме болуп саналган __________________________, боюнча иштерди жъзёгё ашыруунун графиги;

- ушул келишимге карата 2-тиркеме болуп саналган Тараптар тарабынан сунушталган иштерди каржылоо графиги.

Банк, акча каражттарын ушул келишимге карата 2-тиркеме болуп саналган иштерди каржылоо графигине ылайык, ошол графикте каралган сумманын чегинде, транш търъндё сунуштайт. Банк тарабынан каржыланган акча каражаттарын тандоонун жалпы суммасы, ушул келишимдин 2.1-пунктунда кёрсётългён суммадан ашпоого тийиш.

2.3. Банк, ар бир кийинки траншты мудариб ёткён траншты пайдалангандыгы жёнъндёгъ банкты канааттандыра турган отчетун берген шартта гана сунуштайт.

2.4. Банк, ар бир траншты мударибдин билдирмеси боюнча, акча каражаттарды анын эсебине, же мудариб менен келишимдик мамиле тъзъшкён беръъчълёрдън жана иш тапшыруучулардын эсебине которуу аркылуу ага сунуштайт. Ар бир билдирме Мудариб тарабынан Банкка графикте кёрсётългён мёёнёткё 3 кън калганда жиберилет жана билдирмеде белгиленген акча каражаттарынын суммасы графикте белгиленген суммадан ашпоого тийиш.

2.5. __________________________________ (бизнес-долбоор) кымбаттаган шартта, ____________________________ (бизнес-долбоор) бъткёръъ ъчън зарыл болгон инвестициялардын графиги тараптар тарабынан кошумча келишим менен аныкталат.

2.6. Мударибдин билдиръъсъ боюнча акча каражаттарды беръъчънън эсебине которуу же мударибге накталай беръъ, Банк тарабынан милдеттенмелердин тиешелъъ търдё аткарылышы болуп саналат.

2.7. __________________________________ (бизнес-долбоорду) ишке ашыруунун жъръшъндё же ал аяктагандан кийин __________________________ (бизнес-долбоордун натыйжалары) алган жактардан алынган акча каражаттардын 100% (жъз) пайызы, мудариб тарабынан ушул келишимдин 2.1.-пунктунда кёрсётългён ошол долбоор боюнча, Банктан алынган акча каражаттардын ордун толтурууга багытталууга тийиш. Калган суммасы Келишимдин 3.1-3.2-пунктуна ылайык бёлъштърълёт. Мудариб тарабынан ушул пункта кёрсётългён сумманын Банкка которулушу,_______________________________ (бизнес-долбоордун натыйжасы) сатып ёткёръъ жёнъндё келишим, мудариб тарабынан тъзългён къндён кийинки 5 жумуш кънъ ичинде жъргъзълёт.

2.8. Эгерде, келишимдин 2.7-пунктун аткарууда, 2.1-пункка ылайык суммадагы Банк алдындагы карызы толугу менен мудариб тарабынан тёлёнъп берилсе, 3.3-пунктун эске алуу менен келип тъшкён каражаттардын калган бёлъгъ тараптар тарабынан _____% Банкка, _____% мударибге прапорциясы боюнча бёлъштърълёт. Мудариб тарабынан ушул пункта кёрсётългён суммалардын Банкка которулушу, ал __________ ( бизнес-долбоордун натыйжасы) сатып ёткёръъ жёнъндё келишим тъзългён къндён кийинки 5 жумуш кънъ ичинде жъргъзълёт.

3. Пайданы жана чыгымдарды бёлъштъръъ тартиби.

3.1. Келишимдин 2.1-пунктунда кёрсётългён ёлчёмдёгъ 2.7- жана 2.8- пунктарга ылайык тёлёёлёрдъ жана 3.3.-пунктуна ылайык ______________________________(бизнес-долбоордун) кымбаттоосун эске алуу менен _________________ (бизнес-долбоордун натыйжаларынын) сатып ёткёръъдён тъшкён акча каражаттардын суммасы мударибдин Банк алдындагы карызын тёлёёгё багытталат.

3.2. _______________________( бизнес-долбоордун натыйжаларын) сатып ёткёръъдён тъшкён акча каражаттардын 1.2-пунктта кёрсётългён, 3.1-пунктка ылайык аларды бёлъштъръъдён кийин калган сумма, тёмёнкъдёй прапорция боюнча бёлъштърълёт:

а) ______% Банкка;

б) ______% Мударибге.

3.3. Эгерде ушул келишимдин 1.2.-пунктунда кёрсётългён _____________________________ (бизнес-долбоордун) кымбаттоосу жърсё, анда мындай кымбаттоо тёмёнкъ тартипте каржыланат:

а) _______________________ (бизнес-долбоорду) бъткёръъ ъчън зарыл болгон сумманын ______% Банк тарабынан инвестицияланат;

б) _______________________ (бизнес-долбоорду) бъткёръъ ъчън зарыл болгон сумманын ______% мудариб тарабынан инвестицияланат.

3.4 Эгерде ушул келишимдин 1.2.-пунктунда кёрсётългён _____________________________ (бизнес-долбоордун) кымбаттоосу жърсё, тараптардын макулдашуусу боюнча акыркы сумма 3.1-жана 3.2-пункттардагы тиешелъъ ёзгёртъълёр менен 2.1-пунктта кошумча аныкталат.

3.5. 3- главага ылайык бёлъштърълъъгё тийиш болгон суммаларды бёлъштъръъ мудариб, __________________ (бизнес-долбоордун натыйжаларын) же анын бёлъгън __________ чегинде сатып ёткёръъ жёнъндё келишим тъзгёндён кийинки 5 кън ичинде жъргъзълёт.

3.6. Эгерде, келишимди аткаруунун жъръшъндёгъ чыгымдар мударибдин кънёёлъъ же укукка жатпаган аракеттеринин/аракетсиздигинин натыйжасында келип чыккан шартта, мындай чыгымдар мударибдин эсебинен жабылат. Мында Банк, келишим боюнча мурда берилген сумманы камсыздоонун (кърёёнън) эсебинен, ал эми ал жетишсиз болгон учурда мударибдин башка мълкънън эсебинен алууга укуктуу.

Кънёёлъъ эместиги мудариб тарабынан тастыкталат.

4. Банктын укуктары жана милдеттенмелери

4.1. Банктын милдеттенмелери:

(а) мударибге мурда белгиленген сумманы келишимде белгиленген тартипте ( 2.2., 2.3., 2.4. жана 2.5-пункттар) сунуштоо;

(б) транш боюнча алынган акча каражаттардын сарпталышына контролдук кылуу;

(в) жалпы кёзёмёлгё алуу жана консультация беръъ менен гана чектелип, мударибдин келишим шарттарын аткаруу боюнча къндёлък ишине кийлигишпёё;

(г) келишимдин 1.2-пунктунда кёрсётългён_______________________ (бизнес-долбоордун натыйжалары) сатып ёткёръъ баасын мудариб менен макулдашуу. Мында Тараптар, келишимдин 1.2-пунктунда кёрсётългён ______________________ (бизнес-долбоордун натыйжалары), ушул келишимдин колдонуудагы мёёнётъ ичинде тараптардын ёз ара макулдашкан баасы боюнча, бирок, товардын ар бир бирдиги ъчън _________ сомдон кем эмес баада сатылууга тийиш экендигине макул болушат.

4.2. Банктын укуктары:

(а) Банк мударибге курулуш маселелерин жана тиешелъъ уюмдарды тартуу менен курулуш экспертизасы маселелерин кошо алганда, ал тарабынан ушул келишим шарттары аткарылышынын учурунда консультацияларды беръъгё укуктуу;

(б) Банк алынган сумманын мудариб тарабынан пайдаланылышын контролдоого укуктуу;

(в) Банк ушул келишим шарттарынын мудариб тарабынан аткарылышын текшеръъгё укуктуу, ошого байланыштуу мудариб ал тарабынан минимум талап кылынган кайсы болбосун отчетту Банкка берет;

(г) Банк мударибге Банктын лицензиясында жана ага карата тиркемеде кёрсётългён кызматтарды сунуштоого укуктуу;

(д) Банк келишимде аныкталган сумманы келишимде белгиленген мёёнёттё алууга укуктуу;

(е) Банк, ушул келишимдин шарттары аткарылбаган учурда, Келишим боюнча, анын ичинде кърёёнън эсебинен сунушталган сумманы мударибден мёёнётънён мурда талап кылуу укугуна ээ.

5. Мударибдин укуктары жана милдеттенмелери.

5.1. Мударибдин милдеттенмелери:

(а) келишим талаптарына ылайык иштёё;

(б) келишимдин максатына- эь кёп пайда алуу ъчън зарыл болгон бардык къч аракеттерди жумшоо;

(в) стандарттардын, нормалардын жана эрежелердин ж.б., зарыл болгон талаптарын, ошондой эле акча каражаттарын сарптоонун финансылык тартибин сактоо максатында ________________________ (ишке ашырылып жаткан бизнес-долбоор) сапатына толук контролдук жъргъзъъ;

(г) келишимди аткарууда жеке ёзъ (анда болгон эмгек ресурстардын катышуусу менен) аракеттенъъсъ. Эгерде, ишкердин иш чёйрёсъндё тъптёлгён тажрыйбасына тиешеси жок аракеттерди жасоо келишим шарттарын аткаруу ъчън зарыл болуп калган шартта, мудариб тиешелъъ лицензиясы жана ушул келишим боюнча иштерди аткарууга уруксат берген документтери бар ъчънчъ жактарды тартууга укуктуу;

(д) келишим шарттарына жана мыйзам актыларындагы талаптарга ылайык, ал эми мындай шарттардын жоктугу учурунда мурдатан колдонулуп келе жаткан ишкердик аракеттерге же адатта сунушталуучу башка талаптарга ылайык, ак ниеттъъ жана келишим шарттарын аткаруу, ошондой эле максатка жетъъ ъчън алгылыктуу болуп саналган ыкмада иштёё;

(е) Банктан алынган акча каражаттарды келишим шарттарына ылайык пайдалануу. Мудариб келишим шарттарын аткаруу учурунда, сунушталган акча каражаттарын ушул келишимде каралбаган максаттарга пайдаланууга укугу жок;

(ж) Банктан жана ушул келишимди аткаруу процессинде алынган акча каражаттардын (пайданын) эсебин жъргъзъъ, ушул келишимдин колдонуудагы мезгили ичинде келишим тараптарынын ортосунда бёлъштърълъъгё тийиш болгон, алынган пайданы аныктоого мъмкъндък берет. Документардык търдё ушул келишимдин аткарылышына тиешелъъ бардык сарптоолордун эсебин жъргъзъъ. Ар бир айдын бешинчи кънънё чейин ёткён айдагы кирешелер жана чыгашалар жёнъндё отчет беръъ;

(з) ушул келишимдин 2.3-жана 2.5-пунктарында каралган кийинки траншты алганга чейин, мурдагы траншты пайдалангандыгы тууралуу Банкты канааттандыра турган отчетту беръъ;

(и) Келишимдин 1.2.-пунктунда кёрсётългён ______________________________ (бизнес-долбоордун натыйжалары) сатып ёткёръъ баасын Банк менен макулдашуу;

(к) ушул келишим толугу менен аткарылып бъткёнгё чейин аны бузбоо;

(л) _______________(бизнес-долбоордун натыйжалары) сатып ёткёръъ жёнъндё 3 жумуш кънъ ичинде Банкка билдиръъ.

5.2. Мударибдин укуктары:

(а) келишимди аткаруунун жъръшъндё ёз алдынча, Банктын катышуусуз ишкердик иштерди жъргъзъъ, ошондой болсо да мудариб келишимди натыйжалуу аткаруу максатында, Банктан консультация алууга милдеттъъ;

(б) ушул келишим шарттарын аткаргандыгы ъчън 3.2-пунктуна ылайык сыйакы алуу.

6. Келишим боюнча милдеттенмелерди аткарууну камсыздоо ыкмалары

6.1. Мудариб ушул келишим боюнча милдеттенмелерди тиешелъъ търдё аткарууну камсыздоо максатында, Банкка ________________________________ кърёёгё беръъгё милдеттенет (мындан- ары текст боюнча «кърёёгё коюлган мълк» же «кърёё предмети»).

6.2. Мудариб, ушул келишим боюнча милдеттенмелерди аткарбаган же тиешелъъ деьгээлде аткарбаган шартта жана колдон келгис, башкача айтканда болжолдоого же четтетъъгё болбой турган жагдайлардан улам, тиешелъъ деьгээлде аткарууга мъмкън болбогондугун далилдей албаса, анда ал жоопко тартылат.

6.3. Эгерде, келишим шарттарын аткаруу учурунда чыгашалар мударибдин кънёёлъъ же укукка жатпаган аракеттеринин/аракетсиздигинин натыйжасында келип чыкса, анда алар мударибдин эсебинен жабылат. Мында Банк мударибден келишим боюнча мурда берилген сумманы камсыздоонун эсебинен, эгерде ал жетишсиз болсо мударибдин башка мълкънън эсебинен алууга укуктуу.

Кънёёсънън жоктугу мудариб тарабынан далилденет.

7. Милдеттенмелердин бузулушу жана жоопкерчиликтер.

7.1. Эгерде ушул келишим боюнча 5.1-пунктунда каралган пунктчалардын бузулушуна жол берилген шартта, мудариб келишим боюнча милдеттенмелерин бузду деп эсептелет.

7.2. Ушул келишимдин 2.7-жана 3.5-пункттарында кёрсётългён мёёнёттёр бузулууга дуушар болгон шартта, мудариб, мёёнётъндё тёлёнбёгён карыз аныкталган учурда анын атына жёнётългён Банктын катында кёрсётългён кайрымдуулук фондуна, карыздын суммасынан мёёнётъ ётъп кеткен кън ъчън _____% ёлчёмдё туум тёлёйт.

8. Келишим боюнча милдеттенмелердин токтотулушу

8.1. Тараптардын биринин демилгеси боюнча келишимди токтотуунун тартиби.

Келишим тараптарынын ар бири келишимдин иш жъзъндё токтотулушуна чейинки 10 къндън ичинде, тёмёнкъ учурларды эске албаганда, аны бир тараптуу токтото алышат:

(а) эгерде мудариб келишим шарттарын аткара баштаса жана ишкердъълък иштеринде анда каралган каражаттарды пайдалана баштаса;

(б) эгерде Тараптар тарабынан келишимдин мёёнётъ аныкталса.

8.2. Милдеттенмелерди токтотуу ъчън башка негиздер:

(а) келишим шарттарынын тиешелъъ търдё аткарылбашы;

(б) тараптардын макулдашуусу;

(в) мудариб ага сунушталган сумманын ёлчёмъндё чыгым тартса жана эгерде бардык чыгымдар мударибдин кънёёсъ боюнча же анын укукка жатпаган аракеттери/аракетсизденишинен улам келип чыкса Банк ага мурда берилген сумманы толугу менен мударибдин камсыздоосунун эсебинен ордун толтурса,.

9. Келишим мёёнётъ жана аны бузуунун тартиби.

9.1. Ушул Келишим ага кол коюлган учурдан тартып къчънё кирет жана ушул келишимдин 1.2-пунктунда кёрсётългён _________________(бизнес-долбоордун натыйжалары) сатып ёткёръъдён кийин жана сатып ёткёръъдён алынган акча каражаттар банкка которулгандан кийин же кошумча келишим търъндёгъ кат жъзъндё таризделген тараптардын макулдашуусу боюнча ёз ишин токтотот.

Ушул Келишимдин 1.2-пунктунда кёрсётългён __________________ (бизнес-долбоор) сатып ёткёръъ _____________________(бизнес-долбоор) аяктаган къндён тартып ____ айдан ашпаган мезгил ичинде жъзёшё ашырылууга тийиш.

9.2. Банктын ушул Келишим боюнча кайсы болбосун укугун жъзёгё ашырууга же коргоого жёндёмсъздъгъ же алардын кечиктирилип жъзёгё ашырылышы же болбосо мударибге каршы чыгышы мъмкън болгон соттук коргоонун кайсы болбосун каражатын жъзёгё ашырууга же талап кылууга жёндёмсъздъгъ же мындай каражаттарды жъзёгё ашыруунун жана талап кылуунун кечиктирилиши, ал укуктарга же соттук коргоого зыян келтирбейт жана алардан баш тартуу катары тъшънъъгё болбойт.

9.3. Мударибдин демилгеси боюнча мёёнётънён мурда ушул келишимди бузгандыгы ъчън, келишимдин 2.5-жана 2.2-пунктун эске алуу менен 2.1-пунктуна ылайык, келишим бузулган учурда Банк тарабынан инвестицияланган сумманы Банкка кайтарып берет жана __________сом ёлчёмъндё айып тёлёйт, ал мударибдин атына жёнётългён катта банк тарабынан кёрсётългён кайрымдуулук фондунун эсебине которулат.

10. Кътълбёгён жагдайлар (Форс-мажор)

10.1. Эгерде Келишим боюнча кайсы бир милдеттенмелер аткарылбашы жана ёз убагында аткарылбашы, кътълбёгён жагдайлар (форс-мажор) менен шартталса жана ал ыйгарым укуктуу мамлекеттик же административдик органдар тарабынан кат жъзъндё тастыкталса, алардын аткарылбашы же ёз убагында аткарылбашы учурунда Тараптардын бири да жоопкерчилик тартпайт жана келип чыккан чыгашалардын ордун толтурууга же албай калган кирешелер ъчън компенсацияларды талап кылууга укуктары жок.

Мындай тастыктоону алуу мъмкън эмес шартта, форс-мажордук жагдайлардын орун алышын далилдёё милдети, бузууга жол берген тарапка жъктёлёт.

10.2. Форс-мажордук жагдайлар: жаратылыш кырсыктары (сел, жер титирёё, бороон, ёрт жана башка жаратылыш жана техникалык кырсыктар), эпидемиялар, согуш аракеттери, диверсиялар.

Мындай жагдайларда келишим боюнча кайсы бир милдеттенмени аткарбаган же ёз убагында аткарбаган Тарап, экинчи Тарапка форс мажордук жагдайлардын башталгандыгы жана алардын кесепеттери жёнъндё токтоосуз билдиръъгё (башка Тарапка билдиръъ же форс-мажордук жагдайларга тиешелъъ маалыматтарды жёнётъъ менен) жана кёрсётългён жагдайлардан улам келип чыккан кандай болбосун терс натыйжаларды кыйла чектёё максатында, мъмкън болгон бардык чараларды кабыл алууга милдеттъъ.

10.3. Эгерде милдеттенмелерин аткарууга форс-мажордук жагдайлар тоскоол болгон Тарап, 10 къндък мёёнёттё бул тууралуу башка Тарапка билдирбесе, анда ошол Тарап, бул жагдайлардын ёзъ башка Тарапка кабарлоого мъмкъндък бербеген учурларды эске албаганда, белгиленген жагдайларга форс-мажор катары таянуу укугунан ажырайт.

10.4. Эгерде форс-мажордук жагдайлар, Тараптардын Келишим тъзъъсън шарттаган максаттарын олуттуу жана орду толбос зыянга учуратуучу мънёзгё ээ болсо же кайсы бир Тараптын келишим боюнча милдеттенмелерин аткаруусу катары менен алты айдан ашык мезгил ичинде ёзгёчё кыйынчылыкка дуушар болсо, анда мындай жагдай башталгандан тартып бир ай ичинде же ошол жагдайлардан улам алар милдеттенмелерин алты ай бою аткара албаган шартта, Тараптар Келишимдин андан аркы тагдыры жёнъндё биргелешип чечим кабыл алуулары тийиш.

11. Жёнгё салуучу мыйзам актылары жана талаш-тартыштарды жёнгё салуу.

11.1. Ушул Келишим Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык жёнгё салынат жана тъшъндърълёт.

11.2. Ушул Келишим тараптарынын ортосунда келип чыгышы мъмкън болгон кандай болбосун пикир келишпестиктер жана ушул келишимден келип чыккан, тараптардын макулдашуусу аркылуу жёнгё салынбаган бир тараптын башка бир тарапка койгон талабы, Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык соттук тартипте чечилет.

12. Билдиръълёр.

12.1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын 1999-жылдын 25-мартында кабыл алынган №20/8 токтомуна ылайык, Банк ушул келишимдин шарттары бузулган учурда зайымчы жёнъндё маалыматты Улуттук банктын Кредиттик бюросуна берет.

12.2. Келишим ъч нускада тъзългён жана кол коюлган, бирёё нотариалдык конторага жана тараптардын ар бирине бирден. Ушул Келишимдин эки тараптын теь колтамгасы коюлган тексттеринин бардык нускалары бирдей юридикалык къчкё ээ.

12.3.Келишимге карата бардык ёзгёртъълёр жана толуктоолор кат формасында кошумча келишим търъндё тъзълёт жана аларга тараптардын ыйгарым укуктуу ёкълдёрънън колтамгасы коюлууга тийиш.

12.4. Ар бир тарап ушул Келишим боюнча беръъсъ талап кылынган кайсы болбосун билдиръъ же суроо-талап, кезектеги тастыктоосу менен кат жъзъндё болууга тийиш. Кайсы болбосун билдиръъ же суроо-талап колдон-колго ёткёръъдё почта же башка байланыш каражаттары (телефакс, электрондук почта ж.б.) аркылуу 12.6-пункта кёрсётългён дарекке же бул билдиръънъ же суроо-талапты жёнёткён тарап белгилеген дарекке жёнётълсё, анда алар тиешелъъ търдё тапшырылган же аткарылган катары саналат.

12.5. Бул Тараптар ушул Келишимдин шарттары менен таанышкандыгын жана макул экендигин тастыктайт.

12.6. Жогоруда келтирилген 12.4-статьяда кёрсётългён максаттарга жетъъ ъчън тараптар тёмёнкъ даректерди сунушташкан:

Банк:

Мудариб:

Башкарманын Тёрагасы

( же ишеним кёрсётългён)

____________________________

(колтамга, мёёр)

Паспорт: ________________ берилген___________________ ИИМ________

№________ каттоо номери менен жеке ишкердин катталгандыгы тууралуу къбёлък ОКПО ___________

___________________________________

Дареги боюнча жашайт

____________________________

(колтамга, мёёр)

«Ислам банк иши жана каржылоо

принциптерине ылайык тъзълъъчъ типтъъ

келишимдерге талаптар

жёнъндё» убактылуу жобого карата

2-тиркеме

Мурабаха келишими

Бишкек ш.

2009-жылдын «___»____________

_____________________________________________________________________________________________________________________________________ылайык иш алып барган ________________________________________________________атынан, мындан ары «Банк» деп аталуучу бир тарап жана мындан ары «Кардар» деп аталуучу, ____________________________________ ылайык иш алып барган _______________________________________________________________________атынан ______________________________экинчи тарап, биргелешип «Тараптар» деп аталуучулар

Кардардын буйрутмасы боюнча Банк ал ъчън

__________________________________________________________________

(товар сатуучу)

тёмёнкъ товарларды (мындан ары текст боюнча-товар) алып беръъ аркылуу:

__________________________________________________________________

(товардын аталышы)

__________________________________________________________________

(товардын саны)

__________________________________________________________________

(товардын башка мънёздёмёлёръ)

ислам принциптери боюнча каржылоону алууга жана бул Товарларды Банк кардар мурабаха келишими боюнча андан ары сатуусуна билдирме менен Банкка кайрылган,

жана Тараптар алдын ала ёз ара кат алышышкан, анда, бул Товарды Банк кардар андан-ары мурабаха келишими боюнча сатуусу ъчън, кардар Банкка Товарды сатып алууну сунуш кылган жана Банкка товарды мурабаха келишими аркылуу сатып алууга сёз берген,

ал эми Банк, бул сунушту кабыл алган жана ал Товарды кийинчерээк мурабаха келишими боюнча кардар сатуу ъчън кардардын буйрутмасы боюнча Товарды сатып алууга милдеттенген,

тёмёнкълёр жёнъндё ушул келишимди тъзъштъ:

1. Банк ушул келишим тартибине жана шарттарына ылайык Товарды сатат, ал эми кардар ушул Келишимдин 5-пунктунда кёрсётългён Товардын сатууга карата баасы боюнча бёлъп-бёлъп тёлёп беръъ шартында сатып алат. Мында Банк, Товардын баасы толугу менен тёлёнгёнгё чейин кардардын финансылык абалын текшерип туруу укугун ёзънё калтырат.

2. Ажыратылуучу товар менчик катары Банкка тиешелъъ болот жана ал азыркы учурга чейин эч кимге сатылган эмес, белекке берилген эмес, кърёёгё коюлган эмес, ижарага берилген эмес, кайтарымсыз пайдаланууга берилген эмес, талаш-тартышта, пайдалнууга тыйуу салынууда (камакта) турбайт жана ъчънчъ жактын укугу чегерилген эмес.

3. Ажыратылуучу товар ______________________учурдан тартып _____ къндън ичинде, Банк тарабынан Кардарга кабыл алуу-ёткёръп беръъ актысы боюнча ёткёрълъп берилет.

Товарды кабыл алуу- ёткёръп беръъ актысына Тараптардын колу коюлган учурдан тартып, Товардын капилет кыйроого учурашы же бузулушу, ошондой эле анын сакталышы жана кармалышына байланышкан бардык тобокелдиктер Кардардын жоопкерчилигине ётёт, бул учурдан тартып Банк Товардын абалына жана сакталышына жооп бербейт.

4. Кардар, товарды кабыл алуу- ёткёръп беръъ актысына кол коюу менен сатылып алынган товардын сапатына жана абалына ёзънън макулдугун билдирет. Кардар товарды кабыл алуу-ёткёръп беръъ актысына кол койбой койгон шартта, Банк ушул келишим шарттарын аткаруудан баш тартууга, аны бир тараптуу бузууга, андан кийин Товарды ъчънчъ жакка сатууга жана кърёё жёнъндё келишимге ылайык белгилъъ бир тартипте кърёёгё коюлган мълктён ёндъръънъ жъргъзъъгё укуктуу.

5. Тараптардын макулдашуусу менен Товарды сатуу баасы _____________ сом ёлчёмдё аныкталган, алардын ичинен:

а) ___________________________________________ сом – Банк тарабынан ажыратылган Товардын сатылып алынган баасы,

б) ___________________________________________ сом – Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында каралган алымдардын, салыктардын жана жыйымдардын Банк тарабынан тёлёнгён суммасы,

в) ___________________________________________ сом – Банк тарабынан Товардын сатылып алынышына жана ушул келишимдин тъзългёндъгънё байланыштуу келип чыккан Банктын чыгашаларынын суммасы,

г) ___________________________________________ сом – ъстёк баанын суммасы.

6. Кардар тарабынан Банкка Товардын баасын бёлъп-бёлъп тёлёп беръъ шарты менен ушул Келишимге Тараптардын колу коюлган учурдан тартып _____ ай ичинде, ёзгълтъксъз тёлёё аркылуу тёлёё графигине ылайык (№1-тиркеме) жъргъзълёт. Кардар ушул келишим боюнча тёлёё графигине ылайык (№1-тиркеме), Банктын кассасына накталай акча менен же Банктын эсебине ай сайын которуу аркылуу тёлёмдёрдъ киргизет. Мында, акыркы эсептешъъ 200__ «___»________ кечиктирилбестен жъргъзълёт.

7. Тараптар акыркы эсептешъъ жъргъзългён учурдан тартып, бири-бирине доосун артышпайт. Мында Тараптарга, эгерде алардын ортосунда талаш-тартыш келип чыкса, Товардын ушул келишимде кёрсётългён баасы баштапкы баа болуп саналаары билдирилген.

8. Кардардын ушул келишим боюнча милдеттенмелеринин тиешелъъ търдё аткарылышы, келишим Тараптарынын жана ________________________ (мындан ары –текст боюнча- «Кърёё жёнъндё келишим») ортосунда тъзългён __________________ №___ кърёё жёнъндё келишим менен камсыз болот.

9. Кардар тарабынан ушул келишимде каралган милдеттенмелердин аткарылбашы же тиешелъъ търдё аткарылышы камсыз болбогон учурда Банк, кърёё жёнъндё келишимге ылайык белгилъъ бир тартипте кърёёгё коюлган мълктён ёндъръънъ жъргъзъъгё укуктуу.

10. Келишим Тараптардын колу коюлган учурдан тартып къчънё кирет. Товарга менчикке укук Тараптар тарабынан Товарды кабыл алуу- ёткёръп беръъ актысына кол коюлган учурдан тартып, Банктан кардарга ётёт.

11. Кардар бёлъп-бёлъп тёлёп беръъ шартында сатылган Товар ъчън кезектеги тёлёмдъ тёлёё графигинде (№1-тиркеме) белгиленген мёёнёттё тёлёбёгён шартта, ал _________________ ёлчёмдё ар бир мёёнётънён ёткёрългён кън ъчън ъстёк айып тёлёйт, ал Банк тарабынан кёрсётългён коомдук кайрымдуулук фондунун дарегине кайрымдуулук максаттары ъчън жёнётълёт.

12. Келишимдин мазмуну Тараптарга тъшъндърългён, келишимдин бардык шарттары менен Тараптар таанышышты жана макул болушту.

13. Тараптар кол коюу ъчън ушул келишим даярдалган тилде съйлёй алышаарын, жёндёмдъълъктёрън жоготуша электигин, ушул келишимдин маьызын тъшънъъгё жолтоо болуучу оорулардан алыс экендиктерин, ошондой эле ёзълёрънё пайда алып келбеген бътъмдёргё келишъъгё мажбурлаган жагдайлардын жок экендигин тастыкташат.

14. Ушул келишимди тъзъъгё байланышкан бардык чыгашаларды __________________________________________кётёрёт.

15. Келишимде каралган бардык тиркемелер анын ажырагыс бёлъгъ болуп саналат (тиркелет).

16. Келишим __________тилде, Тараптардын ар бирине бирден, 2 нускада тъзългён. Бардык нускалар бирдей юридикалык къчкё ээ.

Колтамгалар:

1. ______________________________________________________

2. ______________________________________________________

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 14.10 № 41\3 токтому

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченемдик укуктук актыларына ёзгёртъълёрдъ жана толуктоолорду киргизъъ жёнъндё

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё", “Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё”, “Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер жёнъндё” жана “Чет ёлкё валютасы менен операциялар жёнъндё” мыйзамдарына ылайык, Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченемдик укуктук актыларына сунуш кылынган ёзгёртъълёр жана толуктоолор, ушул токтомго кошо тиркелген тиркемеге ылайык бекитилсин.

2. Токтом расмий жарыялангандан бир ай ёткёндён кийин къчънё кирет.

Тёрага Алапаев М.О.

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын

«14» октябрындагы №41\3 токтомуна карата тиркеме

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченемдик укуктук актыларына ёзгёртъълёр жана толуктоолор

1. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 15- майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 14-июнунда 57-07 номеринде каттоодон ёткёртългён №26/1 «Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ максатында Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынан лицензия алышкан коммерциялык банктарда жана башка финансы-кредит мекемелеринде ички контролдукту уюштурууга карата минималдуу талаптар жёнъндё» жобо тууралуу» токтому менен бекитилген, «Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ максатында Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынан лицензия алышкан коммерциялык банктарда жана башка финансы-кредит мекемелеринде ички контролдукту уюштурууга карата минималдуу талаптар жёнъндё» жобого тёмёнкъдёй ёзгёртъълёр жана толуктоолор киргизилсин:

1. Жобонун бътъндёй тексти боюнча ар кандай жёндёлъштёгъ жана сандык категориялардагы «бътъм жана операция» жана «бътъм же операция» деген, сёздёр тиешелъъ жёндёлъштёгъ жана сандык категориялардагы «операция (бътъм)» деген сёздёргё алмаштырылсын.

2. Жобонун 1.1-пунктун эске албаганда, анын бътъндёй тексти боюнча «терроризмге» деген сёздёр «(экстремизмге)» деген сёздёр менен толукталсын.

3. Жобонун 1-бёлъгънън 1.2.-пунктундагы «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынан лицензияланган» деген сёздёрдён кийин «анын ичинде ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык ишкердикти жъзёгё ашырышкан, «ислам терезесине» ээ банктар» деген сёздёр кошулуп, андан ары текст боюнча кетсин.

4. Жобонун 1-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы 1.3-пункт менен толукталсын:

«1.3. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ максатында ички контролдукту уюштуруу маселелери боюнча банктардын ишине инспектирлёёнъ жъргъзёт жана анын натыйжалары боюнча маалыматты терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ жагында иш алып барган ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга жёнётёт.»

5. Жобонун 2-бёлъгънън экинчи абзацы тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«Пайда алуучу – акча каражаттарына же мълккё карата менчикке укукка ээ жана анын атынан жана/же анын эсебинен кардар акча каржаттары же мълк менен операцияны (бътъмдъ) ишке ашырган, же болбосо ошол жак менен кардардын ортосунда келишилген макулдашууга ылайык ал кардардын акча каражаттары же мълк менен операцияларды (бътъмдёрдъ) жъргъзъъсънё тике же кыйыр таасир этъъ мъмкънчълъгънё ээ.

6. Жобонун 2-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы бешинчи-сегизинчи абзацтар менен толукталсын:

«Ички контролдук- милдеттъъ контролдукка алынууга тийиш болгон операцияларды (бътъмдёрдъ) жана шектъъ операцияларды (бътъмдёрдъ) аныктоо ошондой эле терроризмди (экстремизмди) каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) тъздён-тъз байланыштуу акча каражаттары же мълк менен ишке ашарылган башка операцияларга (бътъмдёргё) бёгёт коюу боюнча банк тарабынан кёрългён чаралардын жыйындысы.»

«Экстремизм –конституциялык тъзълъштън негиздерин баскынчылык менен ёзгёртъъгё жана мамлекеттин бътъндъгън бузууга, коопсуздукка коркунуч келтиръъгё жана бийликтин ыйгарым укуктарын басып же ёткёръп алууга, мыйзамсыз куралдуу тъзъмдёрдъ тъзъъгё, террористтик иштерди жана Кыргыз Республикасынын «Экстремисттик иштерге каршы аракеттер жёнъндё» мыйзамында аныкталган башка мыйзамсыз аракеттерди жъзёгё ашырууга багытталган иш».

«Идентификация- “Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер жёнъндё» мыйзамга ылайык, жеке адамдар же юридикалык жактар тарабынан берилген документтердин тъп нускаларынын же тиешелъъ деьгээлде тастыкталган алардын кёчърмёлёрънън негизинде маалыматтардын банк тарабынан тастыкталышы.

«Верификация –ички контролдук максатында, идентификациялоонун натыйжаларын тактоо же тиешелъъ текшеръъдён ёткёръъ боюнча банк тарабынан жъргъзългён чаралар

7. Жобонун 2-бёлъгънън бешинчи-жетинчи абзацы тогузунчу-он биринчи абзацтар катары эсептелинсин.

8. Жобонун 2-бёлъгънън онунчу абзацындагы «банктын кызматкери» деген сёздён мурда “(жетекчиликтин деьгээлиндеги)” деген сёздёр кошулсун. Ал эми “идентификациялоо” деген сёз “верификациялоо” деген сёз менен толукталсын.

9. Жобонун 2-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы 11-13-абзацтар менен толукталсын:

«Баштапкы сумма- «Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер жёнъндё» мыйзамда белгиленген, 1000 000 сомду тъзгён (чет ёлкё валютасынын эквиваленти) маани.»

«Саясый маанидеги кызматты ээлеген чет ёлкёлък адам - чет мамлекетте олуттуу мамлекеттик жана саясый функцияларды аткаруу сунушталган же аларга ыйгарылган чет мамлекеттин жарандары, (мамлекет же ёкмёт башчылары, жогорку даражадагы саясый ишмерлер, ёкмёттё, соттордо, куралдуу къчтёрдё, укук коргоо жана фискалдык органдарда жогорку кызматты

ээлеген адамдар, саясый партиялардын жана диний бирикмелердин жетекчилери жана ишмерлери) анын ичинде мурда иштеп кеткендер.»

«Ислам терезеси», «Ислам банкы», «Ислам терезесине” ээ банк», «Ислам банк иши жана каржылоо принциптери», «Шариат стандарттары», «Шариат кеьеши» - бул терминдер Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамында камтылган тъшънъктёргё ылайык келет.

10. Жобонун 2-бёлъгънън 11-абзацы 14-абзац катары эсептелинсин.

11. Жобонун 3-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы 3.4- пункт менен толукталсын:

«3.4. Кыргыз Республикасынын аймагында сыяктуу эле, чет ёлкёлёрдё жайгашкан туунду жана караштуу компаниялар тарабынан терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ максатында, ички контролдукту уюштуруу боюнча тиешелъъ чаралардын сакталышы банк тарабынан камсыз кылынууга тийиш.

12. Жобонун 3-бёлъгънън 3.4-пункту 3.5- пункт катары эсептелинсин.

13. Жобонун 4-бёлъгънън 4.3-пункту тёмёнкъ мазмундагы жаьы абзац менен толукталсын:

«- Шариат кеьеши менен ёз ара аракеттенъъ жана ага кайрылып туруу*».

14. Жобонун 4-бёлъгънън 4.6-пункту тёмёнкъ мазмундагы жаьы абзац менен толукталсын:

«- ислам банк иши жана каржылоо жагында билим деьгээли*».

15. Жобонун 5-бёлъгънън 5.2-пункту тёртънчъ абзац менен толукталып, тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«-кардарлардын-резидент эместердин, анын ичинде саясый мааниге ээ кызматтарды ээлешкен чет ёлкёлък адамдардын иши;»

16. Жобонун 5-бёлъгънън 5.2-пунктунун тёртънчъ-алтынчы абзацтары бешинчи-жетинчи абзацтар катары эсептелинсин.

17. Жобонун 5-бёлъгънън 5.4- пунктундагы «идентификациялоо» деген сёз «, верификациялоо» деген сёз менен толукталсын.

18. Жобонун 5-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы 5.6-жаьы пункт менен толукталсын:

«5.6. Саясый мааниге ээ кызматтарды ээлешкен чет ёлкёлък адамдарды тейлёёдё банк тёмёнкъ иш-чараларды жъргъзъъгё тийиш:

- саясый мааниге ээ кызматтарды ээлешкен чет ёлкёлък адамдар менен мамиле тъзъъгё чейин банк Башкармасынын ушул иш чёйрёсънё жоопкерчиликтъъ болгон мъчёсънён кат жъзъндё уруксат алуу;

- саясый мааниге ээ кызматтарды ээлешкен чет ёлкёлък адамдардын акча каражаттарынын келип чыгуу булактарын аныктоо боюнча тиешелъъ чараларды кёръъ;

- саясый мааниге ээ кызматтарды ээлешкен чет ёлкёлък адамдар тууралуу маалыматтарды туруктуу негизде жаьылап туруу;

- саясый мааниге ээ кызматтарды ээлешкен чет ёлкёлък адамдар, алардын жубайы жана жакын туугандары тарабынан акча каражаттары же мълк менен жъргъзгён операцияларга (бътъмдёргё) «Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер жёнъндё» мыйзамга ылайык олуттуу кёьъл буруу.»

19. Жобонун 5-бёлъгънън 5.6- 5.8- пункттары тиешелъълъгънё жараша 5.7-5.9-пунктар катары эсептелинсин.

20. Жобонун 5-бёлъгънън 5.7- пунктундагы «идентификациялоо» деген сёз «, верификациялоо» деген сёз менен толукталсын.

21. Жобонун 5-бёлъгънън 5.9- пунктундагы «идентификациялоону» деген сёз

«, верификациялоону» деген сёз менен толукталсын.

22. Жобонун 6-бёлъгънън 6.1-пункту тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«6.1. Кылмыштуу жол менен алынган кирешелерди легализациялоонун (адалдоонун) жъзёгё ашырылышынын мъмкъндъгън къбёлёндъргён, Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында белгиленген критерийлердин жана белгилердин орун алышы кёз карашынан, кардарлардын ишине текшеръълёрдъ жъргъзъъ тартиби банк тарабынан аныкталууга тийиш. Мына ушул максаттарда банк кардарлар менен ёзънън ишкердик мамилелерине туруктуу негизде мониторинг жъргъзъп турат жана аларда тёмёнкъ иш чаралар камтылууга тийиш:

- кардардын иши банктын колундагы ошол кардар, анын бизнеси жана кардар дуушар болушу мъмкън болгон тобокелдик деьгээлине тиешелъъ маалыматтарга ылайык келээрине ынануу ъчън кардардын эсеби боюнча жъргъзългён операцияларга кёз салып туруу;

- зарылчылык келип чыккан шартта, кардар эсебине келип тъшкён акча каражаттары кайдан алынгандыгын териштиръъ;

- ачык-айкын экономикалык жана мыйзамдык максаттарды кёздёбёгён бардык татаал же адаттагыдан башкача ири операцияларга анализдёёлёрдъ жъргъзъъ;

- банкка келип тъшкён бардык малыматтарды документ катары тъзъп, каттоо жана зарылчылык келип чыккан шартта, бул маалыматтарды ыйгарым укуктуу органга беръъ.»

23. Жобонун 6-бёлъгънън 6.2-пунктундагы:

- ушул жобонун 6.3-пунктунда келтирилген сёздёр «(же болбосо 14 кън ичинде ишке ашырылган, ёз ара байланыштуу бир нече бътъм же операция)» деген сёздёр алынып салынсын;

- «1 000 000 сом (чет ёлкё валютасындагы эквивалентте)» деген сёздёр «чектъъ суммага» деген сёздёр менен алмаштырылсын.

24. Жобонун 6-бёлъгънън 6.3.-пункту тёмёнкъ редакцияда берилсин:

"6.3. Улуттук банкка макулдашуу менен ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталган критерийлердин тизмегине ылайык, акча каражаттары же башка мълк менен милдеттъъ контролдукка алынууга тийиш болгон операцияларга (бътъмдёргё) тёмёнкълёр кирет:»

25. Жобонун 6-бёлъгънън 6.3-пунктунун экинчи абзацы тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«- тизмеги Кыргыз Республикасынын Улуттук банкына макулдашуу менен ыйгарым укуктуу мамлекеттик орган тарабынан аныкталган операцияларды (бътъмдёрдъ) эске албаганда, бардык ички же тышкы операциялар (бътъмдёр).»

II. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2000-жылдын 30-ноябрында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2000-жылдын 15-декабрында 201 номеринде каттоодон ёткёртългён №42/1 «Кыргыз Республикасында нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё» жобону бекитъъ тууралуу» токтом менен бекитилген «Кыргыз Республикасында нак чет ёлкё валютасы менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ тартиби жёнъндё» жобого тёмёнкъдёй ёзгёртъълёр жана толуктоолор киргизилсин:

1. Жобонун 1-бёлъгънън 1.3.-пунктунун акыркы абзацындагы «бътъм жана операция» жана «бътъмдёр жана операциялар» деген сёздёр тиешелъълъгънё жараша «операция (бътъм)», «операциялар (бътъмдёр)» деген сёздёргё алмаштырылсын.

2. Жобонун 1-бёлъгънън 1.3- пункту тёмёнкъ мазмундагы жаьы аныктама менен толукталсын:

«Чектъъ сумма –«Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер жёнъндё» мыйзамда белгиленген 1000 000 сом ёлчёмъндёгъ (чет ёлкё валютасындагы эквивалентте) маани».

3. Жобонун 2-бёлъгънън 2.5- пунктунун 27-пунктчасындагы «1 000 000 сом» деген сёз «чектъъ сумма» деген сёздёргё алмаштырылсын.

4. Жобонун 2-бёлъгънън 2.5- пунктунун 27-пунктчасындагы «(1-а тиркеме)» деген сёздёрдён кийин «Алмашуу пунктарында маалыматтардын сакталышын камсыз кылган коопсуздук системасы орнотулган шартта, электрондук журналды жъргъзъъгё жол берилет» деген сёздёр менен толукталсын.».

5. Жобонун 3-бёлъгънън 3.1-пунктунун бешинчи-алтынчы абзацтары тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«– Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеьешинин Мыйзам чыгаруу жыйынынын 2004-жылдын 25-июнундагы №1689-II токтому менен бекитилген “Калайык калк менен акчалай эсептешъълёрдъ жъзёгё ашыруу учурунда контролдук-кассалык машиналарды колдонуу жёнъндё” жобо;

«– Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2001-жылдын 20-мартында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2001-жылдын 9-апрелинде 59 номеринде каттоодон ёткёртългён №6/9 токтом менен бекитилген «Улуттук валютанын шектенъънъ жараткан банкноттору менен иш алып баруу жёнъндё» нускоо».

6. Жобонун 3-бёлъгънън 3.16- пунктундагы «Кыргыз Республикасында жасалма акча жасоочулукка каршы кърёшъъдё ёз ара аракеттенъъ тартиби жёнъндё» нускоо» деген сёздёр «Улуттук валютанын шектенъънъ жараткан банкноттору менен иш алып баруу жёнъндё нускоо» деген сёздёргё алмаштырылсын.

7. Жобонун 4-бёлъгънън 1-абзацындагы «мыйзам» деген сёз «жобо» деген сёзгё алмаштырылсын.

8. Жобонун 4-бёлъгънън 4.1-пунктундагы «ким экендигин тастыктаган (сърётъ менен)» деген сёздёр «, эгерде сатылып алынган чет ёлкё валютасынын суммасы чектъъ суммага барабар же андан ашкан учурда» деген сёздёр менен толукталсын.

9. Жобонун 4-бёлъгънън 4.4.-пунктундагы «ким экендигин тастыктаган (сърётъ менен) деген сёздёр «, эгерде чет ёлкё валютасын сатуу суммасы чектъъ суммага барабар же андан ашкан учурда» деген сёздёр менен толукталсын

10. 1а - тиркеменин 5-графасындагы «паспорт» деген сёз «инсандык къбёлъктън» деген сёзгё, «паспорттун» деген сёз «ким экендигин тастыктаган документтин» деген сёздёргё алмаштырылсын.

III. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 14-февралында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 23-мартында 35-07 номеринде каттоодон ёткёртългён №7/2 «Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ максатында, микрофинансылык уюмдардагы жана кредиттик союздардагы ички контролдук системасына карата минималдуу талаптар жёнъндё” жобону бекитъъ тууралуу“ токтом менен бекитилген “Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ максатында Кыргыз Республикасынын микрофинансылык уюмдарындагы жана кредиттик союздарындагы ички контролдук системасына карата минималдуу талаптар жёнъндё” жобого тёмёнкъдёй ёзгёртъълёр жана толуктоолор киргизилсин:

1. Жобонун аталышындагы “системага” деген сёз “уюштурууга” деген сёзгё алмаштырылсын.

2. Жобонун бътъндёй тексти боюнча ар кандай жёндёлъштёгъ жана сандык категориялардагы «бътъм жана операция» жана «бътъм же операция» деген, сёздёр тиешелъъ жёндёлъштёгъ жана сандык категориялардагы «операция (бътъм)» деген сёздёргё алмаштырылсын.

3. Жобонун 1.1-пунктун эске албаганда, бътъндёй тексти боюнча терроризмди деген сёздён кийин “(экстремизм)” деген сёздёр менен толукталсын.

4. Жобонун 1-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы 1.3- жаьы пункт менен толукталсын:

«1.3. Улуттук банк терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ максатында, ички контролдукту уюштуруу маселелери боюнча МКК/МКА/КС ишине инспектирлёёнъ жъргъзёт жана алынган натыйжалар боюнча маалыматтарды терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттерди кёръъ жагында иш алып барган ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга жёнётёт.»

5. Жобонун 1- бёлъгънън 1.3-пункту 1.4-пункт катары эсептелсин.

6. Жобонун 1-бёлъгънън 1.4-пунктунун акыркы абзацы тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«Ички контролдук- милдеттъъ търдё контролдукка алынуучу операцияларды (бътъмдёрдъ) жана шектъъ операцияларды (бътъмдёрдъ) аныктоо ошондой эле терроризмди (экстремизмди) каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) тъздён-тъз байланыштуу акча каражаттары же мълк менен ишке ашырылган башка операцияларга (бътъмдёргё) бёгёт коюу боюнча МКК/МКА/КС тарабынан кёрългён чаралардын жыйындысы.»

7. Жобонун 1-бёлъгънън 1.4-пункту тёмёнкъ мазмундагы жаьы абзацтар менен толукталсын:

«Идентификация- “Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер жёнъндё» мыйзамга ылайык, жеке адамдар же юридикалык жактар тарабынан берилген документтердин тъп нускаларынын же тиешелъъ деьгээлде тастыкталган алардын кёчърмёлёрънън негизинде МКК/МКА/КС тарабынан маалыматтардын белгилениши.

«Верификация – ички контролдукту жъзёгё ашыруу максатында, идентификациялоонун натыйжаларын тактоо же тиешелъъ текшеръъдён ёткёръъ боюнча МКК/МКА/КС тарабынан жъргъзългён иш чаралар;

8. Жобонун 2-бёлъгънън аталышы “терроризмди (экстремизмди) каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ боюнча” деген сёздёр менен толукталсын».

9. Жобонун 2-бёлъгънън 2.1-пунктундагы “мыйзам талаптарына ылайык...” деген сёздёрдён кийин “Бул саясат МКК/МКА/КСте ички контролдук системасын уюштуруунун жалпы саясатынын бёлъгъ болуп саналат” деген жаьы съйлём менен толукталсын.

IV. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2004-жылдын 4-февралында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2004-жылдын 15-мартында 30-04 номеринде каттоодон ёткёртългён №2/2 «Жеринде барып инспектордук текшеръълёрдъ жъргъзъъ жёнъндё» нускоону бекитъъ тууралуу токтом менен бекитилген «Жеринде барып инспектордук текшеръълёрдъ жъргъзъъ жёнъндё» нускоого тёмёнкъдёй ёзгёртъълёр жана толуктоолор киргизилсин,

1. Нускоонун 1-бёлъгъ тёмёнкъ мазмундагы жаьы 1.8-пункт менен толукталсын:

«1.8. Улуттук банк терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ максатында, ички контролдукту уюштуруу маселелери боюнча банктардын ишине инспектирлёёнъ жъргъзъп, текшеръънън натыйжалары боюнча маалыматты терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ чёйрёсъндё тъздён-тъз иш алып барган ыйгарым укуктуу мамлекеттик органга жёнётёт.”

2. Нускоонун 1-бёлъгънън 1.8 – 1.9-пункттары тиешелъълъгънё жараша 1.9 – 1.10 пункттар катары эсептелинсин.

3. Нускоонун 1-бёлъгънън 1.8-пунктунун акыркы абзацындагы “Банктык эмес мекемелердин ишине кёзёмёл бёлъмъ” деген сёздёр “Банктык эмес мекемелердин ишине кёзёмёл башкармалыгы” деген сёздёргё алмаштырылсын.

4. Нускоонун 1-бёлъгънън 1.9-пунктундагы “Банктык эмес мекемелердин ишине кёзёмёл бёлъмъ” деген сёздёр “Банктык эмес мекемелердин ишине кёзёмёл башкармалыгы” деген сёздёргё алмаштырылсын.

5. Нускоонун 5-бёлъгънън 5.7-пунктундагы “ «ФОЭС 8 «Бир мезгил ичиндеги таза пайда же чыгым, фундаменталдык каталар жана эсепке алуу саясатындагы ёзгёръълёр» деген сёздёр «ФОЭС 8 «Эсепке алуу саясаты, эсептик баа беръълёрдёгъ ёзгёръълёр жана каталар» деген сёздёргё алмаштырылсын.

6. Нускоонун 6-бёлъгънън 6.4-пункту тёмёнкъ мазмундагы съйлём менен толукталсын:

«Текшеръъ жёнъндё отчет Улуттук банкка гана тиешелъъ жана анын менчиги болуп саналат, анын уруксатысыз банк тарабынан отчеттордун ъчънчъ жактарга берилиши мъмкън эмес. Банктар текшеръълёр боюнча даярдалган отчеттордун сакталышын камсыз кылуу менен кагазга чыгарылган же электрондук формада аларды таркатууга тийиш эмес».

7. Нускоонун 8-бёлъгънън 8.5-пунктундагы «Улуттук банкка жёнётългён къндён тартып» деген сёздёр «алынган учурдан тартып» деген сёздёргё алмаштырылсын.

8. Нускоонун 9-бёлъгънън 9.1-пунктундагы «Улуттук банкка коштомо катты жёнёткён учурдан тартып» деген сёздёр «Улуттук банктан коштомо кат алган учурдан тартып» деген сёздёргё алмаштырылсын.

9. Нускоонун 1-тиркемеси тёмёнкъ редакцияда берилсин:

«Жеринде барып инспектордук текшеръълёрдъ жъргъзъъ жёнъндё» нускоого карата 1-тиркеме

Тёрага _______________

мырза _______________

БИЛДИРМЕ

Урматтуу ____________________

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы ушул кат аркылуу 200__-жылдын «___»_________тартып банкта (филиалдарын кошо алганда) текшеръълёрдъ жъргъзё тургандыгын (текшеръънън търън белгилёё) маалымдайт.

Текшеръънън натыйжалуу жъргъзълъшъ, ошондой эле инспекторлордун банкта болуу мёёнётън кыскартуу максатында, ушул катка кошо тиркелген тиркемеде кёрсётългён документтерди жана маалыматтарды алдын ала даярдап коюуга тиешелъъ кызматкерлерге кёрсётмё беръъьъздъ Сизден ётънёбъз. Мында, тиркеменин 1-жана 20-пункттарында кёрсётългён документтер жана банк боюнча маалыматтар инспекторлорго алар келген кънъ берилъъгё тийиш экендигин да эскерте кетмекчимин. Бардык документтер жана маалыматтар 200__-жылдын «___»_______ карата абал боюнча даярдалууга жана текшеръъчълёр тобунун жетекчисине берилиши зарыл.

Эгерде жогоруда аталган документтерди даярдоо учурунда банктын кызматкерлеринде кандайдыр бир суроолор келип чыкса, ошондой эле алар талап кылынган документтерди жана маалыматтарды алдын ала даярдоого мъмкънчълъгъ болбосо, анда инспектордук текшеръъ башталган кънгё чейин Улуттук банктын Банктык кёзёмёл башкармалыгынын Банктарды инспекциялоо бёлъмънън башкы инспектору менен байланышуулары тийиш.

_____________________________________________________

(кызматкердин аты-жёнъ, ээлеген кызматы жана телефон номери)

Текшеръъгё ________________инспектордун катышуусу пландаштырылууда, ушуга байланыштуу_______________________ адамга эсептелинген жумуш ордун даярдоо зарыл. Инспекторлор отурган бёлмё телефон байланышы, документтерди сактоо ъчън сейфтер жана эгерде мъмкън болсо, компьютер жана принтер менен жабдылууга тийиш.

Текшеръънъ жъргъзгён топко ар тараптан кёмёк кёрсётъънъ, кызмат адамдары жана кызматкерлер менен баарлашуу, ошондой эле текшеръънъ жъргъзъъ ъчън зарыл болгон бардык маалымат булактарынан пайдалануу мъмкънчълъгън камсыз кылууну Сизден ётънъп кетээр элем.

Ишиьизге ийгилик каалап,

Тёраганын орун басары

Тиркеме: ________документтер жана маалыматтар

Кыргыз Республикасынын

Улуттук банкынын 200___жылдын «____»______ №_____» катына карата тиркеме

Текшеръъ ъчън даярдалган документтердин жана

маалыматтар тизмеги

1. Уюштуруу документтери: Уюштуруу келишими, устав.

2. Акциялардын суммасын жана уставдык капиталга карата пайыздык катыштагы ээлик кылуу ълъшънън суммасын кёрсётъъ менен негизги акционерлердин тизмеси

3. Кёз карандысыз каттоочу тарабынан къбёлёндърългён текшеръъ кънънё карата акционерлердин реестри.

4. Банктын акцияларынын бардык эмиссияларын, ошондой эле аларга тиешелъъ болгон бардык документтердин тизмеси.

5. Банктын ишин жёнгё салган жана анын тёмёнкъ саясаттарын аныктаган документтердин топтому: ички саясаттар, нускоолор, жоболор, жол-жоболор, кёрсётмёлёр, каттар. Тобокелдиктерди тескёё же тобокелдик кандайча жол менен банк тарабынан идентификацияланаарын, бааланаарын, кёз салынаарын жана контролдукка алынаарын чагылдырган саясат. Кардарларды идентификациялоо жана терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер боюнча жол-жоболор.

6. Банк ишин тескёё боюнча бардык комитеттердин тизмеси.

7. Директорлор кеьешинин, Аудит боюнча комитеттин, Банк Башкармалыгынын, Кредиттик комитеттин, Активдер менен пассивдерди жана ётъп кеткен эки жылдагы башка комитеттердин ишин тескёё боюнча комитеттин отурумунан толтурулган протоколдор.

8. Банктын Директорлор кеьешинин мъчёлёрънън, алардын Кеьешке келген мёёнётън жана кызмат ордун кёрсётъъ менен тизмеси.

9. Ээлеген кызматын, аткарган милдеттеринин чёйрёсън кёрсётъъ менен банк Башкармалыгынын мъчёсънън тизмеси.

10. Кёзёмёлгё алына турган маселелердин жана аткара турган милдеттеринин тизмесин кёрсётъъ менен банктын структуралык бёлъмдёрънън жетекчилеринин тизмеси.

11. Банктын бухгалтердик балансы (ъч нускада).

12. Инсайдерлер жана аффилирленген компаниялар менен операцияларды эсепке алуу журналы.

13. ______ карата абал боюнча кредиттик портфелге баяндама (карыз алуучунун аталышы, кредиттин тиби, кредиттин суммасы ______ карата кредиттин калдыгы, берилген жана тёлёнгён кънъ, саны пролонгациялоо мёёнётъ, кърёёнън болушу, тёлёёнън шарттары).

14. Келишим боюнча кайтарып беръънън алгачкы кънъ боюнча мёёнётън узартуунун мёёнётън кёрсётъъ менен мёёнётъ узартылган ссудалардын тизмеси (негизги сумма жана пайыздар). Жыйынтык суммаларды тёмёнкъ мёёнётъ узартылган интервал боюнча киргизгиле: 1-30 кън, 31-90 кън, 90-12 кън, 120 кън жана андан ашык.

15. Кредиттик портфелин _______ карата жана ёткён тёрт чейректик кънгё карата абал боюнча классификациялоо.

16. Реструктуризацияланган кредиттердин тизмеси.

17. Ётъп кеткен эки жыл ъчън жылдык отчеттор.

18. Ар бир маанилъъ оперативдик бёлъм, департамент жана функционалдык топ боюнча, телефон номерлерин кёрсётъъ менен негизги кызматкерлердин тизмеси.

19. Акыркы жыл ъчън тышкы жана ички аудиттин (жетекчиге каттарын кошо алганда) отчеттор. Аудитордук план жана ётъп кеткен жылдын жана ётъп бара жаткан жыл ъчън кън тартиби жёнъндё маалыматтар.

20. Банктын уюштуруу тъзъмъ.

21. Бардык банктар жана ар бир филиалдар боюнча ёзънчё мурдагы текшеръълёрдён бери РППУну тъзъъ боюнча туруктуу сактоодогу делолор.

22. Банкты ёнъктъръънън стратегиялык планы, ётъп кеткен жана ётъп бараткан жыл ъчън бизнес планы.

23. Уставдык капиталды тъзъъ боюнча туруктуу сактоодогу делолор.

24. Тобокел менеджеринин жана банктын терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттер боюнча ички контролдун саясатын ишке ашыруу ъчън жооп берген ъ кызматкердин отчеттору.

25. Жетекчилик жана аткаруучулар тарабынан активдердин сапатынын мониторинги ъчън пайдаланылган Маалыматтык башкаруу системасы боюнча негизги отчеттордун кёчърмёлёръ.

26. Банк ёзъ ъчън жана башкалар ъчън кайсы болбосун ссудаларды же башка карыздык милдеттенмелерди, тёлёёнъ гарантиялаган же кайсы бир башка милдеттенмелердин аткарылышын гарантиялаган кайсы болбосун контрактардын чагылдырылышы.

27. Бардык колдонуудагы кредиттик иштер, кърёёлък документтер, кредиттерди тёлёёнън жана алар боюнча пайыздардын графиги.

28. ________ боюнча кредиттерди беръъ кънънён тартып ар бир карыз алуучунун ёздък эсептеринин (ссудалык жана пайыздык) кёчърмёлёръ.

29. Кредиттерди беръъгё ётънмёлёрдъ каттоо журналы.

30. Карыз алуучулар менен байланышты эсепке алуу журналы.

31. Системадан тышкаркы эсепке алууларга чыгарган кредиттердин тизмеси.

32. Баланстын статьяларынын чечмелениши: «негизги каражаттар», «жана башка менчиктер», «жана башка активдер», «жана башка милдеттенмелер».

33. Тёмёнкъ жеке жактарга жана алар менен байланышы бар адамдарга банк тарабынан берилген тике жана кыйыр кредиттердин тизмеси:

А) Банктын аткаруучу кызмат адамдарына;

Б) Банктын негизги акционерлерине;

С) Банктын Директорлор кеьешинин мъчёлёрънё;

Д) Кёпчълък директорлор банктын директорлорунан болушкан кайсы болбосун компанияларга;

Е) Кайсы болбосун башка аффилерленген уюмдарга.

34. Банктын инсайдерлери олуттуу кызыкчылыка ээ болушкан карыздык милдеттенмелердин акцияларындагы банктын инвестицияларынын тизмеси.

35. Баалуу кагаздар портфелинин мониторинги ъчън пайдаланылган Маалымат системалары башкармалыгы боюнча негизги отчеттордун кёчърмёлёръ.

36. Банк тарабынан сатылып алынган баалуу кагаздардын тизмеси.

37. Кърёёгё коюлган баалуу кагаздардын тизмеси (номиналдык, баланстык жана рыноктук наркы).

38. Кайтадан сатуу же сатып алуу жёнъндё кат жъзъндёгъ же ооз эки келишим менен баалуу кагаздарды же активдерди сатуунун же сатып алуунун тизмеси.

39. Башка банктардагы депозиттердин жана корреспонденттик эсептердин, алардын калдыктарын кёрсётъъ менен тизмеси.

40. Мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдъъ отчеттор жана ётъп кеткен эки жыл ичинде экономикалык ченемдердин аткарылышы жёнъндё маалыматтар

41. Кирешелер жана бюджет жёнъндё отчеттордун акыркы 2 жыл ичинде жана ётъп жаткан жылда алардын айкын аткарылышына салыштыруу менен тъзългён отчеттун кёчърмёлёръ

42. Ликвидъълъктън бардык аспектеринин мониторинги, активдерди жана пассивдерди тескёё жана бардык финансы тобокелдиктерди тескёё ъчън (пайыздык, валюталык ж.б.) пайдаланылган бардык негизги тескёёчъ отчеттордун кёчърмёлёръ.

43. Каржылоонун жеке ири булактарынын тизмеси.

44. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жана башка органдар менен кат алышуу.

45. Ёздък курам жана негизги иш боюнча буйруктар

46. Кыргыз Республикасынын Финансылык чалгындоо кызматына маалыматтарды жёнётъънъ эсепке алуу журналы.

47. Банк менен башка финансы уюмдардын ортосундагы кредиттик линиялар жёнъндё маалыматтар.

48. Кардардын атын жана эсебинин номерин (электрондук търдё) кёрсётъъ менен банктын бардык кардарлары боюнча, чейректерге бёлъъ менен тъзългён жъгъртмё сальдолук ведомость.

49. Ачык жана жабык корреспонденттик эсептердин башка кардарлардын эсебинин тизмеси. Аларды жабылышынын негиздемеси (буйруктар, буйруулар жана башка маалыматтар).

50. Банктын ири депозиторлорунун тизмеси.

51. Банктын негизги акционерлеринин инсайдерлеринин жана аткаруучу кызмат адамдарынын, ошондой эле депозиттердин суммалардын чендерди аманат салынган къндън жана жъгъртъъ мёёнётънън тиби боюнча филиалдардын жетекчилеринин депозиттеринин тизмеси.

52. Тёлёмдёрдъ ёткёръъ мёёнётънън сакталышын, реквизиттердин туура толтурулушун жана ёткёрългён тёлёмдёр боюнча кызмат кёрсётъълёргё акыларды ёндъръъ ъчън документтер.

53. Филиалдарды жана ёкълчълъктёрдъ кошо алганда, банктын структуралык бёлъмдёрънън начальниктеринин тизмеси.

54. Банктык штаттык тизими.

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 14.10 № 41\4 токтому

Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды жъргъзъъчъ банктар тарабынан ачык валюта позициясынын лимиттеринин сакталышынын тартиби жёнъндё

"Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды жъргъзъъчъ банктар тарабынан ачык валюта позициясынын лимиттеринин сакталышынын тартиби жёнъндё» нускоонун долбоорун карап кёръп, Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7 жана 43-статьяларына ылайык Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

5. "Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды жъргъзъъчъ банктар тарабынан ачык валюта позициясынын лимиттеринин сакталышынын тартиби жёнъндё» нускоо, ушул токтомго кошо тиркелген тиркемеге ылайык бекитилсин.

6. Токтом расмий жарыялангандан бир ай ёткёндён кийин къчънё кирет.

7. Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън бул токтомду Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.

8. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары К.К.Боконтаев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Кыргыз Республикасынын

Улуттук банк Башкармасынын

2009 жылдын «14» октябрындагы

№41/4 токтомуна тиркеме

«Ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жъзёгё ашырылуучу операцияларды жъргъзъъчъ банктар тарабынан ачык валюта позициясынын лимиттеринин сакталышынын тартиби жёнъндё» нускоо

I. Жалпы жоболор

1.1.Бул Нускоо Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё», «Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё» мыйзамдарына жана Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларына ылайык иштелип чыккан.

1.2. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын (мындан ары – Улуттук банк) чет ёлкё валютасында операцияларды жъргъзъъ боюнча лицензиясына ээ ислам банктарынын жана «ислам терезесине» ээ банктардын (мындан ары – банктар) ачык валюта позицияларынын эсептёё тартибин аныктоо жана алар тарабынан ачык валюта позицияларынын лимиттеринин сакталышына контролдукту жъргъзъъ бул нускоонун максаты болуп саналат.

1.3. Валюта тобокелдигин контролдоонун ички саясаттарын жана жол-жоболорун иштеп чыгууда, банк, ушул нускоонун талаптарына, Шариат стандарттарына жана Ислам финансы институттары ъчън бухгалтердик эсеп жана аудитти уюштуруу уюму (AAOIFI) тарабынан бекитилген, бухгалтердик эсеп жана отчеттуулук стандарттарына таянууга тийиш.

1.4. Ушул Нускоонун максаттарында тёмёнкъдёй аныктамалар колдонулат:

Валюта тобокелдиги –валюта курсунун алгылыксыз ёзгёръъсъ жана банк ошол валюта боюнча ачык валюта позициясына ээ болуп турган шартта, банктын чет ёлкё валютасында туюндурулган талаптарынын (активдеринин)/милдеттенмелеринин наркынын ёзгёръъсъ кесепетинен анын чыгымга учурап калуу тобокелдиги. Валюта операцияларын жъзёгё ашыруу учурунда валюталык позиция пайда болуу менен ал банктын валюта тобокелдигине дуушарлануу даражасынын кёрсёткъчъ болуп саналат.

Валюта операциялары – бул чет ёлкё валютасын сатып алуу/сатууга (конвертациялоо), алмаштырууга байланыштуу бътъмдёр ошондой эле, алардын натыйжасында чет ёлкё валютасында туюндурулган талаптардын (активдердин) же болбосо милдеттенмелердин кёлёмънън ёзгёръъсъ жъргён башка операциялар.

Таза валюта позициясы –банктын айрым чет ёлкё валютасында баланстык сыяктуу эле, баланстан тышкаркы талаптары (активдери) менен милдеттенмелеринин ортосундагы айырма.

Банктын тиешелъъ валюталардагы талаптары (активдери) менен милдеттенмелеринин тёп келбеген учурунда валюта позициясы ачык, ал эми барабар чыккан учурда жабык болуп эсептелинет.

Банктын ачык валюта позициясы (банктын тиешелъъ валютадагы талаптары (активдеринин) ошол эле валютадагы анын милдеттенмелеринен ашкан болсо) узун болушу же (милдеттенмелердин талаптардан (активдерден) артышы учурунда) анда ал кыска болушу мъмкън. Узун валюта позициясы «+» белгиси, ал эми кыска валюта позициясы «-» белгисинде чагылдырылат.

Суммардык валюта позициясы – бул, банктын ушул Нускоонун 2.5-пунктунда аныкталган «short hand» ыкмасын пайдалануу менен эсептелинген, бардык чет ёлкё валютасы боюнча таза валюталык позицияларынын суммасы.

Ачык валюта позициясынын лимиттери – бул банктын таза суммардык капиталына карата (ар бир чет ёлкё валютасы боюнча) ачык валюта позицияларынын пайыздык катышында туюндурулган, Улуттук банк тарабынан белгиленген чектёёлёр. Ачык валюта позицияларынын лимиттери Улуттук банктын эсептик курсу боюнча кыргыз сомунда эсептелинет. Ачык валюта позицияларынын лимиттери ътърдён кийин, эки ондук мааниге чейин тегеректёё аркылуу пайыздарда эсептелинет.

Банктын таза суммардык капиталы Улуттук банктын ченемдик укуктук актыларынын талаптарына ылайык эсептелинет.

Ушул Нускоонун максаттарында ачык валюта позицияларынын лимиттерин эсептёёдё, ар бир айдын бирине карата абал боюнча банктын таза суммардык капиталынын мааниси колдонулат.

Бътъмгё келишъъ кънъ – бул, бътъмдън (валюталардын търлёръ, алмашуу курсу, каражаттардын суммасы, валюталоо кънъ) негизги шарттары боюнча тараптардын макулдашууга келишкен кънъ.

Валюталоо кънъ – бул бътъмдън катышуучуларынын эсебине каражаттарды которуу жъргён кън.

II. Ачык валюта позициясын эсептёё тартиби

2.1.Банк ар бир операциялык къндън аягында тёмёнкъ кёрсёткъчтёрдъ эсептёёгё тийиш.

- ар бир чет ёлкё валютасы боюнча таза валюта позицияларды;

- суммардык валюта позициянын.

2.2. Таза валюта позициясы «Кыргыз Республикасынын аймагында коммерциялык банктар тарабынан ачык валюта позицияларынын лимиттеринин сакталышы тартиби жёнъндё» нускоодо келтирилген тартипке ылайык, тёмёнкълёрдъ милдеттъъ търдё кошуу аркылуу ар бир чет ёлкё валютасы боюнча, ёз ёзънчё эсептелинет (Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2004-жылдын 29-декабрында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2005-жылдын 1-февралында 16-05 номеринде каттодон ёткён №36/13 токтом менен бекитилген):

- банктар тарабынан ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жъзёгё ашырылган операциялар боюнча, чет ёлкё валютасындагы таза спот-позициялар. Бул ёлчём, валюталоо кънъ 2-кънгё чейинки бъткёрълбёгён «спот» контракттарды кошо алганда, баланстык активдер менен баланстык милдеттенмелердин ортосундагы айрыма катары эсептелинет. Эсептешъъ активдердин жана милдеттенмелердин таза баланстык наркы боюнча жъргъзълёт;

- банк тарабынан ошол эле валютада камсыз кылынган гарантияларды, аккредитивдерди жана ошондой эле башка финансылык инструменттерди эске албаганда, чыгарылган же тастыкталган чет ёлкё валютасындагы кайтарылып алынгыс гарантиялар, аккредитивдер жана ошондой эле башка финансылык инструменттер. Ушул нускоонун максаттарында, финансылык инструменттер дегенден улам, банктын векселдик тапшырмаларын (аваль), жол чектерин жана эл аралык тажрыйбада кабыл алынган башка милдеттенмелерин тъшънъъ зарыл. Финансылык инструменттерге кредиттик линиялар кирбейт.

Мында, кёрсётългён гарантиялар, аккредитивдер, жана ошондой эле финансылык инструменттер бенефициар (пайда алуучу) милдеттеме боюнча акчалай сумманы тёлёё талабын койгон же банк кёрсётълёгён милдеттенмелер боюнча тёлёё талабынын коюлушу ыктымалдуулугун тастыктаган документ жъзъндёгъ айкын маалыматтарды алуусу учурунан тартып, таза валюта позициясын эсептёёгё кошулат. Мисалы, бенефициардын принципал ёз милдеттенмелерин аткарбай жаткандыгы (аткарууну кечиктирип жаткандыгы) жёнъндёгъ каты, таза валюта позицияларынын эсептёёгё гарантияларды кошуу ъчън негиз болуп саналат.

- ислам банк иши жана каржылоо принциптерине ылайык жайгаштырылган/тартылган, ёзъндё валюта тобокелдигин алып жъргён чет ёлкё валютасындагы жана башка баланстык эмес активдер.

2.3. Валюта операциялары мудараба жана шарика/мушарака контракттарында негизделген операцияларды эске албаганда, бътъмдёргё келишъъ кънъ валюта позициясын эсептёёдё кошулат (анын ичинде бътъмгё келишкен кън болуп саналбаган, келечектеги валюталоо кънън камтыган операциялар).

Мудараба жана шарика/мушарака келишимдерине негизденген чет ёлкё валютасындагы бътъмдёр, банк тарабынан чет ёлкё валютасындагы суммалар алынган кънъ, валюта позициясынын эсептёёгё кошулат. Ушул бътъмдёрдън натыйжасында алынган пайда же чыгым, алар айкын келип чыккан учурда валюта позицияларынын эсептёёдё кошулат.

2.4. Ар бир чет ёлкё валютасы боюнча таза валюталык позицияларды эсептёёдё, валюта позицияларынын ёлчёмъ, отчеттук кънгё карата Улуттук банктын колдонуудагы эсептик курсу боюнча сомдук эквивалентке которулат.

2.5. Бардык чет ёлкё валюталары боюнча суммардык валюталык позиция «short hand» ыкмасын колдонуу менен эсептелинет, б.а. эсептёё ар бир валюта боюнча бардык узун таза валюталык позицияларды ёзънчё жана бардык кыска таза валюталык позицияларды ёзънчё суммалоо аркылуу жъргъзълёт. Андан соь, алынган ёлчёмдёр бири-бирине салыштырылып (абсолюттук ёлчёмдё) эки ёлчёмдън эь чоь суммардык валюталык позициянын лимитин эсептёёдё колдонулат.

III. Ачык валюта позицияларынын лимиттери

3.1. Улуттук банк валюта тобокелдигин басаьдатуу максатында ачык валюта позицияларынын тёмёнкъдёй лимиттерин белгилейт:

3.1.1. Операциялык къндън акырына карата абал боюнча банктын ар бир чет ёлкё валютасындагы ачык узун/кыска валюталык позициялары жогору болбоого тийиш:

а) Экономикалык ёнъгъъ жана кызматташуу уюмуна мъчё болгон ёлкёлёрдън валюталары ъчън жана/же ЭВФ менен «Келишимдер статьясынын» 8-статьясына кол койгон ёлкёлёрдън валюталары ъчън – банктын таза суммардык капиталынын 15%.

б) бардык калган ёлкёлёрдън валюталары ъчън банктын таза суммардык капиталынан 0 % (жабык позиция).

3.1.2. Операциялык къндън акырына карата абал боюнча, ушул нускоонун 3.1.1. пунктунун а) пунктчасында кёрсётългён ёлкёлёрдън валюталары боюнча суммардык валюталык позициянын ёлчёмъ, банктын таза суммардык капиталынын 20% ашпоого тийиш.

3.2. Ачык валюта позицияларынын белгиленген лимиттери, ар бир операциялык къндън акырына карата милдеттъъ търдё сакталууга тийиш.

3.3. Ачык валюта позицияларынын белгиленген лимиттеринен артып калуулар банк тарабынан кийинки операциялык кънгё которулбайт. Лимиттер ётъп жаткан операциялык къндън акырына чейин Улуттук банктын талаптарына ылайык келтирилъъгё тийиш.

3.4. Ачык валюта позицияларынын ёлчёмдёръ, операция кънъ ичинде валюта тобокелдигинин жол берилген деьгээлине баа беръъгё жараша, банк тарабынан ёз алдынча контолдукка алынат. Мында банк, Директорлор кеьеши тарабынан бекитилген валюталык тобокелдикти тескёё боюнча ички саясатка ылайык, кън ичинде валюта тобокелдигинин ёлчёмън бир чекте токтотуп, кармап турууга тийиш.

3.5. Ачык валюта позицияларынын лимиттеринин чектъъ мааниси, банк тарабынан операцияларды жъргъзъъ жагында ишенимсиз жана алгылыксыз тажрыйбалар колдонулган шартта же болбосо банктык мыйзамдардын талаптарын бузууга жол бериши учурунда, Кёзёмёл боюнча комитеттин чечимине ылайык, тёмёндётълъшъ мъмкън.

IV. Банктын отчеттору жана аларды беръъ тартиби.

4.1. Банк кън сайын белгиленген тартипте ушул нускоонун 1- жана 2- тиркемесине ылайык, акыркы операциялык къндън акырына карата абал боюнча, ачык валюталык позициялар жёнъндё отчетторду Улуттук банкка беръъгё тийиш.

4.2. Банк бардык филиалдары, туундуу банктарды жана алмашуу бюролору боюнча маалыматтарды эске алуу менен ачык валюта позициялары тиешелъъ тёмёнкъ отчетторду даярдап беръъгё тийиш:

- ислам каржылоо принциптерине ылайык чет ёлкё валютасында жъзёгё ашырылган операциялар боюнча отчет (1-тиркеме);

- банктын бардык операциялары боюнча жыйынтык отчет (2-тиркеме);

4.3. Ислам банкы ачык валюта позициясы боюнча отчеттун 1-тиркемеге ылайык беръъгё тийиш.

4.4. «Ислам терезесине» ээ банк, бътъндёй банк боюнча ачык валюта позицияларына тиешелъъ отчету, ушул нускоого карата 2-тиркеме ылайык беръъгё тийиш.

V. Банк тарабынан ачык валюта позициясияларынын белгиленген лимиттерин бузууга жол бергендиги ъчън санкциялар

5.1. Банк тарабынан ачык валюта позицияларынын белгиленген лимиттерин бузууга жол берилиши учурунда, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы бузууга жол берилген суммадан 5 % ёлчёмъндё, бирок Улуттук банктын ченемдик актыларында каралган банктын тёлёнгён уставдык капиталынын ёлчёмънън 1 % ашпаган чекте, акчалай айыптык тёлёмдъ ёндъръъ търъндёгъ санкцияны колдонот.

5.2. Банк белгиленген лимиттерди системалуу търдё бузууга жол берсе (30 календардык кън ичинде эки жолудан кёбърёёк), Улуттук банк банктык мыйзамдарда жана Улуттук банктын нормативдик актыларында каралган лицензияна кайтарып алууга чейинки башка санкцияларды колдонушу мъмкън.

Эскертъъ: Белгиленген лимиттерден 0-0,05% чегинде ашуу, айыптык санкциялардын колдонулушуна алып келбейт.

5.3. Банктын кандай болбосун жол менен отчеттордо реалдуу валюталык позицияларды чагылдыруудан качуусу, Улуттук банк тарабынан:

- Улуттук банкты жаьылыштыкка алып келъъгё аракеттенъъ;

- алгылыксыз банктык тажрыйбаны колдонуу;

- реалдуу ёлчёмън бурмалоо максатында, валюта позицияларын жаап жашыруу, б.а. алардын келип чыгышын аныктоого мъмкън болбогон шектъъ операциялардын жъргъзълъшъ жана/же бул операциялар банктын финансылык отчетуна жана анын экономикалык нормативдерди аткаруусуна таасирин тийгизиши мъмкън экендиги катары каралат.

5.4. Ушул нускоонун кайсыл болбосун жобосун бузууга жол беръъ учурунда, банк жетекчилери ошол кемчиликтер жёнъндё Улуттук банкка дароо маалымдоого жана эки кън ичинде жол берилген кемчиликтердин себептерин жана аны чектетъъ боюнча банк тарабынан кёрълъп жаткан чаралардын тизмегин кошо тиркёё менен кат жъзъндёгъ тъшъндърмёнъ беръъгё тийиш.

VI. Чет ёлкё валютасындагы операциялар боюнча ички контролдукту уюштуруу

6.1. Банк чет ёлкё валютасы менен операцияларды жъзёгё ашыруу ъчън валюта тобокелдигин тескёё боюнча ички саясатты иштеп чыгып, шайкеш ички контролдукту уюштурууга тийиш.

6.2. Чет ёлкё валютасы менен жъргъзългён ар бир операция боюнча тиешелъъ жол-жоболор иштелип чыгууга жана аларда кеминде тёмёнкъ маселелер камтылууга тийиш:

- back жана front офистеринин функцияларын так чектеп бёлъштъръъ;

- банктын кызматкерлеринин функционалдык милдеттерин, бир кызматкер кандайдыр бир процессти толук кёлёмъндё аткарып жана/же контролдой алгандай, б.а. бътъмгё келишъъ демилгесинен алардын бухгалтердик китептерде чагылдырылышына чейинки милдетти аткара алгандай бёлъштъръъ;

- банк тарабынан жъргъзълъп жаткан операциялардын кёлёмънън банктын тиешелъъ ыйгарым укуктуу кызматкери тарабынан санкцияланышынын так системасын колдонууга киргизъъ;

- банк тарабынан ар бир чет ёлкё валютасы жана бътъндёй валюталар боюнча ачык валюта позицияларынын ички лимиттеринин белгилениши;

- жъргъзълъп жаткан операцияларда камтылган тобокелдик деьгээлине жана алардын мънёзънё, ошондой эле контр-агенттин категорияларына жараша, алардын ишенимдъълъгъ боюнча жеткиликтъъ маалыматтардын алынышын белгилёё;

- валюта операцияларына текшеръълёрдъ жъргъзъъдё ички аудитке карата талаптарды белгилёё (эь аз дегенде, аудиторлордун кёз карандысыздыгы жана алардын тиешелъъ билим деьгээлге ээ экендиги);

- валюта операцияларынын эсебин жъргъзъъ жана отчет даярдоо боюнча банк жана анын филиалдары ъчън талаптарды белгилёё (алардын формасы, сунуштоо мезгил аралыгы, жоопкерчиликтери);

200_____жылдын «__» ______ карата абал боюнча ислам каржылоо принциптерине ылайык жъзёгё ашырылган операциялар боюнча ачык валюта позициялары (АВП) жёнъндё

КЪНДЁЛЪК ОТЧЕТ

_______ жылдын «» карата абал боюнча ТСК: ________ миь сом

Валюта нын търъ	Улуттук банктын эсептик курсу	АВП нын ёлчё мъ (миь сом)	Анын ичинде		Бъткёрълбёгён спот-бътъмдёрбоюнча калдык тар	АВПнын ёлчёмъ (% ЧСКга карата)	Лимиттин нормасы нан четтёё (%)
			баланс	баланстан тышкаркы



Суммардык ачык валюта позициясы:

Колтамгалар:

Мёёрдън орду

карата 2-тиркеме

200_____жылдын «__» ________ карата абал боюнча ачык валюта позициялары (АВП) жёнъндё

ЖЫЙЫНТЫКТООЧУ КЪНДЁЛЪК ОТЧЕТ

Валютанын търъ	Улуттук Банктын эсептик курсу	АВПнын ёлчё мъ (миь сом)	Анын ичинде		Бъткёрълбёгён спот-бътъмдёрбоюнча калдык тар	АВПнын ёлчёмъ (% ЧСКга карата)	Лимиттин нормасы нан четтёё (%)
			баланс	баланстан тышкары



Суммардык ачык валюта позициясы:

Колтамгалар:

Мёёрдън орду

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 14.10 № 41\5 токтому

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченемдик укуктук актыларына ёзгёртъълёрдъ киргизъъ тууралуу

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 7- жана 43-статьяларына, Кыргыз Республикасынын «Лицензиялоо жёнъндё» мыйзамына ёзгёртъълёрдъ киргизъъ тууралуу» Кыргыз Республикасынын 2009-жылдын 31-июлундагы №258 мыйзамынын 1-статьясына ылайык Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2009-жылдын 27-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2009-жылдын 3-июлунда 67-09 номеринде каттоодон ёткёртългён №25/3 «Микрокредиттик компаниялардын/микрокредиттик агенттиктердин жана ломбарддардын мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдик отчету жёнъндё» жобону жана «Микрофинансылык компаниялардын мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдик отчету жёнъндё» жобону бекитъъ тууралуу токтомуна, ошондой эле Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 14-ноябрында кабыл алынган Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 3-декабрында №112/07 номеринде каттоодон ёткёртългён №48/7 «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын лицензиясы ъчън тёлём ёлчёмъ жёнъндё» токтомго, ушул токтомго кошо тиркелген тиркемеге ылайык ёзгёртъълёр киргизилсин.

2. Бул токтом къчънё кирген учурдан тартып, Улуттук банк Башкармасынын тёмёнкъ токтомдору къчън жоготту деп таанылсын:

· 1994-жылдын 3-декабрындагы №10/10 «Ломбарддар ъчън уставдык капиталдын минималдуу ёлчёмън белгилёё жёнъндё» (Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2009-жылдын 3-июлунда 67-09 номеринде каттоодон ёткёртългён);

· 2003-жылдын 19-февралындагы №4/3 «Кыргыз Республикасынын аймагындагы ломбарддардын иши жёнъндё» жобо тууралуу»;

· Улуттук банк Башкармасынын 2003-жылдын 19-февралындагы №4/3 «Кыргыз Республикасынын аймагындагы ломбарддардын иши жёнъндё» жобо тууралуу» токтомуна ёзгёртъълёрдъ жана толуктоолорду киргизъъ жёнъндё».

3. Токтом расмий жарыяланган къндён тартып къчънё кирет.

4. Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън бул токтомду Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.

5. Банктык эмес мекемелердин ишине кёзёмёл башкармалыгы ушул токтом менен:

- 3 къндън ичинде Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын облустук башкармалыктарын жана Баткен ёкълчълъгън, ошондой эле Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынан мурда лицензия алышкан ломбарддарды тааныштырсын;

- 60 къндън ичинде Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тарабынан берилген ошол лицензияларды кайтарып алышсын;

- лицензияларды кайтарып алгандан кийин 30 къндън ичинде ломбарддардын документтерин Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын архив фондусуна ёткёръънъ камсыз кылсын.

6. Ушул токтомдун аткарылышына контролдукту жъзёгё ашыруу милдети Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын мъчёсъ, айым С.К.Алыбаевага ыйгарылсын.

Тёрага Алапаев М.О.

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 14.10 № 41\5 токтомуна

карата тиркеме

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын айрым ченем укуктук актыларына ёзгёртъълёр

- Жобонун аталышында жана анын бътъндёй тексти боюнча тиешелъъ жёндёмёлёрдёгъ „жана ломбарддар“ деген сёздёр алынып салынсын;

- Жобонун 1.3-пункту алынып салынсын;

- Жобонун 4.3-пунктундагы „ломбарддар 1ден 3-бёлъккё чейин беришет“ деген сёздёр алынып салынсын;

- Жобонун 4.4-пунктундагы „же ломбарддарга“ деген сёздёр алынып салынсын;

- Жобонун 4.8-пунктундагы „же ломбарддардын“ деген сёздёр алынып салынсын.

2. Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 14-ноябрында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 3-декабрында №112/07 номеринде каттоодон ёткёртългён №48/7 «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын лицензиясы ъчън тёлём ёлчёмъ жёнъндё» токтомго тёмёнкъдёй ёзгёртъъ киргизилсин:

- токтомдун 1-пунктундагы „ломбарддык операцияларды жъргъзъъ укугуна- эсептик кёрсёткъчтън ъч эселенген ёлчёмъндё“ деген сёздёр алынып салынсын.

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 14.10 № 41\7 токтому

Кыргыз Республикасында банктык тёлём карттар жёнъндё» жобону бекитъъ тууралуу

Кыргыз Республикасынын "Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё" мыйзамынын 3, 43-статьяларына таянуу менен Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кароого сунушталган «Кыргыз Республикасындагы банктык тёлём карттар жёнъндё» жобо, ушул токтомго кошо тиркелген тиркемеге ылайык бекитилсин.

2. Улуттук банк Башкармасынын тёмёнкъ токтомдору къчън жоготту деп таанылсын:

· 2006-жылдын 27-сентябрында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2006-жылдын 1-ноябрында 108-06 номеринде каттоодон ёткёртългён №28/12 «Кыргыз Республикасындагы банктык тёлём карттар жёнъндё» токтом;

· 2009-жылдын 25-февралындагы №9/5 «Кыргыз Республикасындагы банктык тёлём карттар жёнъндё» токтом;

· 2009-жылдын 10-июнундагы №26/4 « Кыргыз Республикасындагы банктык тёлём карттар жёнъндё» жобону бекитъъ тууралуу токтом.

· 2009-жылдын 15-июлундагы №30/5 « Кыргыз Республикасындагы банктык тёлём карттар жёнъндё» жобону бекитъъ тууралуу токтом.

3. Токтом расмий жарыялангандан бир ай ёткёндён кийин къчънё кирет.

4. Юридикалык бёлъм Кыргыз Республикасынын ченемдик-укуктук актыларынын мамлекеттик реестринде чагылдырылышы ъчън бул токтомду Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигине жёнётсън.

5. Тёлём системалары башкармалыгы ушул токтом менен Улуттук банктын структуралык бёлъмдёрън, областтык башкармалыктарын жана Баткен областындагы ёкълчълъгън, республиканын коммерциялык банктарын жана «Банктар аралык процессинг борбору» Жабык акционердик коомун тааныштырсын.

6. Терминалдардын жана банкоматтардын ёздък тъйънънё ээ коммерциялык банктар «Банктар аралык процессинг борбору» Жабык акционердик коому менен бирдикте, интеграциялоо иштерди аяктоо менен Элкарт бирдиктъъ улуттук системасынын карттарын кабыл алууну жана тейлёёнъ 2009-жылдын 1- декабрына чейинки мёёнёттё камсыз кылсын.

7. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары З.Л. Чокоев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Улуттук банк Башкармасынын

2009-жылдын «14»октябрындагы № 41\7 токтому менен бекитилген

«Кыргыз Республикасындагы банктык тёлём карттар жёнъндё» жобо

1. Жалпы жоболор

1.1. Бул Жобо тёмёнкълёргё ылайык иштелип чыккан:

- Кыргыз Республикасынын “Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё”, “Кыргыз Республикасындагы банктар жана банк иши жёнъндё”, “Электрондук тёлёмдёр жёнъндё”, “Электрондук цифралык колтамга тууралуу”, “Терроризмди каржылоого жана кылмыш жолу менен алынган кирешелерди легализациялоого (адалдоого) каршы аракеттенъъ жёнъндё” мыйзамдарга;

- Кыргыз Республикасынын Ёкмётъ менен Улуттук банктын 2005-жылдын 9-сентябрындагы №420/21/4 токтому менен бекитилген, “Кыргыз Республикасында накталай эмес эсептешъълёр жёнъндё” жобого;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2005-жылдын 19-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2005-жылдын 27-июнунда 91-05 номеринде каттоодон ёткёртългён №16/4 токтом менен бекитилген “Кыргыз Республикасынын тёлём системасында тобокелдиктерди тескёё саясатына”;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2006-жылдын 23-мартында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2006-жылдын 28-апрелинде 48-06 номеринде каттоодон ёткёртългён №7/8 токтом менен бекитилген “Кыргыз Республикасынын тёлём системасына кёзёмёлдък саясатына”;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2008-жылдын 28-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2008-жылдын 4-июлунда 67-08 номеринде каттоодон ёткёртългён №22/11 токтом менен бекитилген “Кыргыз Республикасынынын тёлём системасына кёзёмёлдъктъ жъзёгё ашыруу эрежелерине”;

- Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2009-жылдын 28-январында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2009-жылдын 4-мартында 026-09 номеринде каттоодон ёткёртългён №4/6 токтом менен бекитилген, «Тёлём системасында адаттан тышкаркы жагдайлардын келип чыгышы учурунда, Кыргыз Республикасынын тёлём системасынын ишине карата негизги талаптар жёнъндё» жобого;

- Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2003-жылдын 19-февралында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2003-жылдын 25-мартында 25-03 номеринде каттоодон ёткёртългён № 4/4 токтом менен бекитилген «Депозиттер менен иш алып баруу боюнча убактылуу нускоого»;

- Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2003-жылдын 25-августунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2005-жылдын 16-сентябрында 132-05 номеринде каттоодон ёткёртългён № 26/5 токтом менен бекитилген «Мезгил- мезгили менен берилъъчъ регулятивдъъ банктык отчет жёнъндё» жобого;

- Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 30-майында кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 10-июлунда 66-07 номеринде каттоодон ёткёртългён №28/3 токтом менен бекитилген, Кыргыз Республикасынын коммерциялык банктарынын жана башка финансы-кредит мекемелеринин бухгалтердик эсепке алуу эсептер планынына;

1.2. Бул жобо банктык тёлём карттарынын эмиссиясынын жана эквайрингинин тартибин, Кыргыз Республикасындагы коммерциялык банктардын (мындан ары – банктар) банктык тёлём карттарын пайдалануу менен операцияларды жъргъзъъ эрежелерин, банктык тёлём карттарын пайдалануу менен ишке ашырылган транзакциялардын процессингин, ошондой эле Кыргыз Республикасынын аймагында тъзългён же иштеп жаткан, банктык тёлём карттарын пайдалануу менен эсептешъълёр системасына катышкан банктарга карата жалпы талаптар аныкталат.

1.3. Бул жобонун аракети Кыргыз Республикасынын банктарынын банктык тёлём карттар менен эсептешъълёр системасынын чегинде электрондук акчага эквиваленттъъ алдын ала тёлёнгён карттардын эмиссиясы, эквайринги жана жайылтылышы боюнча ишине да таркатылат.

1.4. Бул жобонун аракети финансы-кредиттик мекеме болуп саналышпаган юридикалык жактардын, ошол юридикалык жактарга тиешелъъ болгон товарлар же алар тарабынан алдын ала тёлёнгён сумманын чегинде сунушталган кызмат кёрсётъълёр ъчън гана эсептешъълёр боюнча электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттарды (телефондук, дисконттук, ж.б.) кардарларга беръъ боюнча ишине, ошондой эле ъчънчъ жактардын пайдасына эсептешъълёр ъчън таркатылбайт. Бул иш чёйрёсъ Улуттук банк Башкармасы тарабынан 2007-жылдын 25-июлунда кабыл алынган, Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде 2007-жылдын 27-августунда 81-07 номеринде каттоодон ёткёртългён №36/6 токтом менен бекитилген “Алдын ала тёлёнгён карт формасында электрондук акчаны пайдалануу менен тёлём кызмат кёрсётъълёрън сунуштоо боюнча ишти лицензиялоо жёнъндё” жобо менен жёнгё салынат.

1.5. Банктык тёлём карттарын пайдалануу менен эсептешъълёр системасынын катышуучуларынын ушул жобо менен бекемделбеген ёз ара мамилелери, алардын жоопкерчиликтери, укуктары жана милдеттери тиешелъъ келишимдер же макулдашуулар аркылуу аныкталат.

2. Аныктамалар

2.1. Бул Жободо тёмёндёгъ терминдер жана аныктамалар колдонулат:

Авторизация - карт ээсинин банктык тёлём карттарын пайдалануу менен операцияларды жъргъзъъгё ыйгарым укугунун же автордук укугунун эмитент тарабынан тастыкталышы жол-жобосу, анын натыйжасында жогоруда аталган эмитенттин карттарды пайдалануу менен тъзългён эсептешъъ документин аткарууга эквайер алдындагы эмитенттин милдеттенмеси келип чыгат. Авторизация автоматташтырылган (терминал аркылуу) жана добуш аркылуу (телефон байланышы менен) ишке ашырылышы мъмкън. Эгерде банктык тёлём карттарын пайдалануу менен ишке ашырылган операциялар боюнча эмитент жана эквайер бир эле жак болсо, анда авторизация ошол операцияны ишке ашырууга эмитенттин кардарга берген уруксаты болуп саналат.

Авторизациялык талап – авторизацияны алууга эмитентке болгон талап.

Ёзън-ёзъ тейлёёнън автоматташтырылган терминалы (cash-in) – коммуналдык кызматтардын, мобилдик байланыш, интернет операторлорунун дарегине накталай жана накталай эмес формадагы жана башка тёлёмдёрдъ кошо алганда, банктын кардарлары, карт ээлери, сервистерди пайдалануучулар тарабынан нак акча каражаттарын депондоштуруу ъчън арналган терминал.

Банктык тёлём карт (карта) – карт ээсине терминалдар же башка жабдуулар аркылуу товарларды сатып алууга, кызмат кёрсётъъгё, улуттук жана чет ёлкё валютасында нак акча каражаттарын алууга мъмкъндък берген тёлём инструменти, карт ээсинин эмитентте ачылган банктын эсебинде турган акча каражаттарын тескёёгё алуусу ъчън карт ээси менен эмитенттин ортосунда тъзългён келишимге жана Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык, банктык эсептен пайдалануу мъмкънчълъгън берген каражат. Карт боюнча операциялар карт ээси тарабынан банктык эсептеги ага тиешелъъ болгон акча каражаттарынын (дебеттик) же банктык эсептеги акча каражаттарынын жетишсиздиги же жоктугу учурунда банктык эсеп келишимине ылайык эмитент тарабынан берилген кредиттин (овердравт, кредиттик) чегинде ишке ашырылат. Карт эмитенттин менчиги болуп саналат жана келишим шарттарына ылайык карт ээсине пайдаланууга берилет.

Банктык эсеп (мындан ары - эсеп) – бул депозитти (банктык аманатты) кабыл алуу жана/же кредит беръъ, ошондой эле мыйзамдарда жана банктык тажрыйбада колдонулган ыкмаларга ылайык банк эсебин тейлёё боюнча келишимде, Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында каралган кардарды банктык тейлёёгё байланыштуу банк операцияларын жъргъзъъ боюнча банк менен кардар ортосундагы келишимдик мамилелерди чагылдыруу ыкмасы.

Банкомат – нак акча каражаттарын беръъ жана кабыл алуу, картка акча каражаттарынын жазылышы, карт ээсине транзакцияларды ишке ашыруу боюнча маалыматтарды алуусу, накталай эмес тёлёмдёрдъ жъзёгё ашыруу жана ишке ашырылган транзакциялардын бардык търъ боюнча карт чектерин беръъ ъчън каралган аппараттык-программалык комплекс. Банкомат коммерциялык банктын ыйгарым укуктуу кызматкеринин катышуусуз эле, картты пайдалануу менен операцияларды ёз алдынча жъргъзъъгё карт ээсине мъмкънчълък берет.

Эсеп ээси –Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык банктык эсеп келишимин тъзгён жеке адам же юридикалык жак, жеке ишкер.

Карт ээси – банктын кардары, жеке адам, анын ичинде эмитент менен тъзългён келишимдин негизинде карттарды пайдалануу менен операцияларды жъргъзъъгё укуктуу болгон эсеп ээси - юридикалык жак тарабынан ыйгарым укук чегерилгендер.

Бирдиктъъ банктар аралык процессинг борбору (ББПБ) - Кыргыз Республикасынын улуттук тёлём системасынын «Элкарт» аппараттык-программалык комплекси, «Элкарт» банктык тёлём картын, ошондой эле ББПБ системасы интеграцияланган башка системалардын карттарын пайдалануу менен ишке ашырылган транзакциялардын процессинги ъчън каралган.

Импринтер - карттын рельефтик реквизиттеринин оттискасын жана соода-сервистик ишкананын реквизиттерин кагазга (слипке) чагылдыруу аркылуу транзакцияларды тастыктоо ъчън каралган механикалык жабдуу.

Карт-чек – транзакциялар боюнча эсептешъълёрдъ жъзёгё ашыруу ъчън негиз болуп саналган жана анын ишке ашырылгандыгын тастыктоочу катары кызмат кылган, карттарды пайдалануу менен транзакцияларды ишке ашырууда терминал, банкомат же башка жабдуулар тарабынан тъзългён кагаз жъзъндёгъ документ. Алдамчылык тобокелдигин тёмёндётъъ ъчън карт –чек карттын номери жёнъндёгъ толук маалыматты ачык търдё камтыбоого тийиш, ал эми карт ээсинин номери жёнъндёгъ жарым-жартылай маалыматты коопсуздук системасынын эрежелерине ылайык камтый алат.

Локалдык тёлём системасы – Кыргыз Республикасынын аймагында бир (бир эмитенттъъ) же бир нече (кёп эмитенттъъ) эмитенттер тарабынан чыгарылган локалдык карттарын пайдалануу менен эсептешъълёр системасы. Локалдык системалардын карттары улуттук тёлём системасынын банкоматтарында жана терминалдарында катышуучулар менен системанын ортосундагы келишим шарттарына ылайык тейлениши мъмкън.

Айкын убакыт ыргагында эсептешъълёрдън банктар аралык гросстук системасы – финансы рынокторунун (улуттук акча, валюта рыноктору жана капитал, ошондой эле баалуу кагаздар рыногу) катышуучуларынын акчалай милдеттенмелери боюнча которуулар, ошондой эле акча-кредит саясатынын инструменттери колдонууга байланыштуу которуулар ишке ашырылган тёлём системасынын търъ (тиби).

Эл аралык тёлём системасы – Кыргыз Республикасынын колдонуудагы мыйзам актыларына жана ушул системанын операторлорунун талаптарына ылайык эмитирленген жана тейлёёгё алынган эл аралык карттарды пайдалануу менен эсептешъълёр системасы. Система аркылуу анын катышуучуларынын ортосунда валюталарды конвертирлёё менен ишке ашырылган транзакциялар боюнча клирингдик эсептешъълёрдъ жъзёгё ашыруу эрежелери белгиленет.

Улуттук карт – «Элкарт» системасынын карты, ал улуттук тёлём системасынын операторлору менен тиешелъъ келишим тъзъшкён кайсыл болбосун эмитент - Кыргыз Республикасынын резиденти тарабынан чыгарылат.

Банктык тёлём карттары менен эсептешъълёр боюнча Улуттук тёлём системасы – Бирдиктъъ банктар аралык процессинг борборунун аппараттык-программалык комплексинин базасында иштеген, улуттук «Элкарт» системасынын картын пайдалануу менен ишке ашырылган операциялар боюнча эсептешъълёр системасы. «Банктар аралык процессинг борбору» жабык акционердик коому Улуттук тёлём системасынын оператору болуп саналат.

Овердрафт – кыска мёёнёттъъ кредиттин формасы, аны беръъ эмитент менен карт ээсинин ортосунда тъзългён келишимде аныкталган сумманын же шарттардын чегинде, кардардын эсебиндеги суммадан ашык тёлёмдъ жъзёгё ашырууга кардарга мъмкъндък берет.

Перифериялык жабдуу – банктык тёлём карттарын кабыл алуу жана тейлёё боюнча техникалык инфраструктураны тъзгён терминалдар, банкоматтар, ёзън-ёзъ тейлёёчъ автоматташтырылган терминалдар, башка жабдуулар.

Ёзън-ёзъ тейлёёнън автоматташтырылган терминалы (cash-in) – банктын кардарлары, карт ээлери, сервистен пайдалануучулар тарабынан коммуналдык кызматтардын, мобилдик байланыш операторлорунун, интернеттин дарегине накталай тёлёмдёрдъ жъргъзъънъ кошо алганда, нак акча каражаттарын депондоштуруу ж.б. тёлёмдёр ъчън каралган терминал.

Персонализация – тиешелъъ тёлём системасынын карттар менен эсептешъълёр боюнча регламентинде жана иш тартибинде каралган идентификациялык маалыматтарды микропроцессордун эс тутумуна жана/же карттын магниттик тилкесине чагылдыруу жана/же жазуу жол-жобосу.

Персоналдык идентификациялык номер (ПИН-код) – транзакцияны ишке ашырууга мъмкъндък берген карттан пайдалана алууга шарт тъзгён пароль.

Алдын ала тёлёнгён карт – ушул жобонун чегинде- бул, алдын ала тёлёнгён карт формасындагы электрондук акча, ал товарларды сатып алуу/электрондук тъйъндък жабдуулар жана коммуникациялар аркылуу алдын ала тёлёнгён карттарды пайдалануу менен алдын ала тёлёнгён сумманын чегинде тёлёёлёрдъ кабыл алган акцептанттардын, уюмдардын ири санына кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоо боюнча операцияларынын карт ээси тарабынан аткарылышы ъчън каралган. Карт, карт ээсинин эмитентке карата анын милдеттенмелери боюнча талап коюу укугун тастыктайт.

Процессинг – карттарды пайдалануу менен ишке ашырылган транзакциялар боюнча маалыматтарды топтоо, иштеп чыгуу жана эсептешъълёргё катышуучуларга жёнётъънъ кошо алгандагы иш чёйрёсъ, ошондой эле карттарды пайдалануу менен эсептешъълёр системасынын катышуучуларынын ортосунда тъзългён тиешелъъ келишимде каралган башка функцияларды аткаруу иши.

Процессинг борбору - процессингди жъзёгё ашырган юридикалык жак.

Нак акча каражатын кабыл алуу жана/же беръъ пункту - нак акча каражаттарын беръъ жана (же) кабыл алуу, анын ичинде банктык тёлём карттарын пайдалануу менен аларды ишке ашыруу ъчън тиешелъъ деьгээлде жабдылган иш орду (жайы).

Эсептешъъчъ агент – картты пайдалануу менен эсептешъълёр системасынын катышуучуларынын ортосунда жыйынтыктоочу эсептешъълёрдъ жъргъзъънъ камсыз кылган уюм.

Картты пайдалануу менен эсептешъълёр системасы (банктык тёлём карттарын пайдалауу менен эсептешъълёр боюнча тёлём системасы) – картты пайдалануу менен эсептешъълёрдъ уюуштуруу ъчън каралган нормалардын, стандарттардын, эрежелердин, мекемелердин программалык-техникалык каражаттардын жыйындысы. Тёлём системасы локалдык, улуттук жана эл аралык системаларга бёлънёт.

Слип – картты пайдалануу менен операциялардын ишке ашырылгандыгын тастыктоочу катары кызмат кылган кагаз жъзъндёгъ документ. Анда соода-сервистик ишканада орнотулган импринтердин жардамы менен ишке ашырылган, карттардын рельефтик реквизиттеринин оттискалары, ошондой эле карт ээсинин жана соода-сервистик ишкананын кассиринин кол тамгасы камтылууга тийиш. Слип ошондой эле, добуш аркылуу авторизациялоо учурунда, телефон аркылуу алынган авторизациялык кодду камтууга тийиш.

Стоп-баракча – товарларга же кызмат кёрсётъълёргё тёлёёгё кабыл алууга жана валюталарды алмашууну алмашууну кошо алганда, нак акчаларды кабыл алуу же беръъгё эмитент тарабынан тыюу салынган карттардын тизмеси.

Банктык тёлём карттарын кабыл алуу ъчън терминал (терминал) – тиешелъъ тёлём системасында (системасынан) ишке ашырылган карттар менен операциялар тууралуу маалыматтарды тъзъъ, жёнётъъ жана кабыл алуу боюнча маалыматтарды каттоого мъмкъндък берген электрондук жабдуу.

Соода-сервистик ишкана – эквайер менен тъзългён келишимге ылайык, карттар менен операциялар ишке ашырылгандыгын тастыктаган документтерди тъзъъ менен товарлар же кызмат кёрсётъълёр ъчън тёлёёгё карттарды кабыл алган юридикалык жак же жеке ишкер.

Транзакция – картты пайдалануу менен ишке ашырылган операция (мисалы товарларды сатып алууда, кызмат кёрсётъъдё, валюталарды алмаштырууда же нак акча каражаттарын алууда), анын натыйжасында карт ээсинин эсебиндеги акча каражаттарынын калдыгынын ёзгёръъсъ жърёт.

Картты пайдалануу менен эсептешъълёр системасынын катышуучулары – эмитент, эквайер, соода-сервистик ишканалар, процессинг борбору жана эсептешъъчъ агент.

Чарджбек – кайтарылган же кине коюлган тёлём, тёлём системасынын эрежелерин бузуу менен ишке ашырылган транзакциялар боюнча тёлёмдъ жъзёгё ашыруудан эмитенттин баш тартуусу (талаш туудурган транзакция). Чарджбек талаш туудурган транзакциялардын суммасына тиешелъъ тёлём системасынын эрежелери талап кылган документтерди тариздёё менен эквайердин эсебин дебеттёё аркылуу регламентинде белгиленген аткаруу мёёнётъндё ишке ашырылат.

Эквайер – эквайрингди жъзёгё ашырууга уруксат алган коммерциялык банк, тиешелъъ тёлём системаларынын технологияларына жана ченемдик актыларына, ошондой эле Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык ёзънън перифериялык жабдуулары аркылуу авторизациялоону же транзакцияларды жъргъзъъ мъмкънчълъгън камсыз кылган перифериялык жабдуулар тъйънънън ээси.

Эквайринг – перифериялык жабдууларды орнотуу боюнча соода-сервистик ишкана менен келишимдик мамилелерди жана сатылган товарлар, иштер, кызмат кёрсётъълёр ъчън тёлём каражаты катары карттарды кабыл алуу боюнча соода-сервистик ишкана менен эсептешъълёрдъ жана/же карт ээлерине нак акча каражаттарын беръънъ камсыз кылууну ёзънё камтыган коммерциялык банктын иши.

Электрондук акча – эмитентке караганда башка уюмдардын товарлары/кызмат кёрсётъълёръ ъчън тёлём каражаты катары кабыл алынган, программалык-техникалык жабдууда электрондук търдё сакталып турган (карттын базасында же тъйъндък электрондук акча) акчанын наркы, ал операцияны ишке ашырууда банктын катышуусу же анын тъздён-тъз катышуусуз эле жъргъзълёт, бирок эмитенттин электрондук акчаны тёлёё боюнча карт ээсинин алдындагы милдеттенмесинин суммасын чагылдырган алдын ала тёлёнгён инструмент болуп саналат.

Карт эмиссиясы – коммерциялык банктын картты чыгаруу жагындагы иши.

Эмитент – тиешелъъ тёлём системасынын технологияларына, ченемдик актыларына жана Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык, карттарды/алдын ала тёлёнгён карттарды чыгарууну жъзёгё ашырган коммерциялык банк.

3. Карттарды пайдалануу менен тёлёмдёрдъ ёткёръъ тартиби

3.1. Карт техникалык мънёздёмёсъ тёлём системасынын оператору тарабынан бекитилген, тёлём системасынын регламентинин жана иш тартибинин талаптарына ылайык келген пластик материалынын негизинде даярдалат. Картты даярдоо атайы жабдуу менен ишке ашырылууга тийиш, анда картты персонализациялоону жана тиешелъъ тёлём системасынын карттарынын функционалдык мънёздёмёлёрън сактоо ъчън маалыматтарды алып жъръъчълёр (магниттик тилке, микропроцессор (интегралдык чийме), ж.б.) камтылууга тийиш.

3.2. Тёлём системасынын регламентине жана иш тартибине ылайык жана эсептешъъ схемаларынын търънё жараша карттар дебеттик картка, овердрафы менен дебеттик картка (дебеттик-кредиттик) жана кредиттик картка бёлънёт.

3.3. Карт эсебинин валютасына жараша карт ээси менен эмитенттин ортосунда нак эмес эсептешъълёрдъ жъргъзъъ жана Кыргыз Республикасынын аймагында сыяктуу эле, анын чегинен тышкары нак акча каражаттарын алуу учурунда, системанын регламентине жана иш тартибине ылайык валюталык - алмашуу операцияларын жъргъзъъ мъмкънчълъгъ сунушталат.

3.4. Эгерде карт ээси, жеке адам, карт ээси менен эмитенттин ортосунда келишилген кредиттик келишимдин жана/же банк эсеби келишиминин негизинде эсеп ээси болуп саналышса, карт жеке (ёзъмдък) болуп саналат.

3.5. Эгерде карт ээси, жеке адам, эсеп ээси болуп саналган юридикалык жак тарабынан чегерилген ыйгарым укуктарга ылайык картты пайдалануу менен операцияларды ишке ашырса, карт корпоративдик болуп саналат. Акча каражаттарын алуу боюнча операциялар ошол юридикалык жактын корпоративдик эсебинен жъзёгё ашырылат.

3.6. Эгерде эсеп ээси аны кармап туруучу болуп саналса, карт негизги болуп саналат.

3.7. Эгерде эсеп ээси, ишенимдъъ жакты ёзънън банк эсеби боюнча операцияларды, эмитент менен эсеп ээсинин ортосунда келишилген келишимде белгиленген сумманын жана шарттардын чегинде жъзёгё ашырууга ыйгарым укук берсе, анда карт кошумча карт болуп саналат.

3.8. Эгерде тиешелъъ тёлём системасынын талаптарында башкасы каралбаса, карттын бетинде милдеттъъ реквизиттер же атайы жабдуу менен аныкталган картты тейлеген системаны идентификациялоочу белгилер, эмитенттин аталышы жана реквизиттери, карттын номери, анын ээсинин аты-жёнъ, компаниянын аталышы (юридикалык жактардын эсептерине байланыштуу болгон карт ъчън), картты колдонуу мёёнёттёръ кёрсётълъъгё тийиш. Бул пункттун талаптары банк ичиндеги бир эмитенттъъ жабык системаларга таркатылбайт.

3.9. Алдын-ала тёлёнгён карт формасында чыгарылган карттар электрондук акчанын формаларынын бирин тъшъндърёт. Алдын ала тёлёнгён карт персонификацияланган болуп саналбайт, карт ёзънън ёзгёчё номерин камтууга жана аны беръъдё эмитент карт ээсин ёзънън ички автоматташтырылган системасында идентификациялоого тийиш. Алдын ала тёлёнгён карт электрондук тъйъндък жабдуулар жана коммуникациялар аркылуу алдын ала тёлёнгён сумманын чегинде товарларды/кызмат кёрсётъълёрдъ сатып алуу боюнча операциялардын карт ээси тарабынан жъзёгё ашырылышы ъчън каралган. Карт эмитентке карата анын милдеттенмелери боюнча карт ээсинин талап коюу укугун тастыктайт.

3.10. Карт аркылуу операцияларды жъргъзъъ ъчън ачылган банк эсебин толуктоо эмитент менен эсеп ээсинин ортосунда тъзългён келишимдик мамилелерге ылайык, нак же нак эмес акча каражаттары, ошондой эле банк операцияларын пайдалануу менен жъзёгё ашырылышы мъмкън.

3.11. Карт ээси, эмитент менен тъзългён келишимге ылайык соода-сервистик ишканалардан карт аркылуу сатып алынган товарлар жана кызмат кёрсётъълёр ъчън тёлём, банкоматтан же тиешелъъ пунктардан ёз банктык эсебинен нак акча каражаттарын алуу менен Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык кайсыл болбосун башка эсепке акча каражаттарын банктык которууну жъзёгё ашыра алат.

3.12. Соода-сервистик ишканаларда импринтер орнотулган болсо, алар товарлар жана кызмат кёрсётъълёр ъчън тёлёёгё карттарды кабыл алуу менен ошол ишканада орнотулган перифериялык жабдуулар аркылуу тёлёмдёр ишке ашырылгандыгы жёнъндё эквайер менен маалыматтарды алмашат. Бул электрондук авторизациялоону милдеттъъ търдё жъргъзъъдён же добуш аркылуу (телефон/факсимиль аппараттары аркылуу) авторизациялоодон кийин аткарылууга тийиш. Ал эми микропроцессору менен карттар ъчън электрондук авторизация банк-эмитенттин системасына тике кошулуусуз эле ишке ашырылышы мъмкън.

3.13. Карт ээси тарабынан перифериялык жабдуулар аркылуу карт менен ишке ашырылган тёлём, электрондук тёлём документи болуп саналат жана тёмёнкъ милдеттъъ реквизиттерди камтыган карт-чекти тариздёё менен аткарылат.

1) документтин номери, анын чыгарылган жылы, айы жана кънъ;

2) соода тъйънън же эквайердин аталышы (коду);

3) тёлём суммасы;

4) тёлём валютасы;

5) авторизациялоо коду;

6) комиссия же жеьилдиктер ёлчёмъ (албетте болгон болсо);

7) тёлём системасынын коопсуздук эрежелерине ылайык, тёлём картынын реквизиттери;

Карт чек, эгерде булар тиешелъъ тёлём системасынын регламентинде жана иш тартибинде каралган болсо, кошумча реквизиттерди да камтууга тийиш.

3.14. Эгерде соода-сервистик ишканада импринтер орнотулган болсо, операция ишке ашырылгандыгынын фактысы анын суммасына слиптердин ъч нускасы менен тастыкталууга тийиш. Карт ээсинин жана соода-сервистик ишкананын ыйгарым укуктуу кызматкеринин кол тамгасы тъшърългён слиптин биринчи нускасы эквайерге берилет, экинчиси соода тъйънъндё калат, ал эми ъчънчъсъ карт ээсине берилет.

3.15. Картты пайдалануу менен ишке ашырылган тёлёмдёр, тиешелъъ системада процессинг ишке ашырылып, эмитенттин жана эквайердин эсептери боюнча жыйынтыктоочу (шартсыз жана кайтарып алынбаган) эсептёёлёр жъргъзългён учурдан тартып тастыкталган жана жыйынтыктоочу болуп саналат.

3.16. Жыйынтыктоочу эсептешъълёрдъ жъргъзгёндён кийин тёлём жаьылыштык менен жёнётългён же алдамчылыкка баруу менен ишке ашырылган тёлём катары таанылган учурда, система мына ошондой тёлёмдёрдъ иргёё жана акча каражаттарын кайтаруу боюнча ёзънчё жол-жобону иштеп чыгууну караштырууга тийиш. Ушундай операциялар боюнча суммалардын ордун толтуруп беръъ шарттары эмитент менен карт ээсинин ортосунда келишилген келишимде, ошондой эле тиешелъъ системанын иш регламентинде жана тартибинде белгиленъъгё тийиш. Карт ээлери менен соода-сервистик ишкананын ортосундагы талаш-тартыштарды чечъъ, Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык жъзёгё ашырылат жана системанын эрежелерин жана келишимдерин жёнгё салган бёлъгъ болуп саналбайт.

3.17. Карт ээси картты пайдалануу менен ишке ашырылган транзакция боюнча тъзългён келишимге ылайык, эмитентке тиешелъъ ётънъч катты жолдоо менен андан баш тартышы мъмкън. Эмитент тиешелъъ тёлём системасынын регламентине жана иш тартибине ылайык чарджбекти сунуштоо мъмкънчълъгън караштырат. Эгерде тиешелъъ тёлём системасынын регламентинде жана иш тартибинде тиешелъъ търдёгъ чарджбекти сунуштоо мёёнётънё чектёёлёр камтылса, карт ээси ошол мёёнёт бъткёндён кийин чарджбекти сунуштоо арызын берген болсо, ал арыз каралбайт.

4. Эмитентке карата талаптар

4.1. Банк эмитент болуу менен кардарлардын жана банк-корреспонденттердин тапшыруусу боюнча эсептешъълёрдъ жъргъзъъ жана аларды кассалык тейлёёгё укугу болгон шартта гана карттардын эмиссиясын жъзёгё ашыруу, ошондой эле кредиттик жана тёлём карттарын кошо алганда, банктык тёлём карттарын чыгаруу, сатып алууга тёлёё, кабыл алуу, сактоо жана тастыктоо иштерин жъзёгё ашыра алат. Банк тиешелъъ тёлём системасы жана анын оператору менен системага катышуу келишимин тъзъъгё жана ошол операцияны аткарууга андан уруксат алууга тийиш (ички банктык бир эмитенттик системадан тышкары).

4.2 Тиешелъъ тёлём системасынын карттарынын эмиссиясын баштаган жана токтоткон банк, ал тууралуу белгиленген формада (ушул жобого карата биринчи тиркеме) Улуттук банкка карт эмиссиясынын иш жъзъндё башталышына же аякташына чейин кеминде бир ай мурда билдиръъгё тийиш. Карттардын эмиссиясын токтоткон банк, операторлорду жана ёз кардарларын, карт ээлерин алардын ортосундагы келишим шарттарына ылайык маалымдоого тийиш.

4.3 Банк эмитирленген карттардын търлёрън (локалдык, улуттук, эл аралык), ошол карттарды пайдалануу менен сунушталган кызмат кёрсётъълёрдън тизмегин жана аларды тиешелъъ тёлём системасынын регламентинин жана иш тартибинин негизинде аларды кардарларга сунуштоо шарттарын ёз алдынча аныктайт.

4.4. Банк ар кандай эсептешъъ схемаларына (программаларга) ээ карттарды эмитирлеши мъмкън: дебеттик, дебеттик-кредиттик жана кредиттик.

4.5. Кредитти же овердрафты алуу мъмкънчълъгън сунуштаган эсептешъъ схемалары менен карттарды эмитирлёёчъ банк кредиттерди беръъ жана кредиттик операцияларды жъргъзъъ укугуна Улуттук банктан лицензия алууга тийиш. Кредиттик операциялар Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына жана банктын ички кредиттик саясатына ылайык жъзёгё ашырылат.

4.6. Карттарды эмитирлеген банк Кыргыз Республикасынын терроризмди каржылоого жана мыйзамсыз жол менен алынган кирешелердин изин жашырууга каршы аракеттенъъгё талаптарды Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларына ылайык сактоого милдеттъъ.

4.7. Банк карт ээлерине эсепке алуунун шартту бирдиктери менен (литр, килограмм, даана ж.б.) операцияларды жъзёгё ашыруу менен ар кандай финансылык эмес программаларга же айрым бир кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштоо менен аларды эсепке алуу системаларына (жеьилдиктер, бонустар ж.б. кызмат кёрсётъълёр) катышууга ёбёлгё тъзгён карттарды эмитирлеши мъмкън. Бул финансылык эмес программалар эмитент менен келишилген келишимдин негизинде жана Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык ъчънчъ жактардын катышуусунда жъзёгё ашырылышы мъмкън. Бул жобо алдын ала тёлёнгён карт формасындагы электрондук акчаны эске албаганда, электрондук акча болуп саналган жана ал катары каралышы мъмкън болгон эсепке алуунун шарттуу бирдиктерине таркатылбайт. Эмитент тарабынан финансылык эмес программалар ъчън эсепке алуунун шарттуу бирдиктерин электрондук акча катары пайдаланылышына тыюу салынган.

5. Банктык тёлём карттарынын эмиссиясынын тартиби

5.1. Эмитент эсеп ээсинин тиешелъъ арызынын жана эсеп ээси менен тъзългён банктык эсеп келишиминин негизинде карт ээсине картты беръънъ жъзёгё ашырат. Кандай болбосун карт эмитенттин менчиги болуп саналуу менен карт ээсине пайдаланууга берилет жана карттын иштёё мёёнётъ аяктаганга чейин же кардардын банктык эсебинин жабылышына чейин эмитент тарабынан алынып салынууга тийиш.

5.2. Келишим тъзъъдё эмитент Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык «ёз кардарыьды жакшы бил» принциби боюнча банк эсебин ачууда колдонулган эрежелерге жараша карт ээсин идентификациялоого милдеттъъ.

5.3. Эмитент картты беръъ жёнъндё арызга кол коюу учурунда карт ээсин келишимдин шарттары, картты пайдалануу эрежелери жана сунушталган кызмат кёрсётъълёрдън тарифтери менен тааныштырууга милдеттъъ. Картты пайдалануу эрежелеринде келишим да камтылышы жана ага кошо тиркелиши мъмкън.

5.4. Картты беръъ учурунда карттар боюнча сунушталуучу кызмат кёрсётъълёрдън тёмёнкъдёй милдеттъъ шарттары банктык эсеп келишиминде чагылдырылат:

1) эсеп ээсинин жеке маалыматтары (аты-жёнъ, паспорттук маалыматтары (же Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык инсандыгын тастыктаган башка документтери) жана аны идентификациялоого мъмкъндък берген эсеп ээсинин башка жеке маалыматтары);

1) карт ээсинин жеке маалыматтары (аты-жёнъ, паспорттук маалыматтары (же Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык инсандыгын тастыктаган башка документтери) жана карт ээлеринин аны идентификациялоого мъмкъндък берген башка жеке маалыматтары;

1) карт ээсинин жана эмитенттин карт менен ишке ашырылган операциялар боюнча укуктары, милдеттери жана жоопкерчиликтери;

1) карт ээси тёлёёгё тийиш болгон комиссиялык тёлёмдёрдън търъ жана ёлчёмъ;

1) эмитент тарабынан акча каражаттарынын жылышы жана банк эсебиндеги калдыктар жёнъндё кёчърмёлёрдъ беръъ ыкмасы жана (жок эле дегенде айына бир жолу) мезгил аралыгы;

1) карт ээси тарабынан коопсуздуктун сакталышы боюнча негизги талаптар (пинкодду, лимиттерди пайдалануу, карт жоголуп же уурдалып кеткен учурдагы аракеттер);

1) карттардын жоголушу, уурдалып кетиши же ыйгарым укуксуз жактар тарабынан алардын пайдаланышы жёнъндё эмитенттин маалымдоо жол-жобосу;

1) карттардын жоголушу, уурдалып кетиши же ыйгарым укуксуз жактар тарабынан алардын пайдаланышы учурунда жоопкерчиликтердин тараптар ортосунда бёлъштърълъшъ;

1) эмитент тарабынан карттардын блокировкаланышы жана алып коюу шарттары;

1) коопсуздук жол-жоболорун жана келишимдин башка шарттарын бузууга жол берген учурда тобокелдиктердин жана жоопкерчиликтердин тараптар ортосунда бёлъштърълъшъ;

1) талаш маселелерди кароо тартиби;

1) келишимди токтотуу жана картты жокко чыгаруу тартиби.

Келишимде кошумча башка шарттар да каралышы мъмкън.

5.5. Эмитент карт ээси менен эмитенттин ортосунда тъзългён келишимдин жана эсеп ээсинин арызынын негизинде кошумча картты беръъгё укуктуу. Кошумча карт ээси тарабынан банктык тёлём карттарды пайдалануу шарттары эмитент тарабынан эсеп ээси менен эмитенттин ортосунда тъзългён банктык эсеп келишимине жана эсеп ээсинин ыйгарым укуктуу жакка кошумча карт аркылуу анын эсебин тескёёгё ыйгарым укук беръъгё тиешелъъ ётънъч катынын негизинде эмитент тарабынан белгиленет. Эмитент, банк эсебин ачуу учурунда Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык колдонулган эрежелердин негизинде, кошумча карт ээлерин идентификациялоого милдеттъъ.

5.6. Дебеттик-кредиттик же кредиттик карттарды беръъ учурунда эмитент кош келишимди же ёзънчё кошумча келишимди тъзъъгё укуктуу, анда карт ээсинин кредитти же овердрафты алуу мъмкънчълъгъ, аларды беръъ тартиби жана мёёнёттёръ, кармалып калуучу комиссиялык тёлёмдёрдън ёлчёмъ жана Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык башка шарттар каралат.

5.7. Эмитент эл аралык тёлём системасына катышуу келишиминин жана системанын оператору менен келишимдин негизинде жана системанын Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына каршы келбеген регламентине жана иш тартибине ылайык карт ээлерине эл аралык тёлём системалардын карттарын беръънъ жъзёгё ашырат. Эл аралык карттардын эмитенти, Кыргыз Республикасынын терроризмди каржылоого жана мыйзамсыз кирешелердин изин жашырууга каршы аракеттенъъ боюнча талаптарды Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык сактоого тийиш.

5.8. Эмитент карт ээлери тарабынан Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына жана бухгалтердик эсепти жъргъзъънън банктык эрежелерине ылайык, жъргъзългён транзакциялардын негизинде эсеп боюнча акча каражаттарын чегеръъ же эсептен алып салуу аркылуу картты пайдалануу менен ишке ашырылган операцияларды бухгалтердик эсепке алууну жъргъзёт. Каражаттарды эсептен алып салуу андагы калдыктардын чегинде сыяктуу эле, келишим шарттарына ылайык эмитент тарабынан кредиттин же овердрафтын берилишинин эсебинен ишке ашырылышы мъмкън.

5.9. Эгерде карт ээсинин эсеби башка валютада жъргъзълсё, акча каражаттарын алып салуу жана чегеръъ тиешелъъ системанын ички регламентине жана иш тартибине жана/же эмитент менен эсеп ээсинин ортосунда тъзългён макулдашууга ылайык, ошол эсептин валютасына конвентирлёёдён кийин жъзёгё ашырылат.

5.10. Эмитент карт ээсине/эсеп ээсине эсептеги каражаттардын жылышы жана калдыктары жёнъндё кёчърмёнъ беръъгё тийиш. Кёчърмёнъ беръъ мёёнёттёръ жана ыкмалары, ошондой эле карт ээсинин транзакциялары жёнъндё кошумча маалыматтар карттардын тиешелъъ системасынын иш тартибинде жана регламентинде, ошондой эле эмитент менен келишилген келишим шарттарында белгиленет.

6. Алдын ала тёлёнгён карттардын эмиссиясы жана аларды жайылтуу тартиби

6.1. Электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттын эмитенти тёлёмдёрдъ жъргъзъъ же кийинчерээк таркатуу ъчън электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён картты сатып алуу ниетин билдирген карт ээси менен келишимдик мамилелердин формасы, аларды идентификациялоо параметрлери, карттарды беръъ тартиби, картты пайдалануу шарттары жана алардын функционалдык мъмкънчълъктёръ Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык аныкталат. Алдын ала тёлёнгён картты пайдалануу менен тёлёмдёрдъ жъзёгё ашыруу эрежелери жана тартиби келишимде камтылышы же ага кошо тиркелиши мъмкън. Эмитент алдын ала тёлёнгён карттардын тейлениши жёнъндё маалыматтарды жер-жерлерде жайгаштырууга укуктуу.

6.2. Эмитент Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына жана системанын белгиленген регламентине жана иш тартибине ылайык, тиешелъъ тёлём системасынын электрондук акчасынын эквивалентинде алдын ала тёлёнгён карттын эмиссиясын жъзёгё ашырат.

6.3. Электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттын эмитенти, банктык эмес финансы-кредиттик мекемелер же финансы-кредиттик мекеме болуп саналбаган юридикалык жактар менен Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык, товарлар жана кызмат кёрсётъълёр ъчън тёлёмдёрдъ жъзёгё ашырууга электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён картты калайык калк ичинде таркатышы жана анын эквайринги боюнча келишим (агенттик макулдашуу) тъзъшъ мъмкън. Электрондук акча боюнча милдеттенмелерди аткаруу боюнча жоопкерчилик эмитентке жъктёлёт.

6.4. Электрондук акча эквивалентиндеги бир алдын ала тёлёнгён карттагы акча каражаттарынын ёлчёмъ (суммасы) улуттук валютадагы суммасынан же анын ушул жобого карата 4-тиркеменин 1-пунктунда келтирилген чет ёлкё валютасындагы эквивалентинен ашпоого тийиш.

6.5. Эмитент электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттарды пайдалануу менен тёлёмдёрдън ёзънчё търлёрън ишке ашырууга чектёёлёрдъ белгилеши мъмкън.

6.6. Электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттын эмитенти, электрондук акчаны сунуш кылынган картта сакталып калган электрондук акчанын суммасынын калдыгына барабар нак же накталай эмес акча каражаттарына алмашуу аркылуу тёлёёгё каралган электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён картты таркатуу боюнча эмитентке же анын агентине жъктёлгён, карт ээси тарабынан тёлёнъъгё тиешелъъ шартсыз жана кайтарылып алынгыс милдеттенмени ёзънё алат. Карт ээси электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттарды эмитентке же анын таркатуу боюнча агентине аларды тёлёё ъчън берет. Орун алган тобокелдикти басаьдатуу жана сунушталган алдын ала тёлёнгён карт боюнча ёз учурунда тёлёёнъ камсыз кылуу ъчън эмитент мъмкън болуучу тобокелдиктер жана жоготуулар ъчън резерв тъзъъгё милдеттъъ.

6.7. Эмитент уюмдардын товарлары жана кызмат кёрсётъълёръ ъчън тёлёмдън тёлёнъшън камсыз кылуу алдында электрондук акчаны кабыл алуу жёнъндё уюмдар менен тъзългён келишимдин негизинде, электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён картты пайдалануу менен кызмат кёрсётъълёр тизмегин аныктайт. Эмитент менен ошол уюмдардын ортосунда карт ээлери тарабынан электрондук акча эквивалентинде жъргъзългён тёлёмдёрдън натыйжасында келип чыккан ёз ара эсептешъълёр ыкмалары жана мёёнёттёръ да, алардын ортосунда тъзългён келишимде белгиленет.

6.8. Эмитент электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён картты пайдалануу менен ишке ашырылган операциялар боюнча акча каражаттарын эсепке алууну, электрондук акча эквивалентиндеги бардык эмитирленген алдын ала тёлёнгён карттар боюнча ёзънчё жалпы (консолидацияланган) эсепте жъргъзёт. Ошол эсептен акча каражаттарын алып салуу чектелген жана алдын ала тёлёнгён карттын эмитенти менен тъзългён келишимдин негизинде карт ээлеринен электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён карттар аркылуу кызмат кёрсётъълёр/товарлар ъчън тёлёмдёрдъ кабыл алышкан уюмдардын эсебине гана жъзёгё ашырылат.

6.9. Алдын ала тёлёнгён карттын эмитенти электрондук акча эквивалентиндеги алдын ала тёлёнгён картты пайдалануу менен тёлёмдёрдъ ишке ашыруу боюнча маалыматтарды алмашууну тездетъъ ъчън тёлёёгё каралган алдын ала тёлёнгён карттарды таркатуу боюнча агенттердин банктык эмес мекемелеринин атайын программалык камсыздоолорун пайдаланууга укуктуу.

7. Блокировкалоо, стоп-баракчага киргизъъ жана карттарды алып салуу

7.1. Эмитент тёмёнкъ учурларда картты тейлёёнъ токтотушу, блокировкалашы же алып коюушу мъмкън:

1) карт ээси келишимде каралган ёз милдеттенмелерин аткарбай койсо;

1) картты пайдалануу эрежелерин бузууга жол берилсе;

1) карттын аракеттенъъ мёёнётъ бътсё;

1) банк эсебин ачуу келишими токтотулса;

1) Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында же келишимде каралган

башка учурларда.

Картты тейлёё токтотулган учурда эмитент, ал тууралуу келишимде каралган тартипте карт ээсине билдиръъгё тийиш.

7.2. Эмитент карттын реквизиттерин карт ээсинен аны жоготуп койгондугу, уурдалып кеткендиги же картты санкциясыз пайдалануу учурлары тууралуу арыз келип тъшкён шартта, системанын стоп баракчасына каттоого тийиш.

7.3. Карттын жоголгондугу, уурдалып кеткендиги же андан санкциясыз пайдаланылгандыгы тууралуу карт ээсинин эмитентке маалымдоо жана арыз беръъ мёёнётъ жана ыкмалары, ошондой эле ошол билдиръънън къчънё киръъ мёёнётъ келишимдин шарттарында белгиленет жана алар тиешелъъ тёлём системасынын регламентине жана иш тартибине каршы келбёёгё тийиш. Арыздын ёз учурунда берилгендиги боюнча жоопкерчилик карт ээсине жъктёлёт. Ал эми арыз берилгенден кийинки жоопкерчилик келишим шарттарында башкасы каралбаса, эмитентке жъктёлёт.

7.4. Эгерде тиешелъъ системанын регламентинде жана иш тартибинде жана эмитент менен карт ээсинин ортосунда тъзългён келишим шарттарында карттын жоголгондугу, уурдалып кеткендиги же аны санкциясыз пайдалануу жёнъндё маалыматтын къчънё кириши мёёнётъ белгиленбесе, анда бул билдиръъ эмитент же мындай билдирмени алууга укуктуу системанын катышуучусу аны алган учурдан тартып къчънё кирет.

8. Эквайерге карата талаптар

8.1. Коммерциялык банк банк операцияларын жъргъзъъгё Улуттук банктан лицензия алган учурда гана эквайер болушу жана банктык тёлём карттардын эквайрингин жъзёгё ашырышы мъмкън. Банк тиешелъъ тёлём системасы жана анын оператору менен ага катышуу жана ошол операцияны аткарууга андан уруксат алууга келишим тъзъъгё тийиш.

8.2. Тиешелъъ системанын картынын эквайрингин баштаган же токтоткон коммерциялык банк ал тууралуу белгиленген формада (ушул жобого карата экинчи тиркеме) эквайрингди иш жъзъндё баштаган же токтотконго чейинки бир айдан кем эмес мёёнёттё Улуттук банка билдиръъгё тийиш.

8.3. Тиешелъъ системасынын картынын эквайрингин баштаган жана тейлёёгё алган коммерциялык банк тёлём системасы тарабынан колдонулган стандартарга жана талаптарга ылайык банкоматтардын жана/же терминалдардын ёздък тъйънън жана башка перифериялык жабдууларды орнотуу менен ошол тъйъндёрдё системанын бардык карт ээлеринин карттары боюнча операцияларды жъргъзъънъ камсыз кылып алат.

8.4. Эквайер ёз эсебинен перифериялык жабдуулардын ага тиешелъъ тъйъндёръндё «Элкарт» улуттук системасынын карттарын кабыл алуу жана тейлёё мъмкънчълъгън жана улуттук карттарды тейлёёгё кабыл алууну алгачкы перифериялык жабдуу туташкан учурдан кийинки алты айдан кечикпестен камсыз кылууга милдеттъъ. Эквайерлердин соода-сервистик тъйъндёр менен кандай болбосун келишимдик мамилелери башка эквайерлер тарабынан улуттук карттардын тейленишине тоскоолдуктарды жана чектёёлёрдъ тъзъъгё тийиш эмес.

8.5. Эквайер терминалды жана/же банкоматты же болбосо башка перифериялык жабдууларды ачууга (жабууга) чейинки беш жумуш къндён кечиктирилбеген мёёнёттё ал тууралуу Улуттук банкка белгиленген тартипте (ушул жобого карата ъчънчъ тиркеме) маалымдоого тийиш.

8.6. Эквайер тарабынан картты пайдалануу менен операцияларды жъзёгё ашыруу ъчън сатылып алынган бардык жабдуулар алардын ёз ара тейлениши жана эь жок дегенде тёмёнкълёрдъ камтыган эл аралык стандарттарга ылайык келиши ъчън карттардын ар кандай търлёрънън функционалдык ылайыкташуусун камсыз кылышы зарыл:

1) ISO – 7816 EMV микропроцессорунун ёзгёчёлъгъ (Асинхрондуу смарт-карттын маалыматы)

1) ISO – 7810 Магниттик тилкенин ёзгёчёлъгъ (кредиттик карттын ёлчёмънън физикалык мънёздёмёлёръ боюнча документ)

1) ISO – 7811-1 Тыгыздыктоо

1) ISO – 7811-2 Магниттик тилке – тёмёнкъ коэрцитивдъълък же ISO – 7811-6 Магниттик тилке – жогорку коэрцитивдъълък

1) ISO – 7811-3 Тыгыздатылган белгилердин жайгашуусу

1) ISO – 7811-4 1-жана 2-тилкенин жайгаштырылышы

1) ISO – 7811-5 3-тилкенин жайгаштырылышы

1) ISO – 7813 Финансылык транзакциялар ъчън карттар

8.7. Эквайер тиешелъъ системалардын регламентинде жана иш тартибинде башкасы каралбаса, башка коммерциялык банктардын карттарын перифериялык жабдуулардын ёздък тъйънъндё кабыл алып, тейлёёсъ ъчън кошумча тёлёмдёрдъ белгилеши мъмкън. Эквайер ёз тъйънъндё улуттук карттарды кабыл алгандыгы жана тейлегендиги ъчън кошумча тёлёмдёрдъ белгилёёгё укугу жок.

8.8. Эквайер банкоматтарда операциялардын ёлчёмъ боюнча чектёёлёрдъ белгилёёгё тийиш. Карт ээси тарабынан банкомат аркылуу ишке ашырылган бир операциянын суммасы, ушул Жобого карата 4-тиркеменин 2-пунктунда кёрсётългён улуттук валютадагы же анын чет ёлкё валютасындагы эквивалентинен ашпоого тийиш.

9. Эквайрингге карата талаптар

9.1. Соода-сервистик ишканада перифериялык жабдууларды орнотуу ъчън эквайер ошол ишкана менен тиешелъъ системанын карттарын кабыл алуу жана тейлёё укугуна эсептешъъ эсебин ачуу тууралуу келишим тъзъъгё тийиш. Эквайер менен ишкананын ортосунда тъзългён келишимде тёмёнкълёр камтылууга тийиш:

1. соода-сервистик ишкананын аталышы жана анын юридикалык дареги;

1. карттарды кабыл алуу жана тейлёё боюнча соода-сервистик ишкананын жана эквайердин укуктары жана милдеттери;

1. соода-сервистик ишканасы тарабынан милдеттъъ търдё тейлёёгё кабыл алынуучу карттардын търлёръ;

1. эгерде тёлёё картты пайдалануу менен ишке ашырылган учурда, товарларга/кызмат кёрсётъълёргё соода-сервистик ишкананын тыюу салуулары;

1. комиссиялык тёлёмдёрдън ёлчёмъ;

1. соода-сервистик ишканасы картты тёлём каражаты катары кабыл алуу учурунда коопсуздукту сактоосуна тиешелъъ Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында каралган негизги талаптар (авторлоштуруу, карт ээсинин ПИН-кодду пайдалануусу, карт ээсинин лимиттерди идентификациялоосу, лимиттер ж.б. талаптар);

1. тиешелъъ система тарабынан кабыл алынбаган операциялар боюнча суммаларды кайтарып беръъ тартиби;

1. карт боюнча сатылып алынган товарларды кайтарып беръъдё ошол товардын наркынын ордун толтуруп беръъ жол-жобосу;

1. соода-сервистик ишканаларда карттардын тейленишинин сапатына, сунушталган кызмат кёрсётъълёрдън деьгээлине, терминалдарды кътъъ шарттарына жана алардын ишке жёндёмдъълъгънё, чектердин (слиптердин) сакталышына текшеръълёрдъ жъргъзъъ тартиби;

1. уурдалган/жоголгон карттар менен ишке ашырылган операциялар аныкталган же ишкананын ёзъндё алдамчылык транзакцияларын ёткёръънън бети ачылган учурда карт ээси менен ёз ара аракеттенъъ тартиби;

1. алдамчылык операцияларына жол берилген учурларда, коопсуздук жол-жоболору же келишимдин башка шарттарын бузууга жол бергенде тараптар ортосунда жоопкерчиликтерди бёлъштъръъ жана ар бир катышуучуга айыптык санкцияларды белгилёё.

1. талаш маселелерди кароо тартиби.

1. келишимди токтотуу тартиби.

1. транзакцияларды аяктоодо коопсуздукту камсыз кылуу эрежелери боюнча талаптар. Шектъъ транзакция учурунда жана/же эгерде бир транзакциянын суммасы улуттук валютадагы 100 эсептик кёрсёткъчънён же анын чет ёлкё валютасындагы эквивалентинен ашып кетсе, соода-сервистик ишкана карт ээсинин тастыктаган документин (паспорт же Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык инсандыгын тастыктаган башка документтер) талап кылууга тийиш. Документ жёнъндёгъ маалыматтар сёзсъз търдё карт-чекке киргизилет.

Келишимде башка кошумча шарттар да каралышы мъмкън. Тиешелъъ системанын карттарын тейлёё жана кабыл алуу эрежелеринде келишимдер камтылышы мъмкън же алар ага кошумча тиркелет.

9.2. Эквайер соода-сервистик ишкананын ыйгарым укуктуу кызматкерлерине карттарды кабыл алуу жана тейлёё эрежелерин окутууну, жасалма карттарды аныктап билъъгё же мъмкън болуучу алдамчылык жагдайларын алдын алууга окутууну тиешелъъ системада белгиленген, коопсуздуктун бардык жол-жоболоруна ылайык камсыз кылууга тийиш. Перифериялык жабдууларда банктык тёлём карттарын кабыл алууну жана тейлёёнъ жъзёгё ашырган ишкананын ыйгарым укуктуу кызматкерлерин эске албаганда, карттарды тейлёё коопсуздугунун жол-жоболору ъчънчъ жактарга маалым болууга тийиш эмес.

9.3. Соода-сервистик ишканасы тиешелъъ системанын эквайери тарабынан коюлган талаптарга жана стандарттарга, ошондой эле ушул жобого ылайык шарттарда ёз терминалын орнотушу мъмкън.

9.4. Эквайер соода-сервистик ишканада ёзънън перифериялык жабдуусун орнотушу мъмкън.

9.5. Эквайер картты пайдалануу менен соода-сервистик ишкананын пайдасына жъзёгё ашырылган операциялар боюнча сумманын ордун, системанын регламентинде жана иш тартибинде жана келишимде белгиленген мёёнёттёргё ылайык процессингдин жыйынтыгына жараша бардык карт ээлери боюнча эмитенттерден тъшкён акча каражаттарын чегеръъ аркылуу, ордун толтуруп беръънъ ишке ашырат.

10. Процессингге жана процессинг борборуна карата талаптар, жыйынтыктоочу эсептёёлёр тартиби

10.1. Банктык тёлём карттары менен операциялар боюнча транзакциялардын процессинги процессинг борбору аркылуу жъзёгё ашырылат.

10.2. Процессинг борборунун функцияларын, эгерде тёлём системасы локалдык болуп саналса жана локалдык бир эмитенттъъ картты пайдалануу менен тёлёмдёрдъ жъргъзъъгё негизденген болсо, эмитент аткарууга укуктуу.

10.3. Локалдык кёп эмитенттъъ картты пайдалануу менен эсептешъълёр системасынын процессинг борборунун функциясын, ошол системанын катышуучусу болуп саналышкан эмитент же эквайер аткарышы мъмкън. Процессинг борборунун функциясын ошол эле системанын катышуучусу болуп саналган кёз карандысыз оператор, регламентте жана иш тартибинде, ошондой эле системанын катышуучуларынын ортосундагы келишимдерде белгиленген шарттарга жана Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык аткарышы мъмкън.

10.4. «Элкарт» системасынын улуттук карттарын пайдалануу менен тёлёмдёрдън процессинги жана улуттук системанын катышуучуларынын жыйынтыктоочу таза позицияларын эсептёё Бирдиктъъ банктар аралык процессинг борборунда улуттук тёлём системасынын оператору «Банктар аралык процессинг борбору» Жабык акционердик коому тарабынан жъзёгё ашырылат. Улуттук карттарды пайдалануу менен тёлёмдёр системасынын катышуучуларынын жыйынтыктоочу эсептёёлёръ системанын иш регламентине ылайык, айкын убакыт ыргагында эсептешъълёрдън банктар аралык гросстук системасында ишке ашырылат.

10.5. Кыргыз Республикасынын аймагында ар кандай тёлём системаларынын карттарын пайдалануу менен улуттук валютада жъргъзългён, ёз ара эсептешъълёръ Кыргыз Республикасынын банктарынын ортосунда ишке ашырылган тёлёмдёрдън процессинги, улуттук тёлём системаларынын оператору тарабынан жъзёгё ашырылууга тийиш, анткени мындай тёлёмдёр ички мамлекеттик операциялар катары каралат.

10.6. Эл аралык карттарды пайдалануу менен Кыргыз Республикасынын аймагында улуттук валютада жъргъзългён тёлёмдёрдън процессинги ошол системалардын регламентине жана иш тартибине, келишимдерине ылайык эл аралык тёлём системаларынын операторлору тарабынан жъзёгё ашырылат.

10.7. Кыргыз Республикасынын аймагынын чегинде карт-резиденттерди пайдалануу менен ар кандай тёлём системаларынын катышуучуларынын ишке ашырылган транзакцияларынын процессингинин натыйжасы боюнча ёз ара эсептешъълёр ёлкёнън улуттук валютасында жъзёгё ашырылат.

10.8. Эмитент, процессинг борбору жана эквайер ортосунда ишке ашырылган бардык транзакциялар электрондук търгё ээ жана зарылчылык келип чыккан шартта тиешелъъ документтер менен (карт-чектер, слиптер) тастыкталат.

10.9. Ёткёрългён транзакциялар боюнча маалыматтардын процессинг борбору тарабынан эмитенттерге жана эквайерлерге, ошондой эле эсептешъъчъ агенттерге берилишинин тартиби, ошол системанын катышуучуларынын ортосунда келишилген келишимдерде жана/же тёлёмдъ ишке ашырган тиешелъъ системанын регламентинде жана иш тартибинде белгиленет.

10.10. Карттар менен операциялар боюнча банктар аралык транзакциялардын файлдары процессинг борбору тарабынан карттар менен эсептешъълёр системасынын катышуучуларынын ортосунда жыйынтыктоочу ёз ара эсептешъълёрдъ жъргъзъъ ъчън эмитенттерге жана эквайерлерге берилиши мъмкън.

10.11. Эгерде тёлём системасынын регламенти жана иш тартиби боюнча жыйынтыктап эсептешъълёрдъ эсептёёчъ агент жъзёгё ашыра турган болсо, процессинг борбору карттар боюнча ёткёрългён транзакциялар жёнъндё маалыматтарды, тиешелъъ системалардын эмитенттеринин жана эквайерлеринин эсептери боюнча акча каражаттарын чегеръъ же эсептен алып салуусу ъчън эсептешъъчъ агенттикке жёнётёт.

10.12. Эл аралык системалардын карттарын пайдалануу менен тёлёмдёр системасынын катышуучуларынын ёз ара эсептешъълёръ чек ара аркылуу тёлёмдёрдъ ёткёръъ системалары боюнча жъзёгё ашырылат.

10.13. Процессинг борборлору эмитенттерге жана эквайерлерге кызмат кёрсётъълёрдън башка търлёрън (кардарлар ъчън карттарды персонализациялоо, кардарлар жана соода тъйъндёръ боюнча маалыматтар базасын жъргъзъъ ж.б. кызмат кёрсётъълёр) да келишимдик мамилелерге ылайык сунуштоосу мъмкън.

10.14. Процессинг борбору банктык тёлём карттар менен операциялар боюнча транзакциялар жёнъндё маалыматтардын Кыргыз Республикасынын тёлём документтери ъчън каралган, Кыргыз Республикасынын мыйзам актылары менен аныкталган мёёнёт ичинде сакталышы жана калыбына келтирилиши ъчън жоопкерчилик тартат.

10.15. Карттарды пайдалануу менен эсептешъълёр боюнча тёлём системасынын катышуучулары, тиешелъъ тёлём системалары ъчън белгиленген регламенттин жана иш тартибинин, жол-жоболордун талаптарына ылайык, карттарды пайдалануу менен ишке ашырылган операциялар боюнча коопсуздук талаптарын сактоого тийиш.

10.16. Карттар менен эсептешъълёр системасынын катышуучуларынын ортосунда ёз ара эсептешъълёрдъ жъргъзъъ учурунда келип чыгышы мъмкън болгон тобокелдиктер системанын регламентинде жана иш тартибинде белгиленъъгё жана келишимдерде системанын катышуучуларынын ортосунда бёлъштърълъъгё тийиш.

11. Корутунду жоболор

11.1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тобокелдиктерди басаьдатуу ъчън Кыргыз Республикасынын аймагында карттарды пайдалануу менен иш алып барган тёлём системаларынын ишине мониторинг жъргъзъп, анализдёёлёрдъ, жёнгё салууну жана кёзёмёлдъктъ жъзёгё ашырат.

11.2. Эмитент Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында белгиленген формаларга жана мёёнёттёргё ылайык, чыгарылган жана тейлёёгё алынган карттардын търлёръ жана типтери жёнъндё маалыматтарды Кыргыз Республикасынын Улуттук банкына беръъгё тийиш.

11.3. Эквайер Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында белгиленген формаларга жана мёёнёттёргё ылайык, карттар менен эсептешъълёр системасынын перифериялык жабдууларынын тъйънъ боюнча маалыматтарды Кыргыз Республикасынын Улуттук банкына сунуштоого тийиш.

11.4. Процессинг борбору Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларында белгиленген формаларга жана мёёнёттёргё ылайык карттар менен эсептешъълёр системасынын ишине тиешелъъ маалыматтарды Кыргыз Республикасынын Улуттук банкына беръъсъ зарыл.

11.5. Карттардын эмиссиясы жана/же эквайринги боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштаган коммерциялык банктар, тиешелъъ келишимдердин шарттарынын, транзакцияларды ёткёръъ коопсуздугунун жана карттарды пайдалануу эрежелеринин кардарлар тарабынан сакталышына контролдукту жъзёгё ашырууга тийиш.

11.6. Карттардын эмиссиясы жана/же эквайринги боюнча кызмат кёрсётъълёрдъ сунуштаган коммерциялык банктар, карттарды пайдалануу менен ишке ашырылган операцияларга тиешелъъ системанын регламентинде жана иш тартибинде белгиленген параметрлер боюнча мониторингди жъзёгё ашырууга, ошондой эле туура эмес жана укукка жатпаган операцияларды токтотууга жана/же аларга бёгёт коюу боюнча иш-чараларды жъргъзъъгё тийиш. Банктар бул функцияларды келишимдик мамилерде белгиленген шарттарга ылайык, башка процессинг борборлоруна ёткёръп бере алышат.

«Кыргыз Республикасындагы

банктык тёлём карттар

жёнъндё» жобосуна

1-тиркеме

Кыргыз Республикасынын

Улуттук банкынын

Тёлём системалары

башкармалыгы

Тёлём карттарынын эмиссиясынын башталгандыгы

(аяктагандыгы) жёнъндё билдирме

Ушул аркылуу________________________________________________

(банктын аталышы)

____________________________________________

тёлём карттарынын эмиссиясы башталгандыгы (аяктагандыгы) жёнъндё

билдирет__________________________________________________________

(тёлём карттар системасынын аталышы жана карттын търъ)

_________________________________________________________________

Келишимге/тёлём системасынын расмий уруксатына ылайык, бул билдирмеге кошо тиркелет

Башкарманын Тёрагасы

(кол тамга, мёёр)

Кол тамганын чечмелениши

«Кыргыз Республикасындагы

банктык тёлём карттар

жёнъндё» жобосуна

2-тиркеме

Кыргыз Республикасынын

Улуттук банкынын

Тёлём системалары

башкармалыгы

Тёлём карттары боюнча эквайрингди баштоо

(аяктоо) жёнъндё билдирме

Ушул аркылуу________________________________________________

(банктын аталышы)

____________________________________________

тёлём карттары боюнча эквайрингдин башталгандыгы (аяктагандыгы) жёнъндё

билдирет__________________________________________________________

(тёлём карттар системасынын аталышы жана карттын търъ)

_________________________________________________________________

Келишимге/тёлём системасынын расмий уруксатына ылайык, бул билдирмеге кошо тиркелет

Башкарманын Тёрагасы

(кол тамга, мёёр)

Кол тамганын чечмелениши

«Кыргыз Республикасындагы

банктык тёлём карттар

жёнъндё» жобого карата

3-тиркеме

Кыргыз Республикасынын

Улуттук банкынын

Тёлём системалары

башкармалыгы

Терминалдын (банкоматтын) же башка перифериялык жабдуунун ачылышы (жабылышы) жёнъндё билдирме

Ушул аркылуу________________________________________________

(банктын аталышы)

_____________________________________________________ дареги боюнча

200__-жылдын «___» ________терминалдын (банкоматтын) ачылышы (жабылышы) жёнъндё билдирет

_________________________________________________________________

(терминалдын (банкоматтын) жайгашкан жеринин почта дареги, телефон номери же факсы)

Терминал (банкомат) же башка перифериялык жабдуу жёнъндё маалыматтар:

1. _______________________________________________________

(терминалдын (банкоматтын) търъ)

2. ________________________________________________________

(кыскача техникалык мънёздёмё)

Башкарманын Тёрагасы

(кол тамга, мёёр)

Кол тамганын чечмелениши

Кыргыз Республикасындагы

банктык тёлём карттар

жёнъндё» жобого карата

4-тиркеме

Банктык тёлём карттар менен операциялар боюнча чектёёлёр*

1. Бир алдын ала тёлёнгён карттагы электрондук акча эквивалентиндеги акча каражаттарынын ёлчёмъ (суммасы), улуттук валютадагы анын чет ёлкё валютасындагы эквивалентинин 30 (отуз) эсептик кёрсёткъчънён ашпоого тийиш.

2. Эквайер банкоматтарда операциялардын ёлчёмъ боюнча чектёёлёрдъ белгилёёгё тийиш. Карт ээси тарабынан банкомат аркылуу ишке ашырылган бир операциянын суммасы, улуттук валютадагы 150 (жъзё элъъ) эсептик кёрсёткъчънён же анын чет ёлкё валютасындагы эквивалентинен ашпоого тийиш.

3. Транзакцияларды аяктоодо коопсуздукту камсыз кылуу эрежелер

боюнча талаптар. Шектъъ транзакция учурунда жана/же эгерде бир транзакциянын суммасы улуттук валютадагы 100 эсептик кёрсёткъчънён же анын чет ёлкё валютасындагы эквивалентинен ашып кетсе, соода-сервистик ишкана карт ээсинин тастыктаган документин (паспорт же Кыргыз Республикасынын мыйзам актыларына ылайык инсандыгын тастыктаган башка документтер) талап кылууга тийиш. Документ жёнъндёгъ маалыматтар сёзсъз търдё карт-чекке киргизилет.

Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 14.10 № 41\9 токтому

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 29-апрелиндеги 23/4 «Майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън Пакеттик клиринг системасынын кызмат кёрсётъълёрънё тарифтерди жана Реалдуу убакыт ыргагында эсептешъълёрдън гросстук системасынын кызмат кёрсётъълёрънё тарифтерди бекитъъ жёнъндё» токтомуна ёзгёртъълёрдъ киргизъъ тууралуу

Кыргыз Республикасынын «Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы жёнъндё» мыйзамынын 7-жана 28- статьяларына ылайык, Улуттук банк Башкармасы токтом кылат:

1. Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын «2009-жылдын 29-апрелиндеги 23/4 «Майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън Пакеттик клиринг системасынын кызмат кёрсётъълёрънё тарифтерди жана Реалдуу убакыт ыргагында эсептешъълёрдън гросстук системасынын кызмат кёрсётъълёрънё тарифтерди бекитъъ жёнъндё» токтомуна, ушул токтомго карата тиркемеге ылайык ёзгёртъълёр киргизилсин.

2. Ушул токтом 2010-жылдын 1-январынан тартып къчънё кирет жана расмий търдё жарыяланат.

3. Банктык эсептешъълёр башкармалыгы ушул токтом менен коммерциялык банктарды, «Банктар аралык процессинг борбору» ЖАКты, Улуттук банктын областтык башкармалыктарын жана Баткен областындагы ёкълчълъгън тааныштырсын.

4. Ушул токтомдун аткарылышына контролдук Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Тёрагасынын орун басары З.Л. Чокоев мырзага жъктёлсън.

Тёрага Алапаев М.О.

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасын

2009-жылдын 14.10

№ 41\9 токтомуна карата тиркеме

Кыргыз Республикасынын Улуттук банк Башкармасынын 2009-жылдын 29-апрелиндеги 23/4 «Кыргыз Республикасындагы майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдън пакеттик клиринг системасынын кызмат кёрсётъълёрънё тарифтер» деген 1-тиркемесине тёмёнкъдёй ёзгёртъълёр киргизилсин:

1. 2-пункт тёмёнкъ редакцияда берилсин:

2. «ПКСтин катышуучусунун абоненттик тёлёмъ айына 10 миь сом суммасында белгиленет».

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы

720001, Кыргыз Республикасы, Бишкек шаары, Чүй проспекти, 168

Байланыш маалыматтары

Ыкчам шилтемелер

Мамлекеттик органдар:

Кошумча уюмдар:

Шилтемер: