ь 2009-жылдын 17-июнунда Борбордук Азия боюнча кыдыруулардын алкагында Эл аралык валюта Фондусунун (ЭВФ) Директор- тескёёчъсъ Доминик Стросс-Кандын Кыргыз Республикасына алгачкы расмий визит менен келди. Кыргызстан менен катар эле мырза Стросс-Кан кыдыруунун жъръшъндё Казакстан, Тажикстан, жана Ёзбекстан мамлекеттеринде да болот.  

Бишкекте Стросс-Кан мырза Кыргыз Республикасынын Президенти, Премьер- министри, Улуттук банктын Тёрагасы жана Ёкмёттън экономикалык блогунун негизги ведомстволорунун жетекчилери менен жолугушту. Жолугушуунун жъръшъндё эл аралык шериктештик, анын ичинде ЭВФ тарабынан дъйнёлък финансылык каатчылыктын орун алып жатышына байланыштуу, Кыргызстанга кыйла таасирдъъ жардам кёрсётъъ маселелерине айрыкча кёьъл бурулду. Учурда, ЭВФ Кыргыз Республикасына тышкы таасирлерди четтетъъ ъчън каржылоо механизминин чегинде колдоо кёрсётъъдё. Стросс-Кан мырза Кыргыз Мамлекеттик Улуттук университетинде «Дъйнёлък финансылык кризис жана анын Борбордук Азияга тийгизип жаткан таасири» темасына арналган маек ёткёрдъ.  

ь 2009-жылдын 19-июнунда Бишкекте ЕврАзЭС мамлекеттеринин борбордук (улуттук) банктарынын жетекчилеринин кеьешинин 20-отуруму болуп, ага Белорусь Республикасынын, Казакстан Республикасынын, Кыргыз Республикасынын, Россия Федерациясынын, Тажикстан Республикасынын борбордук (улуттук) банктарынын, ошондой эле Мамлекеттер аралык банктын жана ЕврАзЭС Интеграциялык комитетинин Катчылыгынын жетекчилери жана ёкълдёръ катышкан. 

Кеьеште ЕврАзЭСке катышкан мамлекеттердин банк системаларынын 2008-жылдагы иши жана ушул мамлекеттердин экономикасынын банк секторун ёнъктъръъ келечектери жёнъндё маалыматтар кароого алынган. Сунушталган материалдарды карап чыгуунун жыйынтыгы боюнча ЕврАзЭСке катышкан мамлекеттердин бардык борбордук (улуттук) банктары экономиканын жана калайык калктын артып жаткан керектёёлёрънё жараша банктык инструменттердин потенциалын жогорулатууга жана ёркъндётъъгё бир эле учурда търткъ беръъ менен кредиттик уюмдардын (банктардын) ишинин туруктуулугун жана анын натыйжалуулугун колдоого алууга олуттуу кёьъл бурулуп жаткандыгын белгилеп кетъъ зарыл. Бул мамлекеттер ёз ара алгылыктуу коммерциялык пайда алуу жана системалуу туруктуулукту камсыз кылуунун негизинде экономиканын банк жана башка секторлорунун таламдарын шайкеш келтиръъгё багытталган иш-чараларды жъргъзъъ аркылуу банктардын ишине да катышат. Кеьештин отурумунда кабыл аланган чечимге ылайык, тиешелъъ маалымат Мамлекеттер аралык банктын тематикалык жыйнагында жарыяланмакчы. 

Кеьештин мъчёлёръ ошондой эле, катышуучу банктардын жеке адамдардын акча каражаттарын чек ара аркылуу которуу тартиби жана анын шарттары; ЕврАзЭСке катышуучу мамлекеттердин экономикаларынын конвергенция деьгээлин мънёздёгён макроэкономикалык кёрсёткъчтёрдън сандык маанилери жёнъндё; бул мамлекеттердин улуттук валюталарынын курстарынын динамикасына жъргъзългён анализдеринин жыйынтыгы, ошондой эле ЕврАзЭСке катышуучу мамлекеттер ортосунда жъргъзългён товар жъгъртъъгё байланыштуу тёлёмдёр жёнъндё берилген маалыматтардын негизинде Россия Федерациясынын Борбордук банкы тарабынан даярдалган салыштырмалуу анализдёёлёрдъ кароого алышкан.  

Депозиттерди коргоо системасын колдонууга киргизъъ жагындагы проблемалар жана иш тажрыйбаларга тиешелъъ маалыматтар да кароого сунушталган. Кеьештин мъчёлёръ ЕврАзЭСке мъчё болгон мамлекеттердин депозиттерди коргоо (камсыздандыруу) системасы боюнча маалыматтарды жана топтолгон тажрыйбаларды дайыма алмашып турууну чечишти. 

Займ (кредит) келишими боюнча кредиттик маалыматтарды алмашуу тууралуу келишим долбоору жёнъндё маалыматты кароонун жъръшъндё отурумдун катышуучулары келишим долбоорун белгиленген тартипте интеграциялоо органдары менен макулдашып, алардын кароосуна сунуштоону чечишти.  

Кеьеш тарабынан ЕврАзЭС ёлкёлёрънън колдонуудагы улуттук валюталарынын 2007-2012-жылдар аралыгында эл аралык кёчмё кёргёзмёсън уюштуруу программасына киргизилди. Кабыл аланган чечимге ылайык кёргёзмёнъ уюштуруу жана аны ишке ашыруу кийинки мёёнёткё калтырылган. 

Кеьеш ЕврАзЭСке катышуучу мамлекеттердин борбордук (улуттук) банктарынын жетекчилеринин кеьешинин 2009-2010-жылдарга иш программасын бекитти. 

Мындан тышкары, катышуучу мамлекеттердин борбордук (улуттук) банктарынын персоналын кесиптик окутуу маселеси боюнча Координациялык кеьештин курамына ёзгёртъълёр киргизилди. Кеьештин мъчёлёръ катышуучу банктар ортосунда бул банкта ёз ара кызматташуу ийгиликтъъ улантылып жаткандыгын баса белгилешти. 

Бекитилген регламентке ылайык Кеьешке тёрагалык кылуу Россия Федерациясынын борбордук банкына ёткёрълъп берилди. Мындан тышкары Кеьеш кийинки ётъп жаткан жылдын ноябрь айында болуучу кезектеги 21-отурумдун алдын ала кън тартибин жактырды. Ал эми Кеьештин мъчёлёрънън протоколго кол коюусу ушул отурумдун жыйынтыгынан болуп калды.  

Банктык эмес финансы-кредит мекемелердин жаьылыктары 

Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы тёмёнкъ банктык эмес финансы-кредит мекемелерине (БФКМ) лицензияларды (къбёлъктёрдъ) берген: 

1. «ЭСЕП-Кредит» КЖК ломбардына (кыймылдуу мълктъ кърёёгё коюу алдында (заклад) кыска мёёнёттъъ кредиттерди беръъ боюнча иштерди жъзёгё ашыруу укугуна 2009-жылдын 15-июнундагы №420 лицензия) Юридикалык дареги: Бишкек шаары, 4-кичи району, 46-ъй. 

2. «Автоломбард» КЖК ломбардына (кыймылдуу мълктъ кърёёгё коюу алдында (заклад) кыска мёёнёттъъ кредиттерди беръъ боюнча иштерди жъзёгё ашыруу укугуна 2009-жылдын 15-июнудагы №419 лицензия) Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Матыев кёчёсъ, 21-ъй. 

3. Жеке ишкер Жолдошбаев Галиакпар Эрбаевичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4074- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2275 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Курманжан –Датка кёчёсъ, 290-ъй. 

4. Жеке ишкер Пирогов Захар Сергеевичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4075- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2276 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Чъй проспектиси, 142-ъй. 

5. Жеке ишкер Инамжанов Надиржан Исакжановичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4076- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2277 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Чъй областы, Панфилов району, Чалдовар айылы, Ленин кёчёсъ, 516 «а». 

6. Жеке ишкер Саутова Оргуль Шираздановнага нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4077- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2278 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Чъй областы, Панфилов району, Ленин кёчёсъ, 526- ъй. 

7. Жеке ишкер Турусбеков Аязбек Султанбековичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4078- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2279 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Чъй областы, Кара-Балта шаары, «Жайыл -Базары», №3-павильон. 

8. Жеке ишкер Рыскулова Замира Жетимишовнага нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4079- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2280 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Абдрахманов кёчёсъ, 150-ъй. 

9. Жеке ишкер Турсунов Бахтияр Сатвалдиевичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4080- лицензия берилген. Юридикалык дареги: Ош областы, Ош шаары, Базарная кёчёсъ н/ж. 

10. «МЖУ и Компании» ЖЧКсына нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 15-июнунда № 4081- лицензия берилген. Юридикалык дареги: Ош областы, Ош шаары, А. Навои кёчёсъ, 50 «а». 

11. Жеке ишкер Шаршенов Мырзатай Амантаевичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 16-июнунда № 4082- лицензия берилген. Юридикалык дареги: Талас областы, Талас шаары, Сарыгулов кёчёсъ, 75/2-ъй. 

12. Жеке ишкер Омуралиева Замира Садыковнага нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 18-июнунда № 4083- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2281 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Фрунзе кёчёсъ, 429 «б». 

13. Жеке ишкер Сарап Александр Александровичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 18-июнунда № 4084- лицензия берилген. Алмашуу бюросу 2282 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек шаары, Токтогул кёчёсъ, 84-ъй, 2-кв. 

14. Жеке ишкер Ураимов Ёркинжон Октамжанович нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2009-жылдын 19-июнунда № 4085- лицензия берилген. Юридикалык дареги: Ош областы, Ноокат шаары, шаардык базар, №3-ларек. 

Банктар аралык тёлёмдёр 

2009-жылдын 19-июнуна карата абал боюнча «Банктар аралык процессинг борбору» ЖАКсынын акционерлери болуп 16 коммерциялык банк жана «Кыргызтелеком» ААКсы саналышат. 55 506 Элкарт карты чыгарылган, 135 банкомат жана 444 терминал иштеп жатат. 358 терминал коммерциялык банктардын Бишкек шаарындагы жана республиканын райондук борборлорундагы филиалдарында жана сактык кассаларында, 78 терминал соода-сервистик пунктарда орнотулган. 

Элкарт улуттук картын тейлёёчъ нак акчаларды беръъчъ пункттар, банкоматтар, соода-сервис-ишканаларынын тизмеси Улуттук банктын сайтында (www.nbkr.kg) Тёлём системасы/Бирдиктъъ банктар аралык процессинг борбору бёлъгъндё жайгаштырылган.