Кайта келүү

Валюта рыногундагы жагдай тууралуу 

 

2009-жылдын 4-февралында Казакстан Республикасынын Улуттук банкы теьге курсун «мурунку ачык эмес коридордо» кармап туруудан баш тарткандыгы жёнъндё жарыялады жана жаьы теь салмактуу маанини 3 пайызга же 5 теьгеге тёмён же жогору болуп ёзгёръп туруусу менен 1 АКШ долларына карата 150 теьге деьгээлинде баалады. Казакстандын фондулук биржасынын тооруктарында бул кънъ АКШ долларынын орточо салмактанып алынган курсу 122,32 теьгеден 143,98 теьгеге (2009-жылдын 3-февралына карата) чейин ёскён, ёсъш пайыздык туюнтулушунда 15,04% тъзгён

Акыркы бир нече жыл ичинде Казакстандын Улуттук банкы алмашуу курсунун туруктуулугун 1 АКШ долларына карата 117-123 теьге (120 теьге плюс-минус 2 пайыз) деьгээлинде камсыз кылып турган, ошентип, алмашуу курсуна колдоо кёрсётъп туруу деьгээлинин бир мезгилдъъ ёсъшъ 25 пайызды тъзгён

Кыргыз Республикасында АКШ долларынын сомго карата алмашуу курсу бир деьгээлде кармалып турган эмес жана эркин алмашуу курсу режиминин принциптерине ылайык ёзгёръп турган. Учурда Кыргызстанда да АКШ долларынын сомго карата позициясынын къчёгёндъгъ байкалууда, бирок бул процесс коьшу республикадагы процесстен айырмаланган мънёзгё ээ. Биздин ёлкёдё АКШ долларынын бекемделъъ процесси 2008-жылдын экинчи жарымында башталган, жыл ичиндеги АКШ долларынын сомго карата курсунун ёсъшъ 11,04% тъзгён. Жалпы турукташуу тенденциясы сыяктуу эле, бул мезгилдеги салтка айланып калган валютага болгон суроо-талаптын сезондук жогорулашынын таасири астында ъстъбъздёгъ жылдын башталышынан бери АКШ долларынын бекемделъъсъ (+2,3%) уланган

Биздин эки ёлкёнън ортосундагы тыкыс экономикалык байланыштарды жана географиялык жактан жакындыкты эске алганда, кошуна ёлкёнън валюта рыногунда жъръп жаткан окуялар биздин рынокто да четёлкё валютасына ажиотаж суроо-талаптардын болушун, анын аркасында валюта курстарынын жогорку ёзгёрълмёлъълъгън шарттаган.  

Ушуга байланыштуу, Кыргыз Республикасынын Улуттук банкы акча-кредит саясаты жёнъндё билдиръъгё ылайык аракеттенип, сомдун алмашуу курсунун олку-солкулугун басаьдатуу жана алып-сатарлык операцияларга бёгёт коюу максаттарында интервенциялоону жъргъзъъдё. Банктар аралык валюта рыногунда Улуттук банк тарабынан АКШ долларын сатуу кёлёмъ ъстъбъздёгъ жыл башынан бери 90 млн. АКШ долларын тъзгён. Калктын накталай четёлкё валютасына болгон суроо-талабын канааттандыруу ъчън Улуттук банк республиканын коммерциялык банктарын накталай АКШ доллары менен камсыз кыла баштады

Улуттук банктын эл аралык камдарынын кёлёмъ улуттук валютаны АКШ долларына алмаштыруу боюнча суроо-талаптарынын мъмкън боло турган кёлёмън толугу менен жаба алат. 31 миллиард сомго барабар сомдук акча базасынын долларлык эквиваленти (жъгъртъъдёгъ накталай сомдор, плюс коммерциялык банктардын Улуттук банктагы эсептеринде турган акчалар) бъгънкъ къндё 1 миллиард АКШ долларынан жогору болгон Улуттук банктын дъь эл аралык камдарынын кёлёмънён олуттуу тёмён. Буга кошумча, жакынкы аралыкта Кыргыз Республикасы жана Россия Федерациясы тарабынан кол коюлган келишимдерге ылайык, ёлкёгё ушул жылдын апрель айынын акырына чейин 450 миллион АКШ долларынын келип тъшъъсъ кътълъъдё

Ошентип, жарандардын, экономика субъекттеринин валютага болгон суроо-талаптарын канааттандыруу жана курс тъзъънън туруктуу динамикасын камсыз кылууга мъмкън болуучу жетишээрлик ресурстар бар