Кайта келүү
 Конъюнктура: 28 март - 1 апрель


 

ь Кыргыз Республикасынын Улуттук банкынын Башкармасынын 2011-жылдын 30-мартында ёткёрългён отурумунда тёмёнкъ маселелер каралган жана алар боюнча тиешелъъ токтомдор кабыл алынган

­ "Кыргыз Республикасында майда чекене жана утурумдук тёлёмдёрдъ ёткёръънън Пакеттик клиринг системасында тёлёмдёрдъ жъргъзъъ тартиби жёнъндё" нускоого ёзгёртъълёрдъ жана толуктоолорду киргизъъ тууралуу (№20/6); 

­ "Кыргыз Республикасында Айкын убакыт ыргагындагы гросс системасы аркылуу электрондук билдирмелерди ёткёръъ тартиби жёнъндё" нускоого ёзгёртъълёрдъ жана толуктоолорду киргизъъ тууралуу (№20/7). 

 

 

Банктык эмес финансы-кредит мекемелердин жаьылыктары 

 

Улуттук банк тарабынан тёмёнкъ банктык эмес финансы-кредит мекемелерге лицензиялар (къбёлъктёр) берилген

1. ЖЧК "ЭлдикКредит" МККсына жеке адамдарга жана юридикалык жактарга чакан кредиттерди беръъгё 2011-жылдын 29-мартында берилген 351-къбёлък. Юридикалык дареги: Чъй областы, Кемин району, Кемин шаар тибиндеги кыштагы, Каракол кёчёсъ, №1, "Жыргал" соода комплекси

2. ЖЧК "Эмир и К" МККсына жеке адамдарга жана юридикалык жактарга чакан кредиттерди беръъгё 2011-жылдын 30-мартында берилген 352-къбёлък. Юридикалык дареги: Нарын областы, Нарын шаары, Ч.Тълёбердиев кёч., 24. 

3. ЖЧК "Озгон финансы" МККсына жеке адамдарга жана юридикалык жактарга чакан кредиттерди беръъгё 2011-жылдын 31-мартында берилген 353-къбёлък. Юридикалык дареги: Ош областы, Ёзгён району, Ёзгён ш., Ленин кёч., 125. 

4. Жеке ишкер Григоренко Михаил Ивановичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2011-жылдын 29-мартында берилген 4591-лицензия. Алмашуу бюросу 2696 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек ш., Тынчтык проспекти, 16. 

5. Жеке ишкер Воронин Валерий Викторовичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2011-жылдын 29-мартында берилген 4592-лицензия. Алмашуу бюросу 2697 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек ш., Бейшеналиева кёч., 23. 

6. Жеке ишкер Ботобаев Олжобай Кочконовичке нак чет ёлкё валюталары менен алмашуу операцияларын жъргъзъъ укугуна 2011-жылдын 31-мартында берилген 4593-лицензия. Алмашуу бюросу 2698 номеринде катталган. Юридикалык дареги: Бишкек ш., Дордой базары, борбордук ётмё жол, №15-конт. 

 

Тёмёнкъ банктык эмес финансы-кредит мекемелеринин лицензиялары жокко чыгарылган: 

 

1. 2011-жылдын 1-апрелинен тартып жеке ишкер А.А. Султановага 2010-жылдын 19-октябрында берилген №4498-лицензия алмашуу бюросу ёз ишин токтоткондугуна байланыштуу жокко чыгарылган. Юридикалык дареги: Бишкек ш., "Дордой" базары, борбордук ётмё жол, №13-орун. 

2. 2011-жылдын 30-мартынан тартып жеке ишкер Иззатов Рашид Лачиновичке 2011-жылдын 25-февралында берилген №4570-лицензия алмашуу бюросу ёз ишин токтоткондугуна байланыштуу жокко чыгарылган. Юридикалык дареги: Бишкек ш., Абдрахманов кёч., 148/3. 

3. 2011-жылдын 28-мартынан тартып жеке ишкер Касымов Нозимжон Насурдиновичке 2010-жылдын 28-июлунда берилген №4463-лицензия алмашуу бюросу ёз ишин токтоткондугуна байланыштуу жокко чыгарылган. Юридикалык дареги: Жалал-Абат областы, Жалал-Абат ш., Борбордук базар, шаар мэриясы тарабындагы 1-ётмё жол тарабында

 

 

500 сомдук банкнотаны жасалма банкноттордон кантип айырмалоого болот

 

2010-жылы Кыргыз Республикасынын аймагында 328 жасалма банкноттор табылган. Жъгъртъъдён алынган жасалма акчалардын жалпы санынын басымдуу бёлъгън 2000-жылы чыгарылган 500 сом номиналындагы жасалма акчалар тъзгён (203 даана), алар жасалма акчалардын 61,9% тъзёт. Башка номиналдагы акчалар дагы жасалмаланат, бирок чанда гана. Жасалма акчалардын кёбёйгёндъгън Каракол шаарында 91 500 сом суммадагы 500 сом номиналындагы 183 жасалма банкноту бар акча жасалмалоочу адам кармалгандыгы менен тъшъндъръъгё болот.  

Бул жасалма акчалар банкноттун сканерден ёткёрългён сърёттёлъшън керектелъъчъ кагазда эле коргонуу элементтерин туурабастан, тамчылап агуучу принтерде басып чыгаруу ыкмасы менен даярдалган. Жасалмалоонун мындай търъ, сыртынан чыныгы банкнотторго окшош болгону менен, ётё коркунучтуу жасалмалоого кирбейт, аларды улуттук валютанын негизги коргонуу элементтерин билген учурда жеьил эле айырмалоого мъмкъндък бар

Жасалма акчаларды даярдоодо акча жасалмалоочу адамдар кёьълън кёзгё урунттуу болгон коргонуу белгилерине кёбърёёк бурушат. Дал ушул белгилер жасалмалоодон коргонуунун биринчи. Акча жасалмалоочулар ъчън акчаны алгачкы жолу ёткёръъ ётё жооптуу учур болуп саналат. Ошондуктан алар эь алгач, калкка белгилъъ болгон белгилерди жасалмалоого аракеттенишет. Мындан тышкары, чыныгы банкноттордон айырмаланып тургандыгын жашыруу максатында, акча жасалмалоочулар жасалма банкнотторго мурда колдонууда болгон акчанын търън беръъгё аракет кылышат. Мындай айырмачылыктар кёп эле болушу ыктымал. Адатта, жасалма акчанын айырмачылык белгилеринен болуп тёмёнкълёр эсептелет: 

· жазуулар жана портреттер берилген жерлерде рельефтин жана колго урунган быдырлардын жок болушу; 

· суу белгисинин сапатынын начардыгы же такыр эле белгинин жок болушу; 

· коргонуу жипчесинин сапатынын начардыгы же анын жок болушу; 

· банкнотанын оь жаккы тёмёнкъ бурчунда жайгашкан тёрт бурчтукта латенттик (жашыруун) сърёттёлъштёгъ сан менен берилген номиналдын жок болушу. 

Ошондой эле, калктын маалыматка ээ болушунун жетишсиз деьгээли, ётё эле ишенъъчълък бул факторлордун бардыгы жасалма акчалардын тарап кетишине шарт тъзёт. 

Шектъъ кёрънгён банкнотту чыныгы банкноттон айырмалоо ъчън аны ёзъьъздън кёьълъьъздё шек туудурбаган акча менен салыштырып кёръъ эле жетиштъъ болот. Бирок андай болсо дагы, бир эле белгиге ишенбестен, Ёзъьъзгё белгилъъ коргонуу элементтерин текшерип кёръъ зарыл (1-сър. караьыз). 

Эгерде колуьузга шектъъ банкнот келип тийсе, аны жакын арадагы ички иштер бёлъмънё же Улуттук банкка ёткёръп беръъ зарыл, ал мекемелерде адистер банкнотанын аныктыгына экспертиза жъргъзъшёт. Шектъъ банкнотаны андан ары ёткёръп жиберъъгё аракеттенбёё керек, анткени жасалма акчаны жасоо гана эмес, аларды таркатуу дагы мыйзам тарабынан жазаланат. 

Кыргыз Республикасынын Кылмыш Кодексинин 198-статьясына ылайык жасалма акчаларды даярдоо, сактоо же ёткёръъ ъчън жаза катары мълкън конфискациялоо жолу менен ъч жылдан беш жылга чейин эркинен ажыратуу караштырылган. Ётё ири ёлчёмдё жана топтошкондор тарабынан жъзёгё ашырылган ошол эле аракеттер мълкън конфискациялоо менен он жылга чейин эркинен ажыратуу менен жазаланат. 

Кыргыз Республикасынын улуттук валютасынын шектъъ банкнотторун жана монеталарын экспертизага кабыл алуу Улуттук банк тарабынан дъйшёмбъ къндён тартып жумага чейин саат 9.00дён 12.00гё чейин жъргъзълёт. Экспертиза ёткёрългёндъгъ ъчън акы тёлёнбёйт. Аны жъзёгё ашыруу мёёнётъ 5 иш кънънён ашпашы керек. 

 

 

Банктар аралык тёлёмдёр 

 

Банктар аралык тёлём системаларынын кёрсёткъчтёръ 

 

Бардыгы болуп банктар аралык тёлём системалары 

анын ичинде  

Клиринг системасы 

Гросстук системасы 

кёлёмъ 

сом 

саны 

даана 

кёлёмъ 

сом 

саны 

даана 

кёлёмъ 

сом 

саны 

даана 

2011-жылдын 28-мартынан 1-апрелине чейинки мезгил ичиндеги кёрсёткъчтёр  

(отчеттук мезгил

Жумалык абсолюттук маани 

13 962 729 115,08 

26 913 

1 415 548 714,31 

23 908 

12 547 180 400,77 

3 005 

Банктар аралык тёлём системаларынын тёлёмдёръндёгъ ълъшъ (%)  

100,0 

100,0 

10,1 

88,8 

89,9 

11,2 

анын ичинде (%): 

 

 

 

 

 

 

ББПБнын таза позициялары 

0,1 

1,3 

1,3 

1,4 

0,0 

0,0 

Борбордук Казыналыктын чыгыш тёлёмдёръ 

22,9 

20,6 

20,7 

22,8 

23,2 

2,7 

Борбордук Казыналыктын кириш тёлёмдёръ 

19,2 

17,8 

11,1 

19,8 

20,1 

1,6 

Социалдык Фонддун чыгыш тёлёмдёръ 

0,01 

0,2 

0,1 

0,2 

0,0 

0,0 

Социалдык Фонддун кириш тёлёмдёръ 

0,4 

5,5 

3,6 

6,1 

0,0 

0,0 

Ёткён ай ъчън орточо жумалык кёрсёткъчтёр 

Абсолюттук мааниси 

8 152 344 117,99 

20 076 

969 736 244,03 

18 050 

7 182 607 873,96 

2 026 

Отчеттук мезгилдин кёрсёткъчтёрънън ёткён айдын орточо жумалык кёрсёткъчтёрънён четтеши 

 

5 810 384 997,09 

6 837 

445 812 470,28 

5 858 

5 364 572 526,81 

979 

71,3 

34,1 

46,0 

32,5 

74,7 

48,3 

 

 

Элкарт улуттук тёлём системасынын кёрсёткъчтёръ

 

Абалы  

2011-жылдын 25-мартына карата 

2011-жылдын 1-апрелине карата 

Жъгъртъъдёгъ карттардын саны (кайрадан чыгарылгандарын эске алуусуз

106 573 

107 241 

Pos-терминалдардын саны

- банктарда  

- соода тъйъндёръндё 

500 

363 

137 

547 

409 

138 

Банкоматтардын саны 

138 

139