Кыргыз Республикасынын
Юстиция министрлигинде
2007-жылдын 6-мартында 23-07
номеринде каттоодон #тк#рълг#н
Кыргыз Республикасынын
Улуттук банк Башкармасынын
2007-жылдын 2-февралында
№6/2 токтому менен бекитилген
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык «Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё инсайдерлер
жана аффилирленген жактар менен операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Жобо
1. Бул Жобо Кыргыз Республикасында каржылоонун ислам принциптерин колдонууга киргизъънън алгачкы долбоорун жъзёгё ашыруу алкагында иштелип чыккан.
2. «Экобанк» ААКсында (мындан ары – банк) каржылоонун ислам принциптерине ылайык иш жъргъзъъдё инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен жъргъзългён операцияларга коюлган талаптарды белгилёё бул Жобонун максаты болуп саналат.
1. Негизги тъшънъктёр
Бул Жобонун максаттары ъчън тёмёнкъ аныктамалар пайдаланылат:
Инсайдерлер (ички адамдар) – бул:
- директорлор Кеьешинин мъчёлёръ,
- Башкарма мъчёлёръ,
- башка кызмат адамдары,
-олуттуу катышуучулар жана,
- жалпы кызыкчылыктарда аталган адамдар менен байланышта болгон кайсыл болбосун башка жеке адамдар.
Банктын кызмат адамдары - банктын Директорлор кеьешинин тёрагасы жана башка мъчёлёръ, Башкармалыктын тёрагасы, банк Башкармасынын мъчёлёръ, финансы, кредит боюнча банктын башкы кызматкерлери. Банктын саясатын аныктаган же бул адамдар акысыз негизде иштешеби же сыйакы алышабы ага карабастан, банктын саясатын жъргъзгён негизги операцияларга катышууга ыйгарым укугу бар же реалдуу катыша алышкан жактарды да "банктын кызмат адамдары" деп тъшънъъгё болот. Бул аныктама банктын башкы компаниясынын кызмат адамдарына да жайылтылат.
Шариат кеьеши – банктын продуктыларынын жана бътъмдёрънън Шариат принциптерине ылайык келъъсън аныктоо ъчън банкта тъзълъъчъ орган.
Шариат кеьешинин мъчёлёрънё операцияларды жактырууга, операциялар боюнча отчеттуулукту беръъгё жана калыстык принцибин сактоого карата бул Жобо менен белгиленген операциялар боюнча бардык чектёёлёр жайылтылат.
Шариат кеьешине коюлуучу минималдуу талаптар Улуттук банктын «Экобанк» ААКсынын каржылоонун ислам принциптерине ылайык операцияларды ишке ашырууда кредиттик тобокелдикти тескёё боюнча минималдуу талаптар жёнъндё» Жобосунда аныкталган.
Олуттуу катышуу - бул жеке, болбосо башка жактар менен бирдикте:
- акционердик коомдун добуш беръъчъ акцияларынын (бардык търънън) он же андан кёбърёёк процентине, акционердик коом болуп саналбаган юридикалык жактын уставдык капиталынын он же андан кёбърёёк процентине тике же кыйыр търдё ээлик кылуу же башкаруу;
Олуттуу катышуучу - юридикалык жакта олуттуу катышууну жъзёгё ашырган жак.
Контроль - жеке, болбосо башка жактар менен бирдикте:
- акционердик коомдун добуш беръъчъ акцияларынын элъ же андан кёбърёёк процентине же акционердик коом болуп саналбаган юридикалык жактын уставдык капиталына тике же кыйыр търдё ээлик кылуу же башкаруу, же;
- Директорлор кеьешинин (байкоочу органынын) мъчёлёрънън жок эле дегенде теь жарымын тандоо мъмкънчълъгъ, же;
- юридикалык жактын капиталга катышканына карабастан келишимдин же башкача негизде аталган юридикалык жактын жетекчилигине же саясатына белгилъъ таасир кёрсётъъ мъмкънчълъгъ.
Контролдоочу жак - юридикалык жакка контролду жъзёгё ашырган жак.
Контолду, Акциялардын ири топтомдорунун ээлерин жана Акциялардын анык ээсин аныктоо максатында:
1.1. Анык ээликте же бул Жобо тарабынан аныкталуучу туугандардын арасынан туугандарынын биринин кёзёмёлъндё турган кайсыл болбосун акциялар бул жеке адамдын анык ээлигинде турган катары каралат.
1.2. Компанияга толук контролдук кылган жак (жеке адамдар же юридикалык жак) ушул компания тарабынан толук контролдонуучу бардык компанияларга контролдукту ишке ашыруучу болуп саналат.
1.3. Анык ээликте же аныкталган жак тарабынан толук контолдонуучу компаниялардын контролдугунда турган акциялар ушул адамдын анык ээлигинде турган болуп эсептелет жана ушул адамдын анык ээлигинде турган акцияларды аныктоодо ушул адамдын тике ээлигинде турган акциялар менен суммаланат.
1.4. Анык ээликте турган же бир эле жеке адам же юридикалык жак тарабынан контролдукка алынуучу компаниялар менен толук контролдонуучу акциялар суммаланат.
Инсайдерлер менен жалпы кызыкчылыктарда байланышта болгон адамдар – банктын инсайдерлери тарабынан чечим кабыл алууга реалдуу таасир бере алган, инсайдерлердин туугандарынын чёйрёсъ, башка жеке адамдар, ошондой эле банктын инсайдерлери тарабынан контролдонуучу юридикалык жактар.
Бул адамдын туугандык мамилесине жана катышына карата туугандарынын чёйрёсъ, алар тёмёнкъ адамдарды камтыйт: ата-энесин, жолдошун (жубайын), къйёёсънън/аялынын ата-энесин, балдарын (багып алган балдарын кошо алганда), ага-инилерин жана эже-карындаштарын, чоь аталарын жана чоь энелерин, ата-энесинин бир туугандарын, ата-энесинин бир туугандарынын балдарын.
Тобокелдиктин кайсыл болбосун търлёрън алып жъръъчъ активдер – каржылоонун ислам принциптери боюнча жайгаштырылган активдер (мындан ары текст боюнча – активдер).
Компания – Кыргыз Республикасынын же четёлкёнън мыйзамдарына ылайык уюштурулган ишкердик тъзъмдън каалагандай формасын билдирет.
Аффилирленген жак - бул:
- банктарды кошо алганда, юридикалык жактын олуттуу катышуучулары;
- аларда башка юридикалык жактар олуттуу катышуучу болуп эсептелген юридикалык жактар;
- банкты контролдоочу акционерлердин атынан жана/же алардын кызыкчылыктарында тике же кыйыр контролдонуучу кайсыл болбосун адам же аны контролдоочу каалагандай башка адамдар;
- анын Директорлор кеьешинин кёпчълък мъчёлёръ банктын же банк контролдоочу кайсыл болбосун башка жактын Директорлор кеьешинин кёпчълък мъчёлёрън тъзгён юридикалык жак.
Аффилирленген жактын банк менен болгон мамилеси алардын ортосундагы мамилелер «чынжырчанын» шакекчелеринин санына кёзкарандысыз толук контролдукта негизделген компаниялардын («чынжырча» търъндё) жана адамдардын байланыштары боюнча кёзсалынышы мъмкън.
Компания аффилирленген жак болуп эсептелбейт, эгерде мурда келип чыккан карыздардан банктын чыгымдарын болтурбоо боюнча укуктарды ишке ашыруунун натыйжасында анын ъстънён контролдук кылуу келип чыкса, бирок тёмёнкъ шартта, банк компанияга ээлик кылууга юридикалык укук алган учурдан тартып, эки жыл ичинде банк ал компанияга ёзънън ээлик кылуусун сатууга тийиш.
Аффилирленген жактар менен бътъмдёр (операциялар) ёзъндё тёмёнкълёрдъ камтыйт:
- аффилирленген жакка активдерди беръъ;
- активдерди сатып алуу;
- аффилирленген жактын пайдасына гарантияларды беръъ, аккредитивди беръъ жана аффилирленген жактар менен тъзългён жана/же аффилирленген жактардын пайдасына башка бътъмдёр;
- Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык, бътъм тъшънъгънё туура келген башка операциялар.
Сапаты тёмён активдер тёмёнкънъ билдирет:
- каржылоонун ислам принциптери боюнча операцияларды ишке ашырууда активдерди классификациялоо жана потенциалдуу жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабууга камдарды тъзъъ боюнча талаптарга ылайык субстандарттык, шектъъ катары классификацияланган активдер жана жоготуулар.
2. Жалпы эрежелер
2.1. Эгерде тёмёндё келтирилгендердин бири эле учурай турган болсо, банк активдер боюнча ёз инсайдерлери же аффилирленген жактары менен операцияларды ишке ашыруу укугуна ээ эмес:
А) каржылоонун ислам принциптери боюнча ишке ашырылуучу бардык операциялар боюнча контракттардын жалпы суммасын кошкондо, банк тарабынан операцияларды ишке ашырууда, банк менен байланыштуу болгон бир кардарга/беръъчъгё тобокелдиктин максималдуу ёлчёмъ банктын накта суммардык капиталынын 15 пайызынан жогору болсо;
Б) банк Улуттук банк тарабынан белгиленген капиталдын жана ёздък каражаттардын адекваттуулугу боюнча талаптарга ылайык келбесе;
В) ётъп жаткан жылдын акыркы отчеттук кънънё карата банктын чыгымдары бар болсо;
Бир кардарга/беръъчъгё тобокелдиктин максималдуу ёлчёмъ бир кардардын/беръъчънън адаттагы эле банк иши боюнча чогу алгандагы карызынын, бир кардар/беръъчъ тарабынан каржылоонун ислам принциптери боюнча ишке ашырылуучу бардык операцияларына тиешелъъ контракттардын жалпы суммасынын банктын накта суммардык капиталына катышы катары аныкталат.
Ошону менен накта суммардык капитал каржылоонун ислам принциптери боюнча операцияларды ишке ашырууда «Экобанк» ААКсынын капиталынын адекваттуулугунун эсебинин ёзгёчёлъктёръ жёнъндё» Нускоо тарабынан жана ага ылайык аныкталат.
2.2. Инсайдерлердин жана/же аффилирленген жактардын банк алдындагы адаттагыдай эле банк иши боюнча жана каржылоонун ислам принциптери боюнча ишке ашырылуучу бардык операциялар боюнча контракттардын жалпы суммасынын накта суммардык капиталына чогу алгандагы карызынын суммасында инсайдерлер жана/же аффилирленген жактар менен жъргъзългён операциялар боюнча тобокелдиктин максималдуу ёлчёмъ банктын накта суммардык капиталынын 60 пайызынан жогору болбоого тийиш.
2.3. Инсайдерлер жана/же аффилирленген жактар менен операцияларды ишке ашырууда банкка активдер менен операцияларды жъргъзъъ боюнча чектёёлёргё Улуттук банк тарабынан белгиленгенден катуу талаптагы ички чектерди белгилёё сунушталат.
2.4. Банктын же анын туунду компаниясынын инсайдерлер же аффилирленген жактар менен кайсыл болбосун операциялары коопсуз жана ишенимдъъ банктык практиканы тастыктоочу шарттарда тъзълъъгё тийиш.
2.5. Эгерде бътъм боюнча кирешелер банктын аффилирленген жагынын же инсайдеринин пайдасы ъчън пайдаланылса же алардын карамагына берилсе, банктын кайсыл болбосун жак менен тъзългён кайсыл болбосун бътъмъ инсайдер же аффилирленген жактар менен тъзългён бътъм деп эсептелъъгё тийиш.
2.6. Банк тёмёнкъ бардык шарттарды аткарган учурда гана инсайдерлер же аффилирленген жактар менен операцияларды жъргъзъъгё укуктуу:
А. Операция ошол эле учурда бул банк менен ушул ченемдерге туш болбогон жана банктын инсайдерлери же аффилирленген жактары болуп эсептелбеген башка адамдардын ортосундагы ушул ёьдъъ бътъмдёр ъчън колдонулуучу шарттарга жана талаптарга салыштырууда ётё жеьилдетилбеген болуп эсептелген шарттарда жана талаптарда гана жъргъзълъшъ мъмкън. Мындай шарттар жана талаптар, ёзънчё алганда, тёмёнкъ жол бербёёлёрдъ камтыйт:
(1) башкалардан алынуучуларга салыштырганда кыйла тёмён ъстёк бааларды же жыйымдарды белгилёё;
(2) башка жактарга салыштырмалуу активдерди тартууда кыйла жогору кирешелерди тёлёп беръъ;
(3) башкалардан талап кылынуучуларга салыштырганда кърёёнън кыйла тёмён баасында. Кърёёнъ кабыл алууда аны башка ушул ёьдъъ кърёёдён жогору баалоого мъмкъндък беръъчъ методология колдонулбашы керек;
(4) бул операциянын тобокелдик деьгээлинен же кардардын/беръъчънън кредит тёлёёнън тёмёнкъ жёндёмънён улам башкаларга берилбей турган активдерди беръъ;
(5) инсайдерден же аффилирленген жактан тёмён сапаттагы активдерди сатып алуу же инсайдерден же аффилирленген жактан кърёё катары тёмён сапаттагы активдерди кабыл алуу;
(6) активдерди башкага тёлёп беръъгё мъмкън боло тургандан кыйла жогорку баада сатып алуу;
(7) активдерди башкадан кабыл алууга мъмкън боло тургандан кыйла тёмён баада сатуу;
(8) башкаларга тёлёп беръъгё мъмкън боло турганга караганда товарлар, кызмат кёрсётъълёр ъчън же мълктън ижарасы ъчън кыйла жогору баада же башкаларга тёлёё жъргъзълбёй турган шарттарда тёлёё;
(9) мындай пролонгация башкалар ъчън жасалбаган учурда, инсайдерлердин жана аффилирленген жактардын активдеринин кайтаруу мёёнёттёрън пролонгациялоо.
Б. Активдерди беръъ учурунда, Директорлор кеьеши тарабынан жактыруу моментинде анын тобокелдиги Активдерди классификациялоо жана потенциалдуу кредиттик, лизингдик жоготуулардын жана чыгым тартуулардын ордун жабуу камдарына тиешелъъ чегеръълёр жёнъндё жобого ылайык канааттандырарлыкка тиешелъъ болгон активдерге салынган тобокелдиктен жогору болбоого тийиш.
В. Операциялардын, анын ичинде Шариат кеьешинин мъчёлёръ менен болгон операциялардын шарттары Шариат кеьеши тарабынан жактырылышы жана жактын операциясын жъргъзъъгё кызыкдар тарабынан таасир (тике же кыйыр) болбогондо квалификацияланган кёпчълък добуш менен (банктын Директорлор кеьешинин мъчёлёрънън тизме боюнча курамынын 2/3 кёбъ), ар биринин жеке добуш беръъсъндё Директорлор кеьеши тарабынан кабыл алынууга тийиш.Сунуш кылынган операцияга тике же кыйыр кызыкдар болгон Директорлор кеьешинин кайсыл болбосун мъчёсъ маселени анализдёё учурунда Директорлор кеьешинин отурумунан кетъъгё тийиш жана ал бул маселе боюнча добуш беръъ укугуна ээ эмес. Банк ёзъндё бул Жобонун 2.6. пунктунун Г пунктчасында талап кылынгандай операцияларды анализдёёнъ камтууга тийиш болгон ушундай операцияны жактыруунун жазуу жъзъндёгъ протоколун тъзъъгё тийиш.
Г. Операцияларга анализ жъргъзъъ анын бардык достоинстолоруна, операция банкка зыян келтирбестен жана анын кызыкчылыгында ишке ашырылып жаткандыгына негиздемелерди камтыган жазуу жъзъндёгъ анализ жъргъзъънъ тъшъндърёт. Анализ жъргъзъъ тёмёнкълёрдъ камтууга тийиш:
(1) активдерди беръъ боюнча операциялар ъчън – сумманы, мёёнётън, банктын ъстёк баасын, кардардын/беръъчънън лишимдерге ылайык каражаттарды тёлёп беръъ жёндёмдъълъгън далилдеген кардар/беръъчъ жёнъндё финансылык маалыматты жана актив боюнча кърёёнън наркын тастыктоочу маалыматты;
(2) активдерди сатып алуу же сатуу менен байланыштуу болгон операциялар ъчън – сатып алуунун баасын жана активдин наркын тастыктоочу маалыматты;
(3) инвестициялар ъчън – мындай инвестициялардын тобокелдигиннин баасын жана банк, каралып жаткан жак ъчън потенциалдуу пайданы;
(4) бул операциялардын зарылчылыгынын себептеринин деталдуу тъшъндърмёсън;
(5) активдерди же кызмат кёрсётъълёрдъ сатуу/сатып алууну камтыган операциялар ъчън Директорлор кеьеши активди сатып алуу/сатуу же кызмат кёрсётъъ жёнъндё кеминде ъч сунушту карап чыгууга тийиш. Бул сунуштар банк менен байланыштуу болбогон адамдар тарабынан берилъъсъ жана орторыноктук бааларга ылайык келъъсъ зарыл.
Д. Банк менен болжолдонуп жаткан операцияда тарап болуп эсептелген же ушул тарап менен жалпы кызыкчылыктарда байланыштуу болгон инсайдерлер, операцияда ёз кызыкчылыгынын даражасы жана операциянын башка тарабы менен ёзара мамиленин даражасы жёнъндё маалыматты жазуу формасында ачып беръъгё тийиш. Мындай жазуу жъзъндёгъ ачып беръъ болжолдонуучу операция боюнча добуш беръъгё чейин Директорлор кеьешине берилъъгё жана Директорлор кеьешинин операцияны жактыруу протоколунун бир бёлъгъ болууга тийиш.
2.7. Директорлор кеьешинин Тёрагасы Директорлор кеьешинин мъчёлёрън каралып жаткан маселе боюнча 2.6 пунктунун колдонулуучу бардык шарттары Директорлор кеьешинин мъчёлёръ добуш бергенге чейин аткарыла тургандыгын жазуу жъзъндё билдиръъгё тийиш. Директорлор кеьеши тастыктоочу документтерди добуш бергенге чейин карап чыгууга укуктуу. Директорлор кеьешинин ар бир добуш беръъчъ мъчёсъ операцияны жактыруу резолюциясына жеке ёзъ кол коюшу керек. Резолюцияда Директорлор кеьешинин мъчёсъ карап чыккандыгы жана сунушталган операциянын шарттарын тъшънё тургандыгы жана 2.6 пунктунун Г пунктчасы тарабынан талап кылынуучу анализди жеке ёзъ окуп чыккандыгы так кёрсётълъъгё тийиш.
2.8. 2.6 пунктунун В,Г жана Д пунктчаларынын Жоболору эсептешъъ эсептерин тейлёё боюнча кызмат кёрсётъъдё же банктын башка кардарлары/беръъчълёръ ъчън ошол эле шарттарда жана талаптарда инсайдерлердин тёлём карточкаларын чыгарууда, банк тарабынан анын инсайдерлеринен же аффилирленген жактарынан кандайдыр бир тёлёмдёрдъ алуусуз кайтарымдуулук шарттарында акча каражаттарын тартуу боюнча операцияларга кирбейт.
2.9. Банктын инсайдерлери жана/же аффилирленген жактары менен операцияларды жъргъзъънън ар бир учурунда тобокелдикти тёмёндётъъ максатында, Шариат кеьеши кардар/беръъчъ тарабынан активдин кайтарымын камсыз кылуучу кърёёнъ беръъсънё карата чечим кабыл алалат.
Ошону менен, кърёёнъ сатуунун накта наркы актив боюнча милдеттенменин суммасынын 140 пайызынан тёмён болбоого тийиш.
Эгер кърёёлък камсыздандыруунун наркы мезгили менен бул Жободо белгиленген ёлчёмдён тёмён болсо, анда мындай ёлчём кърёё жёнъндё жаьы келишимди тъзъъ же кърёё жёнъндё колдо турган келишимге ёзгёртъълёрдъ киргизъъ жолу менен талап кылынган ёлчёмгё чейин кошумча жеткирилъъгё жана кошумча кърёёлък мълк менен кепилденет же кайра баалоо кънънё чейин 15 жумуш кънъннён кеч эмес мёёнёттё белгиленген талаптарды аткаруу ъчън жетиштъъ болгон нарктагы кърёёнън жаьы търъ менен алмаштырылууга тийиш.
2.10. Инсайдерге же аффилирленген жакка активди жактыргандан жана бергенден кийин мындай актив башка активдердей эле байланыштуу болбогон жактар тарабынан ошондой тескёёгё алынып жаткан мънёздё тескёёгё алынууга (кёзсалынууга жана бааланууга) тийиш. Аффилирленген жактарга инвестициялар мезгил-мезгили менен башка инвестициялардай эле байланыштуу болбогон жактар тарабынан ошондой эле мънёздё иликтенет жана бааланат.
2.11. 2.6. пунктунун А пунктчасында каралган, инсайдерлер менен аффилирленген жактар менен жъргъзългён операцияларга коюлган талаптар эгерде мындай операциялар банктын бардык башка кардарларын алдынала билдиръъ менен ишке ашырылса жана алар тарабынан нааразычылыктар болбогондо, мындай операциялар сакталбашы мъмкън. Мындай операциялар банктын Директорлор кеьешинин жана Башкармасынын бардык мъчёлёрънън бир добуштагы макулдугу менен, Директорлор кеьешинин жана Башкарманын добуш беръъгё укугу жок кызыкдар мъчёлёрънён тышкары, жазуу жъзъндё жактырылууга тийиш.
2.6. пунктунун Г пунктчасында талап кылынуучу анализ эмне ъчън бул операция зарыл экендигине так тъшъндърмёнъ жана тастыктаган себептерди кошумча камтышы зарыл. Директорлор кеьеши, Башкарма жана Шариат кеьеши бул маселе боюнча добуш бергенге чейин Директорлор кеьешинин Тёрагасы жана Башкарманын Тёрагасы 2.6. пунктунун Г пунктчасындагы бардык талап кылынуучу шарттар аткарылгандыгын Директорлор кеьешинин жана Башкарманын мъчёлёрънё жазуу жъзъндё билдиръъгё тийиш. Директорлор кеьешинин жана Башкарманын кайсыл болбосун мъчёсъ добуш бергенге чейин тастыктоочу документтер менен таанышып чыгууга укуктуу. Директорлор кеьешинин жана Башкарманын ар бир добуш беръъчъ мъчёсъ бул конкреттъъ операцияны жактыруу резолюциясына жеке ёзъ кол коюуга тийиш. Жактыруу резолюциясында Директорлор кеьешинин же Башкарма мъчёсъ карап чыккандыгы жана сунушталган операциянын шарттарын тъшънё тургандыгы жана 2.6 пунктунун Г пунктчасы тарабынан талап кылынуучу анализди жеке ёзъ окуп чыккандыгы так кёрсётълъъгё тийиш.
Кардарларга билдиръъ жазуу жъзъндё аткарылышы керек жана банк инсайдерге же аффилирленген жакка ылайыктуу режимди сунуштоочу операцияны жъргъзъъ ниетиндеги себептерди кошо алганда, операциянын шарттарынын деталдуу сърёттёлъшън камтыйт. Мындай билдиръъ бул операцияны Директорлор кеьешине жана Башкармага бекитъъгё бергенге чейин бери дегенде 2 айга чейин банктын бардык кардарларына (банктын аманатчыларын жана карыз алуучуларын, ар бир бёлъмчёсън кошо алганда) жёнётълъъгё тийиш. Банктын бардык кардарларынын (аманатчыларынын жана карыз алуучуларынын) жазуу жъзъндёгъ макулдугу банктын жок дегенде бир кардары тарабынан кандай болбосун нааразычылыктын жоктугун билдирет жана тиешелъъ чечим кабыл алуу ъчън банктын Директорлору кеьешине жана Башкармасына 1 айдан кеч эмес мёёнёттё берилиши зарыл. Беръънън мёёнёттёрън узартууга кандай себептер болбосун, уруксат берилбейт. Кардар ёз оюн билдиръънъ кечеьдете тургандыгы жёнъндё билдирген жооп, кардарлар тарабынан кайсыл болбосун себептер боюнча жооп бербегендик жана белгиленген мёёнёттён кийин алынган жооптор сунушталган операцияга карата нааразычык катары катталууга тийиш. Белгиленген мёёнёттё алынган катта нааразычылык болбогон жооп да, булардын катарында орун алат. Кардарларга мындай билдиръънън кёчърёмёлёръ жана алардын жооптору 5 жылдан кем эмес мёёнёткё сакталуусу зарыл. Банкта кардарлардын жоопторун жыйноо жана каттоо ъчън кызмат адамы дайындалууга тийиш.
Улуттук банк тышкы аудитке талаптардын алкагында банктын кёзкарандысыз тышкы аудиторунан бул пункттун талаптарын сактоо жёнъндё тастыктоого же бул ъчън банктын тышкы аудиторун дайындоого талап коюуга укуктуу.
2.12. Эгер банктын Шариат кеьеши сунушталып жаткан операция Шариат принциптерине каршы келерин чечсе, инсайдерге же аффилирленген жакка активди беръъ жёнъндё маселе каралбайт.
2.13. Кызыкчылыктардын каршылашуусу учурунда, Директорлор кеьеши жобуш беръъдён баш тартса же инсайдер жана/же аффилирленген жак менен операцияларды жъргъзъъ боюнча чечим кабыл алалбаган абалда болсо, Директорлор кеьеши 2/3 добушу менен маселени акционерлердин жалпы чогулушунда карап чыгууга беръънъ чече алат. Директорлор кеьеши акционерлер чогулушу ъчън 2.7 пунктунда кёрсётългён анализди кошо алганда, сунушталып жаткан операциянын толук сърёттёлъшън камтыган так отчеттудаярдоого тийиш. Бул операция боюнча алгылыктуу режим алышы мъмкън болгон акционер талкууго катышууга, акционерлердин чогулушунда добуш беръъгё таасир беръъгё же таасир беръъгё аракет кылууга же операцияны жактыруу маселеси боюнча (тике же кыйыр, акционер жалпы кызыкчылыгы бар жак аркылуу) добуш беръъгё катыша албайт. Акционерлер акционерлердин жалпы санынын «макул» болгон добушунун 2/3 учурунда гана инсайдерге алгылыктуу режим бере бурган операцияны жактыра алышат. Эгер ар бир акционери бул операция боюнча алгылыктуу режим алышы мъмкън болгон банктын инсайдери болуп эсептелсе же мындай адамдар акционерлер санынын ъчтён кёбън тъзсё, операция акционерлердин чогулушу тарабынан каралбайт жана банк тарабынан ишке ашырылышы мъмкън эмес.
Кызыкчылыктардын каршылашуусуна карата маселени акционерлердин чогулушуна беръъ практикасы алгылыктуу болуп саналбайт жана мындай аракеттер ъчън ишенимдъъ негиздёёлёрдъ камтыган ёзгёчё жагдайларда (добуш беръъдён баш тартуу же келип чыккан маселе боюнча чечим кабыл алуунун мъмкън эместигинде) гана колдонулууга тийиш. Акырында, Директорлор кеьеши этиканын жана адептъълъктън жогорку стандарттарынколдоону кошо алганда, банктын ишенимдъъ жана акылга сыярлык иши ъчън жоопкерчилик тартат. Директорлор кеьеши маселени акционерлерге ёткёръп беръъ жёнъндё чечим кабыл алганга чейин банктын мыкты кызыкчылыктарында маселени чечъъ ъчън кандай болбосун аракеттерди колдонууга тийиш.
2.14. Банк кандай болбосун ъчънчъ жак менен тёмёнкъ мъмкънчълъктёрдъ беръъ максатында бътъм тъзё албайт:
- банктын инсайдерлери же аффилирленген жактарынын алдындагы анын милдеттенмелерин тёлёп беръъ, же
- банктын инсайдеринен же аффилирленген жагынан кандайдыр-бир мълктъ сатып алуу.
2.15. Эгер банк жеке каражаттары менен коммерциялык банктарга же башка банктык эмес уюмдарга катышса, анда ар бир банктык эмес уюмга кандай болбосун финансылык салымдарды жана тобокелдиктин кайсыл болбосун търлёрън ёзъндё алып жъргён активдерди кошо алганда, мындай инвестициялардын максималдуу ёлчёмъ банктын накта суммардык капиталынын ёлчёмънън 15 пайызынан жогору болбоого тийиш. Мындай инвестициялардын жалпы кёлёмъ банктын накта суммардык капиталынын ёлчёмънън 60 пайызынан жогору боло албайт.
3. Протоколдор жана отчеттор
3.1. Банк Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын жана бул Жобонун талаптарына ылайык, документалдык жазууларды (отчетторду) жъргъзъъсъ зарыл. Бул жазуулар суммаларды, бул жактар жана жалпы кызыкчылыктарда инсайдерлер менен байланыштуу жактар менен бардык операциялардын шарттарын кёрсётъъ менен бардык инсайдерлер жана аффилирленген жактар жёнъндё маалыматты камтууга тийиш.
3.2. Банк ёзънън инсайдерлери тарабынан банктардан алынган активдер менен байланыштуу бардык операциялар жана/же башка операциялар жёнъндё жазууларды жъргъзъъгё тийиш. Банк-корреспондентте мындай активди алган же мындай активди алууга арыз менен кайрылган ар бир инсайдер 10-январдан жана 10-июлдан кеч эмес мёёнёттё алар тарабынан отчеттук мезгил ичинде банкка бардык болгон жана жаьыдан алган активдери жёнъндё жазуу жъзъндёгъ отчетторду берет. Бул активдерди каттоо ъчън банк ёзънчё дело жъргъзёт жана аларды жаьыртууда банк отчеттук мезгилде болуп ёткён бардык ёзгёръълёр кёрсётългён протокол тъзъъгё тийиш.
3.3. Директорлор кеьешинин ар бир мъчёсъ жана кызмат адамы жылына бир жолу банктын Директорлор кеьешине жана жетекчилигине анын коммерциялык, бизнес жана башка материалдык кызыкчылыктарына тиешелъъ жазуу жъзъндё баяндалган маалыматты беръъгё тийиш. Отчет Директорлор кеьешинин мъчёлёръ жана аткаруучу кызмат адамы менен жалпы кызыкчылыктарда байланыштуу болгон адамдардын тизмесин жана ар бир учурда мындай кызыкчылыктардын даражасын камтуусу зарыл. Директорлор кеьешинин мъчёлёръ жана кызмат адамы 2 жумуш кънъ ичинде отчеттогу маалыматтын кандай болбосун ёзгёръъсъ жёнъндё жазуу жъзъндё банкка билдирет.
3.4. Банк ёз ишинин бул Жобонун талаптарына ылайык келъъсън камсыздоо ъчън ички контролдун адекваттуу системасын колдоп турууга тийиш.
3.5. Банк Улуттук банкка Мезгил-мезгили менен берилъъчъ регулятивдик банктык отчеттун курамында ай сайын 1,4 тиркеменин формалары боюнча жана бул Жобонун 2, 3, 5, 6, 7, 8 -тиркемелеринин формалары боюнча жарым жылда бир жолу отчетторду беръъгё тийиш.
3.6. Бул жобого ылайык талап кылынуучу бардык отчеттор тиешелъъ тиркемелери (анализдери) менен актив боюнча бардык карыздар кайтарылгандан жана инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операциялар аяктагандан кийин банкта 5 жылдан кем эмес мёёнёттё сакталууга тийиш.
4. Тыянак жоболор
4.1. Бул Жобонун талаптарын бузуу менен активди беръънъ же инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен операцияларды жъргъзъънъ жактырган банктын Директорлор кеьешинин жана Башкармасынын бардык мъчёлёръ бул актив же операциялар боюнча банкка карыздарды кайтарып беръъгё толук жоопкерчилик тартат.
4.2. Банктын бардык ички документтери (саясаттары жана жол-жоболору) бул Жобонун талаптарына ылайык келтирилъъгё тийиш.
4.3. Бул Жобонун талаптарын аткарбагандык Улуттук банк тарабынан мыйзамдарда каралган чараларды жана санкцияларды колдонуу ъчън негиз болуп саналат.
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№1- тиркеме
1-ФОРМА. Аффилирленген жактар менен жъргъзългён операциялар жёнъндё кыскача маалыматтар (миь сом)
|
№ |
Аффилирленген жак жёнъндё маалымат * |
Банк ээлик кылган афф. жактын финансылык катышуусунун (акциянын) ълъшъ (%) |
Афф. жак ээлик кылган банктын акциялары-нын ълъшъ (%) |
|||||||||
|
Аффилирленген жактын аталышы |
Топ |
Чогу алгандагы карыз/аффилирленген жактын операциялары боюнча контракттардын жалпы суммасы |
Класси-фикация-нын катего-риясы |
Мёёнётъ узартыл-ган карыз/ Контракт-тын шарт-тарын аткарбоо |
||||||||
|
Ёзъндё тобокел-диктин кайсыл болбосун търън камтыганкредит-тер/ активдер |
Пайыз-дык чен/ ъстёк баа жана ордун толтуруп беръънън башка форма-лары |
Башка активдер |
Пайыздык чен/ ъстёк баа жана ордун толтуруп беръънън башка форма-лары |
Баланстан тышкары милдеттенмелер |
Бардыгы |
|||||||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
Аффилирленген жактар менен операциялардын бардыгы |
|
|
|
|
|
||||||
|
12 |
Эь ири карыз/ бир аффилирленген жакка ири контракт |
|
|
|
|
|
||||||
* мурда колдонулуп келинген банк иши боюнча операцияларды ишке ашыруучу аффилирленген жактар жана каржылоонун ислам принциптери боюнча операцияларды ишке ашыруучукардарлар/беръъчълёр- аффилирленген жактар жёнъндё маалымат
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№2- тиркеме
2-ФОРМА. Аффилирленген жактар менен жъргъзългён операциялар жёнъндё жалпы маалыматтар
|
№ |
Аффилирленген жактын аталышы |
Операция-лардын суммасы (миь сом) |
Опера-ция-нын търъ |
Операциянын башталган кънъ |
Операция-нын аяктаган мёёнётъ жана кънъ |
Кърёёлък камсыздоо |
Кърёё ээси |
Операцияларды жъргъзъъ шарттары |
Эскертъъ |
|
|
Тёмёндё маалыматты ачып беръънън мисалдары келтирилген: |
||||||||
|
1 |
1-мисал: Банктын туунду компаниясы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2-мисал: Банктын акцияларынын ири пакетине ээлик кылган компания |
|
|
|
|
|
|
|
|
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№3- тиркеме
3-ФОРМА. Банктын Аффилирленген жактары жёнъндё маалымат
|
№ |
Аффилирленген жактын аталышы |
Аффилирленген жактын банк менен болгон мамилелеринин мънёзъ (холдинг компаниясы, туунду, киндиктеш компания ж.б.) |
Банкка карата тиешелъълъктё акцияларга/ълъштёргё ээлик кылуунун пайызы (%) |
Аффилирленген жактын аталышы /негизги иш |
Эскер-тъъ |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№4- тиркеме
4-ФОРМА. ИНСАЙДЕРлер менен жъргъзългён операциялар жёнъндё кыскача маалыматтар
(миь сом)
|
№ |
Инсайдерлер жёнъндё маалымат |
|||||||||
|
Инсайдердин аталышы |
Топ |
Чогу алгандагы карыз/инсайдердин операциялары боюнча контракттардын жалпы суммасы |
|
|
||||||
|
Ёзъндё тобокел-диктин кайсыл болбосун търън камтыганкредит-тер/ активдер |
Пайыз-дык чен/ ъстёк баа жана ордун толтуруп беръънън башка форма-лары |
Башка активдер |
Пайыздык чен/ ъстёк баа жана ордун толтуруп беръънън башка форма-лары |
Баланстан тышкары милдеттенмелер |
Бардыгы |
Классифика-циянын категориясы |
Мёёнётъ узартыл-ган активдер/ контракттын шарттарын аткарбоо (къндёрдё) |
|||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
Инсайдерлер менен операциялардын бардыгы |
|
|
|
||||||
|
12 |
Эь ири карыз/ бир инсайдерге ири контракт |
|
|
|
||||||
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№5- тиркеме
5-ФОРМА. ИНСАЙДЕРлер менен жъргъзългён операциялар жёнъндё жалпы маалыматтар
|
№ |
Инсайдердин аталышы |
Операция-лардын суммасы (миь сом) |
Опера-ция-нын търъ |
Операциянын башталган кънъ |
Операция-нын аяктаган мёёнётъ жана кънъ |
Кърёёлък камсыздоо |
Кърёё ээси |
Операцияларды жъргъзъъ шарттары |
Эскер-тъъ |
|
|
|||||||||
|
1 |
1-мисал: Аты-жёнъ, банк Башкармасынын Тёрагасы; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
Аты-жёнъ, банк Башкармасынын Тёрагасынын бир тууганы; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
Х компания, банк Башкармасынын Тёрагасынын атасы Х компаниясынын 50% акциясына ээлик кылат. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
2-мисал: Банктын акцияларынын ири пакетине ээлик кылгандар |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№6- тиркеме
6-ФОРМА. ИНСАЙДЕРдин туугандарынын чёйрёсънё кирген адамдар жёнъндё маалымат
|
№ |
Инсайдердин аты-жёнъ |
Банкта ээлеген кызматы |
Жакын тууганынын аты-жёнъ |
Туугандык катышы (ата-энеси, аялы/къйёёсъ ж.б.) |
|
1. |
|
|
|
|
|
2. |
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№7- тиркеме
7-ФОРМА. Башка байланыштуу жактар жёнъндё маалымат
|
№ |
Инсайдердин аты-жёнъ |
Банкта ээлеген кызматы |
Байланыштуу жактын аты-жёнъ |
Байланыштуулуктун даражасын ачып беръъ |
|
1. |
|
|
|
|
|
2. |
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
«Каржылоонун ислам принциптерине ылайык
«Экобанк» ААКсынын операцияларды жъргъзъъдё
инсайдерлер жана аффилирленген жактар менен
операцияларга коюлган талаптар жёнъндё» Нускоого
№8- тиркеме
8-ФОРМА. Банктын инсайдерлери, инсайдердин туугандарынын чёйрёсънё кирген жактар же башка байланыштуу адамдар контолдук кылган юридикалык жактар жёнъндё маалымат
|
№ |
Инсайдердин аты-жёнъ |
Банкта ээлеген кызматы |
Юридикалык жактын аталышы /негизги иши |
Инсайдерге болгон мамиле жана юридикалык жактын акцияларына ээлик кылуунун ълъшъ ( %%да) |
|
1. |
|
|
|
|
|
2. |
|
|
|
|
|
… |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
